Με έναν πιστό ανά 25 τ.μ. και μέγιστο επιτρεπτό αριθμό τα 100 άτομα προτείνει η Ιερά Σύνοδος να λειτουργήσουν φέτος το Πάσχα οι Ιεροί Ναοί σε όλες τις ακολουθίες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας, στην Αναστάσιμη Ακολουθία, αλλά και έως τη Δευτέρα του Θωμά.
Η λειτουργία της Αναστάσεως θα αρχίσει στις 8.10΄μ.μ και θα ολοκληρωθεί στις 10.30΄ καθώς στις 11 απαγορεύεται η κυκλοφορία.
Επιτρέπεται η παρουσία των πιστών στο προαύλιο χώρο με μάσκες και αποστάσεις 2 μέτρων .
Η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου, που αναφέρει τα της λειτουργίας των Ιερών Ναών από την Κυριακή των Βαΐων (26η Απριλίου) έως και τις 10 Μαΐου 2021, κάνει λόγο, επίσης, για τήρηση ελάχιστης απόστασης των δύο μέτρων μεταξύ των πιστών εντός και εκτός των ναών. Διευκρινίζει δε πως σε περίπτωση κατά την οποία ο αριθμός των προσελθόντων υπερβαίνει τον επιτρεπόμενο, οι πιστοί δύνανται να παραμένουν στον προαύλιο χώρο προσευχόμενοι και τηρώντας υποχρεωτικά απόσταση τουλάχιστον δύο (2) μέτρων μεταξύ τους και ανά δέκα (10) τ.μ. επιφανείας (αφού θα έχουν τεθεί σε λειτουργία τα εξωτερικά μεγάφωνα).
Οι πιστοί, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στον Ιερό Ναό, θα υποχρεούνται να φορούν διπλή προστατευτική μάσκα ή μονή μάσκα τύπου Ν95, την οποία θα αφαιρούν μόνο για τη Θεία Μετάληψη.
Οι θρησκευτικοί λειτουργοί, οι ιεροψάλτες και το προσωπικό του Ιερού Ναού (νεωκόροι κ.λπ.) θα υποβάλλονται δύο φορές την εβδομάδα σε ειδική εξέταση κορωνοϊού (τεστ), ενώ τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια υποχρεούνται να θυροκολλούν τον επιτρεπόμενο αριθμό πιστών και το ωράριο των ακολουθιών προς αποφυγήν παρεξηγήσεων.
Επίσης, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου θα τηρηθεί το εξής Τυπικό:
α) 8.10 μ.μ.: Έναρξη Ακολουθίας Παννυχίδος.
β) 8.45 μ.μ.: «Δεύτε λάβετε φως» από Ωραίας Πύλης.
γ) 9.00 μ.μ.: «Χριστός Ανέστη» (10 φορές) από την εξέδρα εκτός του Ιερού Ναού. Μετά το πέρας του «Χριστός Ανέστη», ο Ιερεύς εισέρχεται στον Ιερό Ναό, ενώ οι ιεροψάλτες ψάλλουν το Δοξαστικό Τροπάριο των Αίνων «Αναστάσεως ημέρα», μετά το τέλος του οποίου θα αναγνωσθεί από Ωραίας Πύλης ο Κατηχητικός Λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου.
Η εγκύκλιος της Συνόδου
«Αποφάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της 20.4.2021 ως προς την λειτουργία των Ιερών Ναών κατά την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδος και του Πάσχα»
Κατόπιν Συνοδικής Αποφάσεως, η οποία ελήφθη κατά την Συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της 20ης μηνός Απριλίου ε.ε., σας γνωρίζουμε ότι η Ιερά Σύνοδος απεφάσισε όπως σας αποστείλει την παρούσα, η οποία διαλαμβάνει τα της λειτουργίας των Ιερών Ναών από την Κυριακή των Βαίων 26η Απριλίου έως και την Δευτέρα του Θωμά 10η Μαίου ε.ε.:
1) Κατά την είσοδο στον Ιερό Ναό πρέπει να εφαρμόζεται, με την επιτήρηση ειδικώς εξουσιοδοτηθέντος επί τούτω προσώπου, η τήρηση της αποστάσεως των δύο (2) μέτρων μεταξύ των πιστών. Η παρουσία πιστών εντός των Ιερών Ναών θα είναι σύμφωνη με την αναλογία του ενός (1) προσώπου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. επιφανείας και με ελάχιστη απόσταση δύο (2) μέτρων μεταξύ τους, με μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό πιστών τα εκατό (100) πρόσωπα. Κατά τον υπολογισμό των ως άνω προσώπων εξαιρούνται οι Λειτουργοί και το προσωπικό του Ιερού Ναού (ιεροψάλτες, νεωκόροι, επίτροποι κ.λπ.).
2) Οι πιστοί, κατά την διάρκεια της παραμονής τους στον Ιερό Ναό, υποχρεούνται να φορούν διπλό προστατευτικό κάλυμμα προσώπου (μάσκα υφασμάτινη και χειρουργική) ή μονή μάσκα τύπου Ν95, την οποία θα αφαιρούν μόνο για την Θεία Μετάληψη. Εάν κάποιος πιστός κατά την διάρκεια της παραμονής του στον Ιερό Ναό παρουσιάσει συμπτώματα ασθενείας, επιβάλλεται η άμεση και ασφαλής απομάκρυνσή του ή, εφ’ όσον τούτο δεν είναι δυνατόν, η ασφαλής μετακίνησή του σε αυτοτελή χώρο, με σκοπό να αποφευχθεί η επαφή του με άλλα πρόσωπα. Προς αντιμετώπιση τέτοιου είδους φαινομένων, κρίνεται υποχρεωτική η πρόβλεψη για την ύπαρξη καταλλήλου χώρου (π.χ. γραφείο, χώρος στο πνευματικό κέντρο κ.λπ.) με επαρκή εξαερισμό, όπου θα υπάρχουν μάσκες, χαρτομάνδηλα, πλαστική σακούλα για την απόρριψη υγειονομικού υλικού και αντισηπτικό διάλυμα χειρών.
3) Προς τον σκοπό της ενημερώσεως και διευκολύνσεως των πιστών, αλλά και της πιστής εφαρμογής των προβλεπομένων υγειονομικών μέτρων, τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια όλων των Ιερών Ναών υποχρεούνται να αναρτούν στους πίνακες ανακοινώσεων ή/και στις υπάρχουσες ιστοσελίδες τους τα εξής: α) τον συνολικό αριθμό των πιστών, οι οποίοι δύνανται να παρευρίσκονται ταυτοχρόνως εντός του Ιερού Ναού, συμφώνως προς τις ανωτέρω υγειονομικές υποδείξεις, β) το ωράριο τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών και γ) το ωράριο κατά το οποίο ο Ιερός Ναός θα παραμένει ανοικτός για την προσέλευση των πιστών.
4) Σε περίπτωση κατά την οποία ο αριθμός των προσελθόντων πιστών υπερβαίνει τον επιτρεπόμενο για τους εισερχομένους στους Ιερούς Ναούς, οι πιστοί δύνανται να παραμένουν στον προαύλιο χώρο προσευχόμενοι και τηρώντας υποχρεωτικώς απόσταση τουλάχιστον δύο (2) μέτρων μεταξύ τους και ανά δέκα (10) τ.μ. επιφανείας, αφού θα έχουν τεθεί σε λειτουργία τα εξωτερικά μεγάφωνα των Ιερών Ναών, στο προβλεπόμενο επίπεδο εκπομπής ήχου. Όπου οι συνθήκες ευνοούν, επιτρέπεται και η τέλεση υπαιθρίων Ιερών Ακολουθιών τη αδεία του οικείου Αρχιερέως
5) Στις εισόδους των Ιερών Ναών θα τοποθετηθούν αντισηπτικά/απολυμαντικά για την υποχρεωτική απολύμανση των χειρών όλων των εισερχομένων, ενώ σε εμφανές σημείο του Ιερού Ναού θα τοποθετηθεί και ο προβλεπόμενος αναγκαίος εξοπλισμός υγιεινής (χαρτομάνδηλα, χάρτινες πετσέτες κ.λπ.).
6) Οι θρησκευτικοί λειτουργοί, οι ιεροψάλτες και το προσωπικό του Ιερού Ναού (νεωκόροι κ.λπ.) θα υποβάλλονται δις της εβδομάδος σε ειδική εξέταση κορωνοιού (μοριακό ή γρήγορο ή ατομικό τεστ) και θα ενημερώνουν αρμοδίως την οικεία Ιερά Μητρόπολη τόσο για την πραγματοποίησή του, όσο και για το αποτέλεσμα, το οποίο, εφ' όσον είναι θετικό, θα συνεπάγεται την ακριβή τήρηση όλων των υγειονομικών πρωτοκόλλων.
7) Υποχρεούνται άπαντες οι θρησκευτικοί λειτουργοί, οι ιεροψάλτες και το προσωπικό του Ιερού Ναού (νεωκόροι κ.λπ.), καθώς και τα όργανα διοικήσεως (επίτροποι) και οι εθελοντές (ιερόπαιδες κ.λπ.) να φέρουν τα υπό του νόμου προβλεπόμενα μέτρα προστασίας (μάσκα, γάντια κ.λπ.), εξαιρουμένων μόνο των θρησκευτικών λειτουργών και των ιεροψαλτών κατά την ώρα τελέσεως των Ιερών Ακολουθιών. Ο αριθμός των ιεροψαλτών κάθε αναλογίου δεν δύναται να υπερβαίνει τον αριθμό των τριών (3), ενώ είναι επιβεβλημένο να τηρείται μεταξύ τους απόσταση τριών (3) μέτρων.
8) Όπου παρέχεται η δυνατότητα διευθετήσεως του χώρου εκάστου Ιερού Ναού με σκοπό την παρουσία των πιστών συμφώνως προς την ως άνω αναλογία του ενός (1) προσώπου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. επιφανείας και με ελάχιστη απόσταση δύο (2) μέτρων μεταξύ τους, πρέπει να διατηρούνται εντός των Ιερών Ναών μόνο τα αντιστοιχούντα στους προσερχομένους καθίσματα. Τα περισσεύοντα καθίσματα καλό είναι να μεταφέρονται εκτός αυτών.
9) Ο φυσικός εξαερισμός των ναών είναι υποχρεωτικός κατά την διάρκεια όλων των Ιερών Ακολουθιών, ενώ είναι απολύτως απαραίτητη η συχνή και σχολαστική καθαριότητα των Ιερών Ναών, καθώς και η τακτική απολύμανση των σημείων και των επιφανειών του Ιερού Ναού όπου παρατηρείται συχνή πρόσβαση των πιστών.
10) Κατά την προσέλευση στην Θεία Μετάληψη, την διανομή του αντιδώρου και άλλων ευλογιών απαιτείται, με ευθύνη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, να τηρείται με ακρίβεια η προβλεπόμενη απόσταση των δύο (2) μέτρων μεταξύ των πιστών.
11) Λόγω της απαγορεύσεως κυκλοφορίας, οι εσπερινές Ιερές Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος από την Κυριακή των Βαίων έως και την Μεγάλη Τετάρτη θα αρχίζουν στις 6.30 μ.μ.
Το εσπέρας της Μεγάλης Πέμπτης, η Ιερά Ακολουθία του Νιπτήρος θα αρχίσει στις 5.30 μ.μ.
Το εσπέρας της Μεγάλης Παρασκευής, η Ιερά Ακολουθία του Επιταφίου θα αρχίσει στις 6.00 μ.μ.
12) Η Λιτάνευση του Επιταφίου θα πραγματοποιηθεί μόνο πέριξ των Ιερών Ναών, δίχως τον σχηματισμό πομπής από τους πιστούς, οι οποίοι θα πρέπει να παραμείνουν στις θέσεις τους, ή την πραγματοποίηση οιασδήποτε πομπής μακράν των Ιερών Ναών ή «συγκεντρώσεως» των Επιταφίων σε πλατείες και άλλους ανοικτούς χώρους.
13) Την Μεγάλη Πέμπτη και την Μεγάλη Παρασκευή, οπότε παρουσιάζεται έντονη προσέλευση πιστών για την προσκύνηση του Εσταυρωμένου και του Επιταφίου, οι πιστοί θα προσέρχονται προς προσκύνηση τηρώντας με ακρίβεια την προβλεπόμενη απόσταση των δύο (2) μέτρων μεταξύ τους και φορώντας προστατευτική μάσκα. Συνιστάται η τοποθέτηση των ιερών αυτών σεβασμάτων της Πίστεως στα Πρόπυλα του Ιερού Ναού, προς αποφυγή συνωστισμού. Ιδίως κατά την Μεγάλη Παρασκευή, ο Επιτάφιος θα μεταφερθεί στα Πρόπυλα αμέσως μετά την ψαλμώδηση των αναστασίμων ευλογηταρίων και θα παραμείνει εκεί προς προσκύνηση από τους πιστούς έως το τέλος της Δοξολογίας, οπότε και θα πραγματοποιηθεί η λιτάνευση του Επιταφίου πέριξ του Ιερού Ναού.
14) Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου θα τηρηθεί το εξής Τυπικό:
α) 8.10 μ.μ.: Έναρξη Ακολουθίας Παννυχίδος.
β) 8.45 μ.μ.: «Δεύτε λάβετε φως» από Ωραίας Πύλης.
γ) 9.00 μ.μ.: «Χριστός Ανέστη» (10 φορές) από την εξέδρα εκτός του Ιερού Ναού. Μετά το πέρας του «Χριστός Ανέστη», ο Ιερεύς εισέρχεται στον Ιερό Ναό, ενώ οι ιεροψάλτες ψάλλουν το Δοξαστικό Τροπάριο των Αίνων «Αναστάσεως ημέρα», μετά το τέλος του οποίου θα αναγνωσθεί από Ωραίας Πύλης ο Κατηχητικός Λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου.
Στην συνέχεια θα ψαλεί το Απολυτίκιο του Ιερού Χρυσοστόμου και κατόπιν αυτού θα αρχίσει απ' ευθείας η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία.
15) Όπου υφίστανται περισσότεροι από ένας Εφημέριοι, συνιστάται η τέλεση περισσοτέρων Ιερών Ακολουθιών κατά την ίδια ημέρα, σύμφωνα με την εκκλησιαστική συνήθεια και πρακτική.
16) Συνιστάται η μετά λιτότητος και απλότητος τέλεση των Ιερών Ακολουθιών, σύμφωνα με το ήθος και την παράδοση της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας και με την ανάλογη χρονική αγωγή εκ μέρους των ιεροψαλτών, για τον προφανή λόγο της αποφυγής πολυώρου συγχρωτισμού των πιστών. Το ίδιο θα ισχύσει και για τις μεγάλες Πανηγύρεις της Αναστάσιμης περιόδου.
17) Όσοι από τους πιστούς ανήκουν σε υγειονομικώς ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, ασθενείς πάσχοντες από αναπνευστικά προβλήματα ή σακχαρώδη διαβήτη ή καρδιαγγειακά νοσήματα, ανοσοκατεσταλμένοι) παρακαλούνται να αποφεύγουν την έξοδο εκ της οικίας αυτών, χάριν της προστασίας της υγείας τους. Οι υπεύθυνοι για τις Ενορίες τους Ιερείς έχουν ευθύνη και καθήκον να ρυθμίσουν την κατ' οίκον διακονία των προαναφερθέντων.
18) Όσον αφορά στην τέλεση των λοιπών Ιερών Μυστηρίων Γάμου, Βαπτίσεως και των Εξοδίων Ακολουθιών, ισχύει ο περιορισμός της συνολικής παρουσίας εννέα (9) συνολικά προσώπων εντός των Ιερών Ναών, εξαιρουμένων των Ιερέων και του προσωπικού του Ιερού Ναού.
19) Όλα τα ανωτέρω ισχύουν: α) για όλους τους Καθεδρικούς, Μητροπολιτικούς, Ενοριακούς, Προσκυνηματικούς, Κοιμητηριακούς, Ιδρυματικούς κ.λπ. Ιερούς Ναούς, τα Μητροπολιτικά και Ενοριακά Παρεκκλήσια και β) για τις Ιερές Μονές και τα Ησυχαστήρια. Ο αριθμός πιστών, τον οποίον επιτρέπεται να δέχονται οι Ιεροί Ναοί των Μονών (αποκλειστικά και μόνο κατά την ώρα των Ακολουθιών, χωρίς να παρέχεται δυνατότητα φιλοξενίας ή διανυκτερεύσεως), δεν είναι δυνατόν να υπερβαίνει την αναλογία του ενός (1) προσώπου ανά είκοσι πέντε (25) τ.μ. και με απόσταση δύο (2) μέτρων μεταξύ τους, με ανώτατο όριο τα εκατό (100) πρόσωπα.
20) Δεν επιτρέπεται η προσέλευση πιστών στα Παρεκκλήσια, τα οποία ευρίσκονται εντός ιδιωτικών κτημάτων, κτιρίων και επιχειρήσεων (π.χ. συγκροτημάτων κατοικιών, κέντρων εκδηλώσεων, ξενοδοχείων κ.λπ.) διότι, ως ιδιωτικοί Ναοί, είναι προορισμένοι για την κάλυψη των θρησκευτικών αναγκών των ιδιοκτητών και των οικείων τους.
21) Δεν επιτρέπεται η παράθεση δεξιώσεων στα πνευματικά κέντρα ή στις αίθουσες των Ιερών Ναών, προς αποφυγή συνωστισμού, καθώς και η προσφορά φαγητού (πανηγύρια) κατά την Αναστάσιμη περίοδο.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος εκφράζει μεγάλη χαρά για το γεγονός ότι σε αντίθεση με την περσινή χρονιά, όλοι οι Ιεροί Ναοί θα παραμένουν ανοικτοί για τους πιστούς σε όλες τις Ιερές Ακολουθίες και προς τούτο προτρέπει όλα τα μέλη της σεπτής Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, και δι' υμών τους ευλαβείς Κληρικούς και τον πιστό Ορθόδοξο Ελληνικό Λαό, για την πιστή εφαρμογή όλων των ανωτέρω μέτρων, ως προς την τέλεση της Θείας Λατρείας, προκειμένου να μη δημιουργηθεί κατά την περίοδο αυτήν το οποιοδήποτε ζήτημα, το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε πειρασμό κατά της Αγίας μας Εκκλησίας.
Παρακαλείσθε, ακόμη, όπως εντείνετε τις προσευχές και ικεσίες προς τον Τριαδικό Θεό για την ταχεία θεραπεία των ασθενών, για τον φωτισμό και την ενίσχυση των ιατρών, του νοσηλευτικού προσωπικού και των ειδικών επιστημόνων, όπως επίσης και για την ανάπαυση όσων έφυγαν από την ζωή εξαιτίας του κορωνοιού, αλλά και για την γρήγορη απαλλαγή της Οικουμένης από την πανδημία της ολέθριας ασθένειας του Covid-19.
Επί πλέον, παρακαλείσθε και πάλι να απέχετε από εμφανίσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως για ζητήματα τα οποία αφορούν στα ληφθέντα μέτρα και παρακαλούμε να συστήσετε το αυτό και στους υφ' υμάς Κληρικούς. Την θέση της Ιεράς Συνόδου θα εκφράζει μόνον ο εκπρόσωπος Τύπου Αυτής, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας.
Επί δε τούτοις, ευχόμενοι καλή δύναμη για την Μεγάλη Εβδομάδα και καλή Ανάσταση, κατασπαζόμεθα την υμετέρα Σεβασμιότητα εν Κυρίω και διατελούμεν μετ’ αγάπης.
†