Σαν σήμερα 3 Ιουνίου 1941 διαπράχθηκε ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα πολέμου των Γερμανών Ναζί στην Ελλάδα. Κατέστρεψαν ολοσχερώς το χωριό Κάνδανος Χανίων και εκτέλεσαν 180 από τους κατοίκους του, σε αντίποινα για την αντίσταση που πρόβαλαν κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης (20 -31 Μαΐου 1941).
Η Κάνδανος ή Κάντανος. Βομβαρδίστηκε από τις πρώτες ημέρες της γερμανικής εισβολής στη μεγαλόνησο,. Η Κάνδανος - βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Χανίων, στο δρόμο που συνδέει τα Χανιά στα βόρεια με το λιμάνι της Παλαιόχωρας στα νότια - είχε βομβαρδιστεί κατά την πρώτη μέρα της επιδρομής επειδή η περιοχή θεωρήθηκε στρατηγικής σημασίας για τις επιχειρήσεις τους.
Στις 23 Μαΐου μηχανοκίνητο απόσπασμα προσπάθησε να την καταλάβει, αλλά οι ντόπιοι με αυτοσχέδια όπλα κατόρθωσαν να τους απωθήσουν. Την επόμενη ημέρα οι Γερμανοί επανήλθαν με υπέρτερες δυνάμεις και στις 25 Μαΐου κατέλαβαν το χωριό, ενώ οι Κρήτες μαχητές διασκορπίστηκαν στα γύρω βουνά.
Τη Δευτέρα 2 Ιούνη αρχίζει ο ανελέητος βομβαρδισμός του χωριού. Στις 3 Ιουνίου, δύναμη του 3ου τάγματος αλεξιπτωτιστών υπό τον υπολοχαγό Χορστ Τρέμπες έφθασε στο χωριό για να προβεί σε αντίποινα για τον θάνατο 25 γερμανών στρατιωτών κατά τη διάρκεια των μαχών για την κατάληψη της Κανδάνου. Η Κάνδανος γίνεται ολοκαύτωμα. Οι ναζί συγκεντρώνουν κατά ομάδες τους κατοίκους και αρχίζουν οι εκτελέσεις.
Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές εκτελούσαν διαταγές του αρχηγού τους, στρατηγού Κουρτ Στούντεντ και την προηγουμένη ημέρα είχαν ξεκινήσει τα αντίποινα στη Κρήτη, εκτελώντας αμάχους στο χωριό Κοντομάρι Χανίων.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες οι ναζί τοποθετούν δύο πινακίδες - επιγραφές στην είσοδο και έξοδο του χωριού, γραμμένες στα γερμανικά και τα ελληνικά.
Η πρώτη πινακίδα έγραφε:
«Διά την κτηνώδη δολοφονία Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρες, γυναίκες, παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3/6/41 η Κάνδανος εκ θεμελίων διά να μην επανοικοδομηθεί πλέον ΠOTE».
H δεύτερη πινακίδα έγραφε:
«Ως αντίποινον των οπλισμένων πολιτών ανδρών και γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιωτών κατεστράφη η Κάνδανος».
Όμως, το 1943 «φιλοτέχνησαν» και τρίτη μαρμάρινη στήλη που ανέφερε:
«Εδώ υπήρχε η Κάνδανος, κατεστράφη προς εξιλασμόν της δολοφονίας 25 Γερμανών Στρατιωτικών».
Η μάνα που έκανε το τραπέζι στους Ναζί που σκότωσαν τα 4 παιδιά της
Με το πρόσχημα των αντιποίνων διέπραξαν ειδεχθή εγκλήματα κατά αμάχων, γυναικών, ηλικιωμένων, ακόμα και μικρών παιδιών. Τα σοβαρότερα από τα ατιμώρητα εγκλήματα των Ναζί έγιναν στα χωριά, Κοντομαρί, Κάνδανος και Κακόπετρος. Ο Κακόπετρος βρίσκεται στον νομό Χανίων στο νοτιοδυτικό τμήμα του Δήμου Πλατανιά. Οι Γερμανοί πέρασαν από εκεί γιατί ήθελαν να φτάσουν στην Παλαιοχώρα στο νότιο άκρο του νησιού, προκειμένου να προλάβουν απόβαση των Άγγλων. Στον Κακόπετρο συνέβη ένα τραγικό περιστατικό το οποίο μοιάζει με σενάριο δραματικής ταινίας. Μια ανυποψίαστη και φιλόξενη κρητικιά, η Μαρία Δεσποτάκη, αναγκάστηκε να μαγειρέψει και να κάνει το τραπέζι σε γερμανούς στρατιώτες, που όπως αποδείχτηκε, ήταν οι δολοφόνοι των τεσσάρων γιων της. Το έγκλημα των Ναζί έμεινε ατιμώρητο και οι μνήμες των επιζώντων, οι οποίοι ήταν τότε μικρά παιδιά, είναι ακόμα ζωντανές.
Η σφαγή στον Κακόπετρο ξεκίνησε στις 24 Μαΐου του 1941, όταν τρεις στρατιώτες αποσπάστηκαν από την ομάδα τους και πέταξαν χειροβομβίδες σε ένα σπίτι, μέσα στο οποίο βρίσκονταν έξι γυναίκες και δύο νήπια.
Δείτε στο βίντεο της «Μηχανής του Χρόνου» τι συνέβη μέσα στο μοιραίο σπίτι και πώς ολοκληρώθηκε το μακάβριο έργο των Ναζί στο Κακόπετρο. Δεν δίστασαν να βγάλουν αναμνηστική φωτογραφία ενός ετοιμοθάνατου νεαρού τον οποίο προηγουμένως είχαν γαζώσει μπροστά στα μάτια της ανήμπορης μητέρας του.... που την κρατούσαν για να δει...
Μετά από όλα αυτά που οφείλουμε ως Έλληνες να μην ξεχνούμε ποτέ και να τιμούμε τους νεκρούς μας, οφείλουμε όμως και να μαθαίνουμε, οφείλουμε και να σκεφτόμαστε και όχι να μισούμε αλλά να αναγνωρίζουμε εχθρούς..., να έχουμε ανοιχτά τα μάτια του μυαλού και της καρδιάς και όχι του εφήμερου και του φαιδρού. Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι αν... όλοι αυτοί οι άνθρωποι μαρτύρησαν για δίκαιο σκοπό τότε εμείς σαν Έλληνες και σαν άνθρωποι αυτόν τον σκοπό με την σημερινή μας κατάντια και στάση σαν άνθρωποι αδικούμε... και αδικούμε και τους επόμενους από εμάς...