Έφυγε από την ζωή, σε ηλικία 90 ετών, ένας από τους σημαντικότερους, σύγχρονους Έλληνες σκηνοθέτες, ο Νίκος Κούνδουρος.
Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο, στις 12 το μεσημέρι, στο Α’ Νεκροταφείο και αντί στεφάνου, η οικογένεια επιθυμεί την κατάθεση δωρεών στην «Κιβωτό του Κόσμου» και στο «Χαμόγελο του Παιδιού».
Το τελευταίο διάστημα νοσηλευόταν στο νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα.
Η ζωή και το έργο του Νίκου Κούνδουρου
Γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά οι γονείς του, από ατελείωτες γενιές Κρητικοί, δεν ανέχονταν να πολιτογραφηθεί σαν Αθηναίος. Τον μετέφεραν στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου της Κρήτης στις 15 Δεκεμβρίου του 1926. Ήταν γιος του δικηγόρου και πολιτικού Ιωσήφ Κούνδουρου.
Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από την οποία και αποφοίτησε το 1948. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ενταχθεί στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρονήσο, λόγω των αριστερών φρονημάτων του.
Στα 28 του χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με τη Μαγική Πόλη (1954), όπου συνδύασε τις επιρροές του από το νεορεαλισμό με την εικαστική του ματιά. Με το σύνθετο και πρωτοποριακό έργο Ο Δράκος (1956), ο Νίκος Κούνδουρος καθιερώνεται.
Ακολούθησαν "Οι παράνομοι" (1958), «Το ποτάμι» (1959), «Μικρές Αφροδίτες» (1963), «Το πρόσωπο της Μέδουσας» (1967), «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), «1922» (1978) κ.ά.
Κατά τα ξημερώματα της 21 Οκτωβρίου του 2010, έπεσε θύμα ληστείας στο σπίτι του στο Μετς, από 3 μασκοφόρους τους οποίους η αστυνομία δεν κατάφερε να εντοπίσει, ενώ ο ίδιος μεταφέρθηκε στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου «Γεώργιος Γεννηματάς». Υπήρξε θύμα ανάλογης ενέργειας και 2 μήνες νωρίτερα.
Ο Ν. Κούνδουρος έχει επίσης αντιπροσωπεύσει τον ελληνικό κινηματογράφο πολλές φορές στο εξωτερικό όπως στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας το 1953 και 1956, στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1958, 1963 και 1967.
Έχει επίσης τιμηθεί με το Πρώτο Βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Βερολίνου το 1963 για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» καθώς και για την ταινία του «Το ποτάμι» στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1959.
Ειδικότερα για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» τιμήθηκε και με το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Η δε ταινία του «Ο Δράκος» χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία στη δεκαετία του 1950-1960.
Τόσο η ελληνική όσο και η γαλλική και αγγλική τηλεόραση έχουν προβάλει κατ' επανάληψη ταινίες του Κούνδουρου. Σημειώνεται επίσης πως αντίγραφα (κόπιες) πολλών ταινιών του βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Μουσείο Κινηματογράφου, στη Γαλλική Ταινιοθήκη καθώς και στο Μητροπολιτικό (Μητροπόλιταν) Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Φιλμογραφία
Σινεμά
Μαγική πόλις (1954)
Ο δράκος (1956)
Οι παράνομοι (1958)
Το ποτάμι (1960)
Μικρές Αφροδίτες (1963)
Vortex ή Το πρόσωπο της Μέδουσας (1967)
Τραγούδια της φωτιάς (1975)
«1922» (1978)
Μπορντέλο (1984)
Μπάυρον: Μπαλλάντα για ένα δαίμονα (1992)
Οι φωτογράφοι (1998)
Τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ
Ιφιγένεια εν Ταύροις (1991)
Αντιγόνη (1994)
Ελληνιστί Κύπρος
Τα συλλυπητήρια μηνύματα του πολιτικού κόσμου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος εξέδωσε ανακοίνωση για τον θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη, Νίκου Κούνδουρου.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Ο Νίκος Κούνδουρος υπηρέτησε, με την τέχνη του και όχι μόνο, τον Πολιτισμό μας με τον δικό του πρωτοποριακό και ασυμβίβαστο τρόπο. Γι’ αυτό και το κενό που αφήνει ο θάνατός του είναι, κυριολεκτικώς, δυσαναπλήρωτο.
Αλ. Τσίπρας: Με σεβασμό αποχαιρετούμε τον Νίκο Κούνδουρο
«Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ένας από τους θεμελιωτές του σύγχρονου κινηματογράφου μας και ένας περήφανος άνθρωπος» σημειώνει στον πρωθυπουργικό λογαριασμό στο twitter ο Αλέξης Τσίπρας
Κυριάκος Μητσοτάκης: Από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες
Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, έκανε την ακόλουθη δήλωση, εκφράζοντας τα συλλυπητήριά του:
«Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες. Τίμησε και πρόβαλε με το έργο του την Ελλάδα στο εξωτερικό. Οι ταινίες του διακρίθηκαν διεθνώς στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και του Βερολίνου. Ως σκηνοθέτης, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον ελληνικό κινηματογράφο. Ως άνθρωπος, με τη σεμνότητα και το ήθος του έδειξε το δρόμο στους νεότερους δημιουργούς. Το κενό που αφήνει η απώλειά του είναι δυσαναπλήρωτο. Στους οικείους του, εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου».
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου, δήλωσε: «Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ο σκηνοθέτης που μόλις με την δεύτερη ταινία του, τον θρυλικό «Δράκο» άλλαξε την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Ένας ακούραστος δημιουργός που ανανεωνόταν από ταινία σε ταινία. Από την λυρική απλότητα στις «Μικρές Αφροδίτες» μέχρι τον πειραματισμό του «Vortex» και από τον κινηματογράφο- ντοκουμέντο στα «Τραγούδια της φωτιάς» μέχρι το αισθητικό επίτευγμα του «Μπορντέλο», από την ιστορία ως πληγή στο «1922» και την ιστορία ως σπαρακτικό ποίημα στο «Μπάυρον: Μπαλλάντα για ένα δαίμονα», ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ένας καλλιτέχνης που εφεύρισκε τον εαυτό του κάθε φορά από την αρχή. Περισσότερο όμως από οποιαδήποτε άλλη του ταινία, ο «Δράκος» στέκει μέχρι και σήμερα αγέραστος, γοητεύοντας με την ίδια ένταση, ως μια από τις σημαντικότερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Ως τεκμήριο μιας εποχής, ως έργο –αναφορά για οποιαδήποτε μελλοντική γενιά.
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και οι άνθρωποί του, αποχαιρετούν τον Νίκο Κούνδουρο, τον φίλο Νίκο, τον σπουδαίο κινηματογραφιστή. Ένα μεγάλο κεφάλαιο στον ελληνικό κινηματογράφο κλείνει. Θα μας λείψει η αρχοντιά του, η τόλμη του, η πληθωρική του προσωπικότητα.
Πίσω του αφήνει ένα έργο πλούσιο που αγαπήθηκε: Τον ανεπανάληπτο «Δράκο» του, τη «Μαγική πόλη», το «Ποτάμι», τις «Μικρές Αφροδίτες». Και τόσες άλλες ταινίες, που ζυμώθηκαν με την ελληνική πραγματικότητα και την εξέφρασαν με ένταση και το πάθος που χαρακτήριζε τον Νίκο. Κλέβουμε τα δικά του λόγια που αφιέρωσε στον φίλο του Μάνο Χατζιδάκι για να τον αποχαιρετήσουμε. «Αχόρταγος ο ίδιος, ακτινοβολούσε εκείνη τη λαιμαργία για τη ζωή που ήτανε κολλητική και για τους άλλους, τους πιο συμμαζεμένους». Στη Σωτηρία και τα παιδιά του, εκφράζουμε τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας.
Το Ποτάμι
Από τη «Μαγική Πόλη» μέχρι τις «Μικρές Αφροδίτες» και το «Μπορντέλο» με ενδιάμεσο σταθμό και ορόσημο τον «Δράκο», ο Νίκος Κούνδουρος ταυτίστηκε όχι απλά με τη μεγάλη περιπέτεια του ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και με την Ελλάδα που αναπαρέστησε με τον φακό του. Αιρετικός με τον τρόπο του, έκανε από νωρίς την επανάστασή του με το οικογενειακό περιβάλλον και την οικογενειακή παράδοση και στράφηκε από τις αρχές της καριέρας του στους ξεχασμένους, δίνοντάς μας υπέροχα δείγματα ενός διακριτού ελληνικού νεορεαλισμού- όσο κι αν ο ίδιος δεν ήθελε να ταυτίζεται με τον νεορεαλισμό. Αλλά ήξερε να δίνει νέες μορφές στη ματιά του, ήξερε να ωριμάζει, ήξερε να περνά από τη σκληρή ρεαλιστική όψη στη μεγάλη διήγηση, στο 1922, μια άλλη τοιχογραφία μιας άλλης εποχής.
Ο πολίτης Νίκος Κούνδουρος δεν ήταν παρά η άλλη όψη του καλλιτέχνη. Πέρασε από την Μακρόνησο, αλλά δεν έπαψε να πιστεύει στην εθνική συνεννόηση. Αντιτάχτηκε στη δικτατορία. Υπερασπίστηκε με θέρμη τις απόψεις του, ακόμα και όταν ήξερε ότι δεν θα έχουν καθολική απήχηση, μόνο και μόνο γιατί η ιδιοτέλεια του ήταν ξένη.
Από τον Νίκο Κούνδουρο κρατάμε την αφοσίωση στην τέχνη και στον άνθρωπο, την πίστη σε μια καλύτερη χώρα, πίστη που κράτησε μέχρι το τέλος, και βέβαια το έργο του, απαράγραπτη πολιτιστική κληρονομιά της νεότερης Ελλάδας. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.
Ανάρτηση του Σταύρου Θεοδωράκη στο twitter
Ο Κούνδουρος κουβαλούσε όλη την ωραία κουζουλάδα της Κρήτης. Τραχύς και τρυφερός μαζί. Σαν τα λασιθιώτικα βουνά. Με θέα πάντα στο απέραντο.
Η Τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της Νέας Δημοκρατίας βουλευτής Α’ Αθηνών, κα Όλγα Κεφαλογιάννη έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ένας από τους κορυφαίους Έλληνες κινηματογραφιστές, μια εμβληματική φυσιογνωμία με διεθνή απήχηση και ισχυρό αποτύπωμα στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας μας. Η συνέπεια και το σπουδαίο έργο του αποτελούν πηγή έμπνευσης για τις επερχόμενες γενιές δημιουργών. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του»
Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ
Αποχαιρετούμε με θλίψη το Νίκο Κούνδουρο, έναν από τους κορυφαίους Έλληνες σκηνοθέτες, που εξέφρασε με βαθιά ανθρωπιά, διεισδυτικά και χωρίς εξιδανικεύσεις τις αγωνίες και τον καθημερινό αγώνα των λαϊκών ανθρώπων.
Ο Νίκος Κούνδουρος έβλεπε στην κινηματογραφική δημιουργία ένα κοινωνικό ρόλο, δεν έκανε τέχνη για την τέχνη. Όπως ο ίδιος έλεγε: «Δεν κάνω κινηματογράφο για την αφεντιά μου. Οι άλλοι με νοιάζουν. Των άλλων τα ντέρτια, οι καημοί, οι δυστυχίες, οι έρωτες, οι θάνατοι». Τα έργα του ξεχωρίζουν για την ποιητικότητα και την εξαιρετική εικαστική απόδοση της ατμόσφαιρας, στοιχεία οφειλόμενα στις πολύπλευρες γνώσεις του και την ιδιαίτερη καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία του.
Έχοντας ο ίδιος βιώσει τις διώξεις των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης και την εξορία στη Μακρόνησο, συμπαραστάθηκε έμπρακτα σε πολλούς αποκλεισμένους από το δικαίωμα της εργασίας συγκρατούμενους - συναγωνιστές του, προσλαμβάνοντάς τους στο κινηματογραφικό συνεργείο του. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του.
Σχετικά Θέματα:
Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Δυσαναπλήρωτο το κενό του Νίκου Κούνδουρου
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης για την απώλεια του Νίκου Κούνδουρου
Έφυγε σε ηλικία 90 ετών ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος (ΦΩΤΟ-ΒΙΝΤΕΟ)
Νίκος Κούνδουρος: Η ζωή και το έργο του σπουδαίου σκηνοθέτη