Το «πράσινο φως» αναμένεται να δώσει σήμερα το απόγευμα το Υπουργικό Συμβούλιο του Ισραήλ στη συμφωνία για εκεχειρία. Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της ισραηλινής κυβέρνησης, η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ 24 ώρες μετά την έγκρισή της, δίνοντας προθεσμία 72 ωρών στην τρομοκρατική οργάνωση για την απελευθέρωση των τελευταίων ομήρων.
Όπως έκανε γνωστό νωρίτερα, η εκπρόσωπος του γραφείου του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Σος Μπεντροσιάν, η «τελική εκδοχή της πρώτης φάσης» του αμερικανικού σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας υπογράφηκε σήμερα το πρωί από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
- Δείτε ΕΔΩ σε συνεχή ροή τις εξελίξεις
«Η τελική εκδοχή της πρώτης φάσης υπογράφηκε το πρωί στην Αίγυπτο από όλα τα μέρη, ενόψει της απελευθέρωσης όλων των ομήρων» που κρατούνται στη Γάζα από τη Χαμάς ή από άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις, είπε χαρακτηριστικά.
Η συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί και από το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο, σημειώνοντας ότι η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ εντός 24 ωρών έπειτα από αυτήν την έγκριση.
Ακολούθως, συνέχισε, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα αναδιαταχθούν σε μια γραμμή, η οποία θα οδηγήσει τον στρατό στον έλεγχο και την κατοχή περίπου του 53% της Λωρίδας της Γάζας και εν συνεχεία θα υπάρχει ένα «παράθυρο» 72 ωρών για τη Χαμάς να παραδώσει τους υπόλοιπους ομήρους στο Ισραήλ.
Μετά την υποχώρηση, οι IDF θα έχουν τον έλεγχο μιας ζώνης ασφαλείας κατά μήκος ολόκληρης της συνοριακής γραμμής της Γάζας, συμπεριλαμβανομένου του Διαδρόμου της Φιλαδέλφειας - της περιοχής των συνόρων Αιγύπτου-Γάζας - μαζί με την Μπέιτ Χανούν και την Μπέιτ Λαχίγια στο βόρειο άκρο της Λωρίδας, μια κορυφογραμμή στα ανατολικά περίχωρα της πόλης της Γάζας και μεγάλα τμήματα της Ράφα και του Χαν Γιουνίς στη νότια Γάζα.
Επίσης, διευκρίνισε, ότι το Ισραήλ δεν προτίθεται να απελευθερώσει τον Παλαιστίνιο Μαρουάν Μπαργούτι. «Μπορώ να σας πω σε αυτό το σημείο ότι δεν θα συμμετάσχει σε αυτήν την απελευθέρωση», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται ότι το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν σε έμμεσες συνομιλίες ότι οι 48 όμηροι που κρατούνται από τρομοκράτες στη Γάζα θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα περίπου 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους που κρατούνται από το Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχαν μια «συναισθηματικά φορτισμένη» τηλεφωνική επικοινωνία, μετά την ανακοίνωση ότι επιτεύχθηκε συμφωνία, ανέφερε ακόμα ο Μπεντροσιάν.
«Στην τηλεφωνική επικοινωνία τους, νωρίτερα σήμερα το πρωί, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου ευχαρίστησε τον πρόεδρο Τραμπ για τις προσπάθειές του που επέτρεψαν να καταστεί αυτό δυνατό. Ήταν μια συνομιλία συναισθηματικά φορτισμένη και θερμή, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ηγέτες συνεχάρησαν ο ένας τον άλλον για αυτήν την ιστορική υλοποίηση», πρόσθεσε.
Ποιες παραχωρήσεις έκαναν οι δύο πλευρές
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, που συνοδεύεται από την απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα, βασίστηκε σε ένα σύνολο σπάνιων διπλών παραχωρήσεων και σε μια ανατροπή της έως τώρα στρατηγικής ακολουθίας των δύο πλευρών.
Για πρώτη φορά μετά από μήνες αδιεξόδων, το Ισραήλ και η Χαμάς υπαναχώρησαν από πάγιες θέσεις τους, υπό ισχυρή διεθνή πίεση, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και την Τουρκία.
Οι παραχωρήσεις του Ισραήλ
Η πιο καθοριστική παραχώρηση της Ιερουσαλήμ ήταν η πρόωρη παύση των επιχειρήσεων, ακόμη και πριν από την υπογραφή της συμφωνίας. Από το Σάββατο ως την Πέμπτη, ο Ισραηλινός Στρατός σταμάτησε να πλήττει στόχους στη Γάζα χωρίς αντάλλαγμα, παρατείνοντας την εκεχειρία για εννέα ημέρες πριν την επιστροφή των πρώτων ομήρων.
Αυτή η αλλαγή στάσης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος αρχικά δεν ήταν θετικός σε αναστολή πυρών χωρίς να προηγηθεί η απελευθέρωση των ομήρων, αποτέλεσε ένα ακόμη βήμα προς την επίτευξη ειρήνης.
Η δεύτερη μεγάλη υποχώρηση αφορά τον τερματισμό του πολέμου χωρίς την πλήρη διάλυση της Χαμάς. Ο αρχικός στόχος της «εξάλειψης» ή του πλήρους αφοπλισμού της τρομοκρατικής οργάνωσης εγκαταλείφθηκε, καθώς η Χαμάς έχει χάσει σχεδόν όλη τη στρατιωτική της δομή, με τα 24 τάγματά της να έχουν διαλυθεί ως τον Αύγουστο του 2024 και τους περισσότερους αρχηγού της να έχουν σκοτωθεί.
Το Ισραήλ δέχθηκε ότι μικροί αντάρτικοι πυρήνες θα συνεχίσουν να υπάρχουν στη Γάζα, διότι η Χαμάς δεν συνιστά πλέον στρατιωτική απειλή μεγάλης κλίμακας.
Τρίτον, το Ισραήλ αποδέχθηκε ότι θα παραμείνει στη Γάζα με περιορισμένη στρατιωτική παρουσία. Οι μελλοντικές γραμμές αποχώρησης δεν έχουν καθοριστεί, αλλά φαίνεται ότι θα διατηρηθεί μια «περίμετρος ασφαλείας» βάθους έως 3,5 χιλιομέτρων εντός της Λωρίδας.
Αυτή η ρύθμιση επιτρέπει στον Ισραηλινό Στρατό να ελέγχει σχεδόν τη μισή Γάζα, προσφέροντας αποτρεπτική ισχύ έναντι ενδεχόμενης ανασυγκρότησης της Χαμάς. Το Ισραήλ δεν δεσμεύθηκε να απέχει από μελλοντικές στοχευμένες επιδρομές, γεγονός που του δίνει επιχειρησιακό πλεονέκτημα.
Οι παραχωρήσεις της Χαμάς
Η τρομοκρατική οργάνωση προέβη στην πιο κρίσιμη υποχώρηση: την απελευθέρωση όλων των ζωντανών ομήρων ταυτόχρονα. Μέχρι τώρα η Χαμάς κρατούσε ομήρους ως διαπραγματευτικό χαρτί, απαιτώντας σε αντάλλαγμα πλήρη ισραηλινή αποχώρηση.
Ωστόσο, υπό έντονες πιέσεις από το Κατάρ, την Τουρκία και την Αίγυπτο - και με την απειλή συνέχισης των ισραηλινών επιχειρήσεων με αμερικανική στήριξη - αναγκάστηκε να δεχθεί την άμεση παράδοση των ομήρων με μόνο αντάλλαγμα μια μερική αποχώρηση και την εγγύηση του Τραμπ ότι το Ισραήλ δεν θα ξαναρχίσει τον πόλεμο.
Η απώλεια αυτού του «άσου στο μανίκι» στερεί από τη Χαμάς ένα σημαντικό μέσο πίεσης, που παλαιότερα τη διαφοροποιούσε από άλλες ένοπλες τρομοκρατικές οργανώσεις της περιοχής.
Επιπλέον, η Χαμάς αποδέχθηκε την παραμονή ισραηλινών δυνάμεων στη Γάζα μετά την εκεχειρία. Αυτή η στάση σηματοδοτεί σιωπηρή αναγνώριση ενός ισραηλινού δικαιώματος ασφάλειας, κάτι που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδιανόητο.
Παράλληλα, η οργάνωση απώλεσε σχεδόν όλη την αρχηγική της δομή: οι περισσότεροι από τους κορυφαίους αξιωματούχους της, από τον Μοχάμεντ Ντεΐφ έως τον Γιαχία Σινβάρ και τον Ισμαήλ Χανίγιε, σκοτώθηκαν.
Οι λίγοι επιζώντες διοικητές θα επιτραπεί να παραμείνουν στη Γάζα, χωρίς να επιβληθεί μαζική απέλαση, κάτι που όμως συνιστά περισσότερο νίκη για το Ισραήλ, καθώς οι περισσότεροι στόχοι του έχουν ήδη εξουδετερωθεί.
Ανοιχτά ζητήματα και προοπτικές
Παρά την εκεχειρία, η εφαρμογή της συμφωνίας κρύβει ασάφειες. Δεν έχει καθοριστεί αν το Ισραήλ θα μπορεί να πραγματοποιεί στοχευμένες επιθέσεις κατά τρομοκρατικών πυρήνων ή αν αυτές θα υπάγονται σε διεθνή έλεγχο, πιθανόν της νέας Διεθνούς Δύναμης Ασφαλείας (ISF).
Παραμένει επίσης ασαφές ποιος θα ασκεί πολιτική διοίκηση στη Γάζα: η προτεινόμενη Διεθνής Μεταβατική Αρχή (GITA) δεν έχει ακόμη οργανωθεί, ενώ η Φατάχ, αν και υποψήφια για ρόλο διακυβέρνησης, παραμένει αποδυναμωμένη.
Το μεγάλο στοίχημα είναι αν η νέα ισορροπία θα αποτρέψει την επανεμφάνιση της Χαμάς ή θα επιτρέψει την ανασύνταξή της μέσα στα ερείπια της Γάζας.