Σκληρός ανταγωνισμός έχει ξεσπάσει στο παρασκήνιο γύρω από την ανθρωπιστική βοήθεια και τη μελλοντική ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας, με στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ και Ρεπουμπλικανούς επιχειρηματίες με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις να επιδιώκουν κεντρικό ρόλο, σύμφωνα με εκτενή έρευνα της εφημερίδας Guardian.
Με σχεδόν το 75% των κτιρίων στη Γάζα να έχει υποστεί σοβαρές ζημιές ή να έχει ισοπεδωθεί έπειτα από δύο χρόνια ισραηλινών βομβαρδισμών, το κόστος της ανοικοδόμησης εκτιμάται από τον ΟΗΕ στα 70 δισεκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για ένα τεράστιο οικονομικό διακύβευμα, που προσελκύει εταιρείες κατασκευών, κατεδαφίσεων, μεταφορών και εφοδιαστικής αλυσίδας, οι οποίες βλέπουν στη Γάζα μια μελλοντική «αγορά» υψηλής απόδοσης.
Ωστόσο, το θεσμικό πλαίσιο παραμένει θολό. Αν και ο ΟΗΕ ενέκρινε τη σύσταση Συμβουλίου Ειρήνης υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ για τη διαχείριση της περιοχής, ο μηχανισμός αυτός δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, ενώ το νεοσύστατο Κέντρο Συντονισμού Πολιτικών και Στρατιωτικών διαθέτει περιορισμένες αρμοδιότητες. Την ίδια στιγμή, ο Λευκός Οίκος έχει συγκροτήσει ξεχωριστή ομάδα εργασίας για τη Γάζα, με επικεφαλής τους Τζάρεντ Κούσνερ, Στιβ Γουίτκοφ και Αριέχ Λάιτστον.
Σύμφωνα με τον Guardian, κομβικό ρόλο στις συζητήσεις για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση διαδραματίζουν δύο πρώην αξιωματούχοι της DOGE, της δομής που συνδέθηκε με την προσπάθεια του Ίλον Μασκ να περιορίσει δραστικά το αμερικανικό δημόσιο. Παρουσιάσεις που κυκλοφορούν σε κλειστούς κύκλους περιλαμβάνουν λεπτομερή επιχειρησιακά σχέδια logistics, με κοστολόγια, οικονομικές προβλέψεις και πιθανούς χώρους αποθηκών.
Εταιρείες σε θέση μάχης
Αμερικανικές εταιρείες φέρονται να κινούνται πυρετωδώς για να εξασφαλίσουν συμβάσεις. Μεταξύ αυτών και η Gothams LLC, εταιρεία με στενούς πολιτικούς δεσμούς, η οποία στο παρελθόν είχε αναλάβει συμβόλαιο 33 εκατ. δολαρίων για τη διαχείριση κέντρου κράτησης μεταναστών στη Φλόριντα, γνωστού ως «Alligator Alcatraz». Έγγραφα και μαρτυρίες υποστηρίζουν ότι η εταιρεία διέθετε «εσωτερική πληροφόρηση» για να διεκδικήσει προνομιακό ρόλο στη Γάζα.
Ο ιδρυτής της Gothams, Ματ Μίκελσεν, δήλωσε ωστόσο ότι αποσύρθηκε από τη διαδικασία, επικαλούμενος ανησυχίες για την ασφάλεια και την αρνητική δημοσιότητα. Παράλληλα, ο εκπρόσωπος της ομάδας του Λευκού Οίκου για τη Γάζα, Έντι Βάσκεζ, απέρριψε τις αιτιάσεις, υποστηρίζοντας ότι ο σχεδιασμός βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και πως δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις.
1,7 δισ. δολάρια τον χρόνο από τα φορτηγά
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί έγγραφο σχεδιασμού που περιγράφει τη δημιουργία ενός «Κύριου Αναδόχου» για τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας στη Γάζα. Το σχέδιο προβλέπει την είσοδο 600 φορτηγών ημερησίως, με επιβολή τέλους 2.000 δολαρίων ανά ανθρωπιστικό φορτίο και 12.000 δολαρίων για τα εμπορικά. Με βάση αυτούς τους αριθμούς, τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα θα μπορούσαν να φτάσουν τα 1,7 δισ. δολάρια μόνο από τέλη μεταφοράς.
Η διανομή μέσω φορτηγών θεωρείται κρίσιμη, καθώς πριν από τον πόλεμο περίπου 500 φορτηγά εισέρχονταν καθημερινά στη Γάζα. Παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που προέβλεπε 600 φορτηγά βοήθειας ημερησίως, η πραγματικότητα παραμένει πολύ διαφορετική, με το Ισραήλ να επιτρέπει κατά μέσο όρο την είσοδο μόλις 140.
Κριτική και ανησυχίες
Παραδοσιακοί ανθρωπιστικοί φορείς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, φαίνεται να περιθωριοποιούνται, ενώ ο έλεγχος των αδειών πρόσβασης παραμένει στα χέρια των ισραηλινών αρχών. Ο Αμερικανός φιλάνθρωπος Άμεντ Χαν χαρακτήρισε τον σχεδιασμό «λανθασμένο και κυνικό», τονίζοντας ότι δεν δίνεται προτεραιότητα στην αύξηση φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού.
Την ώρα που ο Τραμπ και ο Κούσνερ έχουν μιλήσει ανοιχτά για μετατροπή της Γάζας σε ζώνη πολυτελών τουριστικών επενδύσεων, μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας επιμένει ότι η ανοικοδόμηση πρέπει να εξυπηρετεί πρωτίστως τις ανάγκες των 2,1 εκατομμυρίων Παλαιστινίων κατοίκων. Με το Ισραήλ να ελέγχει περίπου το μισό της Λωρίδας και να θέτει ως όρο τον αφοπλισμό της Χαμάς, το πολιτικό και ανθρωπιστικό μέλλον της Γάζας παραμένει βαθιά αβέβαιο.
Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά έμπειρος εργολάβος που γνωρίζει τις διεργασίες:
«Όλοι προσπαθούν να πάρουν ένα κομμάτι. Το βλέπουν σαν ένα νέο Ιράκ ή Αφγανιστάν – μια ευκαιρία για κέρδη μέσα από την καταστροφή».