Η Γερμανία και η Πολωνία ξεχωρίζουν ως οι χώρες που υποδέχθηκαν τους περισσότερους Ουκρανούς πρόσφυγες στην Ευρώπη έπειτα από τη ρωσική εισβολή του 2022. Περίπου 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι, που εγκατέλειψαν την Ουκρανία μετά τον Φεβρουάριο του 2022, ζουν πια στη Γερμανία και άλλοι σχεδόν ένα εκατομμύριο στην Πολωνία.
Αν και το κλίμα στις δύο χώρες είναι γενικώς ευνοϊκό προς τους Ουκρανούς, η αυξανόμενη παρουσία τους εκεί έχει αρχίσει πια να γίνεται πεδίο κομματικής αντιπαράθεσης.
Οι αφίξεις νεαρών Ουκρανών ανδρών στην Πολωνία και στη Γερμανία αυξήθηκαν κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες, έπειτα από την χαλάρωση των κανόνων εξόδου από τη χώρα που αποφάσισε για τους κάτω των 25 ετών η κυβέρνηση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Ουκρανός πρόεδρος χαλάρωσε στα τέλη Αυγούστου τους κανόνες εξόδου για τους άνδρες που δεν είναι ακόμη επιλέξιμοι για στρατιωτική θητεία η οποία ξεκινά στην ηλικία των 25 ετών. Προηγουμένως, οι άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 60 ετών δεν επιτρεπόταν να εγκαταλείψουν την Ουκρανία. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες ωστόσο, οι άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 22 ετών μπορούν να φύγουν και να επιστρέψουν χωρίς να κινδυνεύουν να διωχθούν.
Σχεδόν 45.300 Ουκρανοί άνδρες ηλικίας μεταξύ 18 και 22 ετών διέσχισαν τα σύνορα προς την Πολωνία από τις αρχές του 2025 έως τα τέλη Αυγούστου. Τους επόμενους δύο μήνες ωστόσο (Σεπτέμβριο και Οκτώβριο), ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 98.500 ή 1.600 την ημέρα, ενώ πολλοί από τους τους νεοφερμένους συνεχίζουν να μετακινούνται δυτικά, προς τη Γερμανία. Ο αριθμός των νεαρών Ουκρανών ανδρών ηλικίας 18 έως 22 ετών που εισέρχονταν στη Γερμανία αυξήθηκε από 19 την εβδομάδα στα μέσα του περασμένου Αυγούστου σε 1.400 με 1.800 την εβδομάδα τον Οκτώβριο.
Αντιδράσεις σε Γερμανία και Πολωνία
Στη Γερμανία, μέλη του κυβερνώντος συντηρητικού κόμματος του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς προειδοποιούν ότι η δημόσια υποστήριξη για την Ουκρανία θα μπορούσε να μειωθεί εάν οι νεαροί άνδρες φανεί ότι αποφεύγουν τη στρατιωτική θητεία. «Δεν έχουμε κανένα συμφέρον στο να βλέπουμε νεαρούς Ουκρανούς άνδρες να περνούν τον χρόνο τους στη Γερμανία αντί να υπερασπίζονται τη χώρα τους. Η Ουκρανία λαμβάνει τις δικές της αποφάσεις, αλλά η πρόσφατη αλλαγή στον νόμο έχει οδηγήσει σε μια τάση μετανάστευσης που πρέπει να αντιμετωπίσουμε», δηλώνει ο Γιούργκεν Χαρντ, πολιτικός των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) του Μερτς.
«Η Πολωνία δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί καταφύγιο για χιλιάδες άνδρες που θα έπρεπε να υπερασπίζονται τη χώρα τους, ενώ παράλληλα επιβαρύνει τους Πολωνούς φορολογούμενους με το κόστος της λιποταξίας τους», σημειώνει σε ανακοίνωσή του το πολωνικό ακροδεξιό κόμμα Konfederacja.
Παρόλο που οι Ουκρανοί αντιστοιχούν πια σε πάνω από το 6% του πολωνικού εργατικού δυναμικού και συμβάλλουν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Πολωνίας, ακροδεξιοί Πολωνοί πολιτικοί υποστηρίζουν ότι αυτοί λαμβάνουν υπερβολικά πολλά κοινωνικά επιδόματα. Ο – προερχόμενος από το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη των Κατσίνσκι – Πολωνός πρόεδρος Κάρολ Ναβρότσκι άσκησε πρόσφατα βέτο σε νομοθεσία για την παροχή βοήθειας στους Ουκρανούς, λέγοντας ότι μόνον όσοι εργάζονται και πληρώνουν φόρους στην Πολωνία θα πρέπει να λαμβάνουν επιδόματα.
Παρόμοιες απαιτήσεις έχουν διατυπωθεί και από το κόμμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) το οποίο τώρα βρίσκεται στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις.
Περίπου 490.000 Ουκρανοί πολίτες σε ηλικία εργασίας λαμβάνουν επιδόματα μακροχρόνιας ανεργίας στη Γερμανία, σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας απασχόλησης της χώρας.
Η σχετική συζήτηση στη Γερμανία ξεκίνησε από τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας Μάρκους Ζέντερ, ηγέτη των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) εταίρων του CDU.
Ο Ζέντερ πρότεινε τον περιορισμό της λεγόμενης Οδηγίας παροχής Προσωρινής Προστασίας εάν το Κίεβο δεν μειώσει οικειοθελώς τις αφίξεις. Οι κανόνες παρέχουν στους Ουκρανούς που εισήλθαν στο μπλοκ μετά τον Φεβρουάριο του 2022 αυτόματα καθεστώς προστασίας. «Η αλληλεγγύη μας παραμένει», είπε ο Ζέντερ. «Αλλά απαιτεί σαφείς κανόνες και υπεύθυνη στάση και από τις δύο πλευρές».
Με πληροφορίες από Politico