Τα πολλά διαφορετικά στρατόπεδα που υπάρχουν στους κόλπους της Ε.Ε., αποκαλύπτονται για μία ακόμη φορά με την απόφαση των χωρών της Βόρειας Ευρώπης να συγκεντρωθούν στη Βιέννη την Πέμπτη (11/9) για να δημιουργήσουν ένα κοινό μέτωπο ενόψει δύο ετών έντονων διαπραγματεύσεων για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό.
Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κορυφαίοι αξιωματούχοι από τις πλουσιότερες χώρες της Ε.Ε.- συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας και των Σκανδιναβικών χωρών - συγκεντρώθηκαν στην ίδια αίθουσα για να χαράξουν μια στρατηγική σχετικά με την αμφιλεγόμενη πρόταση προϋπολογισμού ύψους 1,816 τρισεκατομμυρίων ευρώ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο στόχος ήταν να συγκροτηθεί ένα κοινό μέτωπο ενόψει των συνομιλιών με χώρες όπως η Πολωνία, η Ισπανία και η Ιταλία που τάσσονται υπέρ υψηλότερων δαπανών, ιδίως στη γεωργία και τη χρηματοδότηση των φτωχότερων περιοχών, όπως ανέφερε το Politico.
Από την ανακοίνωση του προϋπολογισμού στις 16 Ιουλίου, οι αξιωματούχοι είχαν τον απαραίτητο χρόνο για να ξεφυλλίσουν εκατοντάδες σελίδες και να αρχίσουν να υπολογίζουν πόσα χρήματα θα κερδίσουν και θα χάσουν από το νέο σχέδιο δαπανών της Επιτροπής.
Αν και οι επίσημες διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό μόλις που έχουν ξεκινήσει, στο παρασκήνιο, δημόσιοι υπάλληλοι από χώρες με παρόμοια νοοτροπία ήδη σχεδιάζουν. Οι υπουργοί δεν παρέστησαν στη συνάντηση στη Βιέννη, καθώς θα συζητήσουν τον προϋπολογισμό στη συνέχεια τον Οκτώβριο σε συνάντηση σε επίπεδο Ε.Ε..
Σε κάθε διαπραγμάτευση προϋπολογισμού, χώρες με παρόμοια συμφέροντα συνεργάζονται για να αναπτύξουν κοινές γραμμές επίθεσης, να πραγματοποιήσουν κοινές συναντήσεις με την Επιτροπή και να μοιράσουν πρακτικά καθήκοντα, όπως η δοκιμή των τύπων που κατανέμουν τα χρήματα.
Ο απώτερος στόχος είναι να ξεπεραστεί το αντίπαλο στρατόπεδο, να κερδηθούν οι διαπραγματεύσεις και να οδηγηθεί ο γιγαντιαίος προϋπολογισμός της ΕΕ πιο κοντά στις προτεραιότητές τους. Αντί να αγωνίζεται ο καθένας για τον εαυτό του, οι 27 χώρες της ΕΕ συνενώνονται σε δύο μεγάλα στρατόπεδα.
Από τη μία πλευρά βρίσκονται οι εύποροι «συνεισφέροντες» — από τη Σουηδία έως τη Γαλλία — οι οποίοι συνεισφέρουν περισσότερα από όσα λαμβάνουν από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. και γενικά τάσσονται υπέρ ενός πιο περιορισμένου ταμείου.
Το αντίπαλο στρατόπεδο, γνωστό ως Φίλοι της Συνοχής, είναι μια ευρεία συμμαχία χωρών της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πολωνίας, που τάσσονται υπέρ ενός μεγαλύτερου προϋπολογισμού — ειδικά όταν πρόκειται για «ταμεία συνοχής» που υποστηρίζουν φτωχότερες περιοχές σε όλο το μπλοκ.
«Όπως πολλά πράγματα στον κόσμο, το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ δεν ορίζεται από την οικονομία, αλλά από την ιστορία», δήλωσε ο Στεφάν Ιμχόφ, γενικός γραμματέας του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών της Αυστρίας, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Διαφωνίες και μέσα στο ίδιο στρατόπεδο
Υπάρχουν προφανείς διαφορές εντός κάθε στρατοπέδου. Για παράδειγμα, η Γαλλία και η Ολλανδία, οι οποίες πληρώνουν καθαρά, έχουν εντελώς διαφορετικές ατζέντες σε θέματα όπως το χρέος σε επίπεδο ΕΕ, κάτι που ευνοεί το Παρίσι και αντιτίθεται η Χάγη.
«Από ποδοσφαιρικούς όρους, αυτό είναι ένα στημένο παιχνίδι. Είναι κάτι φυσιολογικό», δήλωσε στο Politico ο Πολωνός βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Γιάνους Λεβαντόφσκι.
Για παράδειγμα στο ζήτημα των γεωργικών επιδοτήσεων, η Γαλλία είναι περισσότερο ευθυγραμμισμένη με την Πολωνία που δαπανά πολλά παρά με τα μέλη του δικού της συλλόγου.
Ωστόσο, οι χώρες προσπαθούν να επιλύσουν τέτοιες διαφορές εντός των αντίστοιχων συλλόγων τους, όπου καταλήγουν σε βασικές θέσεις, όπως το ποιο θα πρέπει να είναι το συνολικό μέγεθος του προϋπολογισμού.
Η συνεδρίαση της ομάδας στη Βιέννη την Πέμπτη γίνεται παρουσία της Γαλλίας και της Γερμανίας των δύο χωρών που θεωρούνται ατμομηχανή της Ευρώπης
«Στο τέλος, η Γαλλία και η Γερμανία συμφωνούν για το ποσό και εμείς οι κανίς το ακολουθούμε», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ από μια χώρα που πληρώνει καθαρά και γνωρίζει τις συνομιλίες, ο οποίος, όπως και άλλοι που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο, έλαβε ανωνυμία για να μιλήσει ελεύθερα.
Στο άλλο στρατόπεδο, η Πολωνία συνήθως αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο ως η χώρα που λαμβάνει τα περισσότερα χρήματα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Ωστόσο, η πολυετής σύμπραξη της Βαρσοβίας με την Βουδαπέστη - με την οποία μοιράζεται βασικά συμφέροντα - έχει υπονομευτεί από μια ρήξη με τον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν.
Αυτό άνοιξε την πόρτα για τις μεσογειακές χώρες - οι οποίες υποστηρίζουν επίσης τη γενναιόδωρη χρηματοδότηση για τις φτωχότερες περιοχές - να διαδραματίσουν ισχυρότερο ρόλο εντός του συνασπισμού.
Την 1η Σεπτεμβρίου, η Μάλτα προήδρευσε μιας συνάντησης εμπειρογνωμόνων για τον προϋπολογισμό από τους Φίλους της Συνοχής, η οποία έθεσε το έδαφος για την πρώτη τεχνική συνάντηση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ την επόμενη μέρα.
Οι έμπειροι διαπραγματευτές προϋπολογισμού υποστηρίζουν ότι οι βασικές αποφάσεις λαμβάνονται σε αυτές τις συναντήσεις. Τον περασμένο Μάρτιο, οι καθαροί συνεισφέροντες συμφώνησαν να διαθέσουν 175 δισεκατομμύρια ευρώ για το ερευνητικό πρόγραμμα Horizon - κάτι που επιβεβαιώθηκε από την Επιτροπή λίγο αργότερα - κατά τη διάρκεια μιας άτυπης συνάντησης στο Ελσίνκι, σύμφωνα με τον διπλωμάτη της ΕΕ.
Ο ρόλος της Επιτροπής
Προσώρας η Επιτροπή παραμένει στο περιθώριο ενώ είναι βέβαιο ότι θα ασκήσει πιέσεις στις εθνικές κυβερνήσεις να παραμείνουν πιστές στην αρχική της πρόταση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
Τους επόμενους μήνες, ο Επίτροπος Προϋπολογισμού Πιοτρ Σεραφίν - πρώην Πολωνός πρέσβης στην ΕΕ που γνωρίζει το Συμβούλιο σαν την παλάμη του χεριού του - θα παίξει το ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ των κρατών μελών.
Παγιδευμένος ανάμεσα στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα, ο επίτροπος «μπορεί να δει όλα τα χαρτιά στο τραπέζι», δήλωσε ένας αξιωματούχος της Επιτροπής.
Έμπειρος διαπραγματευτής προϋπολογισμού, ο Λεβαντόφσκι δήλωσε ότι ο επίτροπος πρέπει να προσπαθήσει το «διαίρει και βασίλευε» αντί να δημιουργεί μία κοινή ομάδα στο Συμβούλιο.
Η συμβουλή του Λεβαντόφσκι στον Σεραφίν, ο οποίος διετέλεσε βοηθός του κατά τη διάρκεια της θητείας του ως επιτρόπου, είναι να «προσεγγίζει τις χώρες μία προς μία... αντί να αντιμετωπίζει δύο μεγάλες ομάδες», καθώς αυτό αποδυναμώνει τη δύναμη των χωρών μελών έναντι της Επιτροπής.
Με σκληρές και δραματικές αντιπαραθέσεις προ των πυλών, υπάρχουν μόνο μερικές κρίσιμες βεβαιότητες για τους διαπραγματευτές.
«Αυτή η πρόταση της Επιτροπής δεν θα είναι αυτό στο οποίο θα συμφωνήσουμε στο τέλος, όλοι θα πρέπει να κινηθούν.... Αλλά πάντα υπήρχε μια συμφωνία και θα καταφέρουμε να την πετύχουμε και αυτή τη φορά», δήλωσε ο Ίμχοφ.