Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, δήλωσε τη Δευτέρα ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, προσθέτοντας ότι οι σύμμαχοι θα επενδύσουν σε χιλιάδες νέα άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα.
«Το επενδυτικό σχέδιο για την άμυνα, το οποίο θα εγκριθεί από τους συμμάχους στη Χάγη, εισάγει ένα νέο κατώφλι: το 5% του ΑΕΠ να επενδύεται στην άμυνα. Πρόκειται για ένα τεράστιο άλμα – φιλόδοξο, ιστορικό και θεμελιώδες για την ασφάλεια του μέλλοντός μας», δήλωσε ο Ρούτε σε δημοσιογράφους, ενόψει της διήμερης συνόδου κορυφής της Συμμαχίας στη Χάγη.
«Αφήστε με να σας δώσω μερικά παραδείγματα για το πού θα επενδύσουμε. Μια πενταπλάσια αύξηση στις δυνατότητες αεράμυνας, επειδή βλέπουμε καθημερινά τον τρόμο της Ρωσίας από τους αιθέρες πάνω από την Ουκρανία και πρέπει να μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας από τέτοιες επιθέσεις.» ο ίδιος σημείωσε.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι όλα τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας συμφώνησαν στον νέο φιλόδοξο στόχο για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του εθνικού ΑΕΠ.
Ο Ρούτε τόνισε ότι «όλοι οι σύμμαχοι συμφώνησαν» ακόμη και η Ισπανία, η οποία αρχικά είχε εκφράσει επιφυλάξεις.
Παράλληλα, ο Ρούτε ότι η στήριξη των συμμάχων προς την Ουκρανία είναι αδιάκοπη και σταθερή, προσθέτοντας ότι φέτος οι σύμμαχοι θα προσφέρουν πάνω από 35 δισεκατομμύρια ευρώ σε στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Κατά τη συνέντευξη Τύπου, ο Ρούτε δήλωσε επίσης ότι «η Ρωσία παραμένει η πιο σημαντική και άμεση απειλή που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ.»
Σε ό,τι αφορά το Ιράν ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, ενώ υπογράμμισε ότι οι αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν δεν παραβίασαν το διεθνές δίκαιο.
«Οι σύμμαχοι έχουν επανειλημμένα καλέσει το Ιράν να τηρήσει τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT),» δήλωσε σε δημοσιογράφους, ενόψει της διήμερης συνόδου κορυφής της Συμμαχίας στη Χάγη.
Οι Ευρωπαίοι υπέρ της αύξησης των εθνικών αμυντικών δαπανών
Η υποστήριξη για την αύξηση των εθνικών αμυντικών δαπανών φαίνεται να είναι ευρέως διαδεδομένη στην Ευρώπη, αν και οι περισσότεροι φαίνεται να πιστεύουν ότι η ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας και άμυνας πριν από το τέλος της δεκαετίας είναι αδύνατη, σύμφωνα με μια νέα σημαντική έρευνα.
Οι περισσότεροι από τους 16.400 ερωτηθέντες σε 12 ευρωπαϊκές χώρες από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) δήλωσαν ότι είναι υπέρ της αύξησης των εθνικών αμυντικών δαπανών των χωρών τους, με σαφή πλειοψηφία στην Πολωνία, τη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Εσθονία και την Πορτογαλία.
Σύμφωνα με το Euronews, πλειοψηφίες στη Ρουμανία (50%), την Ισπανία (46%), τη Γαλλία (45%), την Ουγγαρία (45%), τη Γερμανία (47%) και την Ελβετία (40%) εξέφρασαν επίσης την υποστήριξή τους στην αύξηση των αμυντικών δαπανών, με την Ιταλία να είναι η μόνη χώρα στην οποία η πλειοψηφία (57%) ήταν «αρκετά» ή «έντονα» αντίθετη στην ιδέα.
Η εξάρτηση από τις ΗΠΑ
Ωστόσο, η δημοσκόπηση διαπιστώνει επίσης ότι υπάρχει μεγάλος σκεπτικισμός όσον αφορά την ικανότητα της ΕΕ να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΗΠΑ στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας κατά την επόμενη πενταετία.
Μόνο στη Δανία και την Πορτογαλία η πλειοψηφία των ερωτηθέντων εξέφρασε αισιοδοξία για την επίτευξη της ανεξαρτησίας από τις ΗΠΑ πριν από το τέλος της δεκαετίας.
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες στη Γαλλία και τη Ρουμανία φάνηκαν επίσης να πιστεύουν ότι αυτό είναι εφικτό (44% και 45% αντίστοιχα).
Ωστόσο, οι περισσότεροι πολίτες στην Πολωνία, την Εσθονία και την Ισπανία είχαν αντίθετη άποψη.
Στην Ιταλία και την Ουγγαρία, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (54% και 51% αντίστοιχα) θεωρεί ότι η αυτονομία της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας είναι «πολύ δύσκολη» ή «πρακτικά αδύνατη» να επιτευχθεί τα επόμενα πέντε χρόνια.
Οι Γερμανοί, από την άλλη πλευρά, ήταν σχεδόν ισομερώς διχασμένοι στο θέμα αυτό, με το 44% να θεωρεί ότι είναι εφικτό και το 45% να το θεωρεί δύσκολο ή μάλλον αδύνατο.
Το μέτωπο της Ουκρανίας
Ωστόσο, η υποστήριξη προς την Ουκρανία δεν εξαρτάται από τη συνέχιση της βοήθειας από την Ουάσινγκτον, σύμφωνα με την έρευνα.
Η πλειοψηφία από τις 12 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι αντίθετη στην ιδέα της απόσυρσης της στρατιωτικής υποστήριξης της Ευρώπης προς την Ουκρανία, της πίεσης προς την Ουκρανία να εγκαταλείψει τα εδάφη που κατέχει η Ρωσία ή της άρσης των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ακόμη και αν οι ΗΠΑ αλλάξουν την πολιτική τους σε αυτά τα θέματα.
Ο παράγοντας Ντόναλντ Τραμπ
Τα αποτελέσματα επηρεάζονται εν μέρει από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και την αντιευρωπαϊκή ρητορική που αυτός και ορισμένα μέλη της κυβέρνησής του έχουν χρησιμοποιήσει σε θέματα εμπορίου και άμυνας, η οποία έχει προκαλέσει αντι-αμερικανικά συναισθήματα σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Ωστόσο, παρόλο που η πλειοψηφία των πολιτών σε 10 χώρες θεωρεί ότι ο Τραμπ βλάπτει τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι σχέσεις θα αποκατασταθούν μετά την αποχώρησή του από την προεδρία.
Η έρευνα διεξήχθη μία ημέρα πριν από την ετήσια σύνοδο κορυφής των ηγετών των 32 κρατών μελών του ΝΑΤΟ στη Χάγη.
Ο Τραμπ έχει ζητήσει να αυξηθεί ο στόχος των αμυντικών δαπανών της συμμαχίας από το τρέχον επίπεδο του 2% του ΑΕΠ στο 5% και έχει εκφράσει αμφιβολίες για τη μακροπρόθεσμη υποστήριξη της Ουάσιγκτον στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η πρόταση που βρίσκεται επί του τραπεζιού προβλέπει αύξηση στο 3,5% των βασικών στρατιωτικών δαπανών, με επιπλέον 1,5% για επενδύσεις στον τομέα της άμυνας, οι οποίες θα περιλαμβάνουν υποδομές, κυβερνοασφάλεια και κονδύλια για την προώθηση μιας προσέγγισης της ασφάλειας που θα αφορά το σύνολο της κοινωνίας.
Η αντίθεση της Ισπανίας
Ωστόσο, η Ισπανία αποδοκίμασε τον νέο στόχο, ο οποίος πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από όλους τους συμμάχους, με τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ να γράφει σε επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε την περασμένη εβδομάδα ότι η Μαδρίτη «δεν μπορεί να δεσμευτεί για συγκεκριμένο στόχο δαπανών σε σχέση με το ΑΕΠ».
«Για την Ισπανία, η δέσμευση για στόχο 5% δεν θα ήταν μόνο παράλογη, αλλά και αντιπαραγωγική, καθώς θα απομάκρυνε την Ισπανία από το βέλτιστο επίπεδο δαπανών και θα εμπόδιζε τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της ΕΕ για την ενίσχυση του οικοσυστήματος ασφάλειας και άμυνας», έγραψε ο Σάντσεθ στην επιστολή που είδε το Associated Press.
Ωστόσο, η έρευνα του ECFR σημειώνει ότι οι ερωτηθέντες στην Ισπανία ήταν ελαφρώς πιο ανήσυχοι για το γεγονός ότι η χώρα τους δεν δαπανά αρκετά για την άμυνα, σε βάρος της ασφάλειάς τους, παρά για το γεγονός ότι δαπανά υπερβολικά για την άμυνα σε βάρος άλλων τομέων των δημόσιων δαπανών. Η συντριπτική πλειοψηφία, ωστόσο, δεν εξέφρασε άποψη επί του θέματος.
Οι αμυντικές δυνατότητες της Ένωσης
Η ΕΕ προσπάθησε να κατευνάσει ορισμένες από τις ανησυχίες της με το πρόγραμμα ενίσχυσης της αμυντικής παραγωγής και ανάπτυξης, το οποίο ελπίζει ότι θα ωθήσει τα κράτη μέλη να επενδύσουν 800 δισεκατομμύρια ευρώ στον τομέα αυτό τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Η κύρια χρηματοδοτική δύναμη του σχεδίου προέρχεται από τη δυνατότητα των κρατών μελών να παρεκκλίνουν από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι οι πρόσθετες δαπάνες θα διατεθούν αποκλειστικά για την άμυνα. Ο άλλος πυλώνας, που ονομάζεται SAFE, προβλέπει ότι η Επιτροπή θα χορηγεί δάνεια στα κράτη μέλη με προνομιακά επιτόκια σε σχέση με αυτά που θα είχαν αν τα κράτη αυτά αντλούσαν τα χρήματα από την αγορά.
Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ επιτρέπει επίσης την αναδιάθεση αχρησιμοποίητων κονδυλίων της ΕΕ που είχαν προηγουμένως διατεθεί για άλλα προγράμματα σε αμυντικές δαπάνες.
Η άμυνα θα πρέπει επίσης να είναι ένα από τα βασικά θέματα της ατζέντας της συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη στις Βρυξέλλες.