Σε σημαντικές συμφωνίες κατέληξαν οι Υπουργοί Μετανάστευσης στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες, ολοκληρώνοντας βασικά μέρη του νέου ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.
Το Σύμφωνο, το οποίο θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από τη 12η Ιουνίου 2026, προβλέπει μέτρα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών για την ανακούφιση των χωρών πρώτης υποδοχής, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Μηχανισμός Αλληλεγγύης και προτεραιότητα στην Ελλάδα
Οι υπουργοί συμφώνησαν στον Ετήσιο Μηχανισμό Αλληλεγγύης, ο οποίος καθορίζει τον ετήσιο αριθμό δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη. Κάθε κράτος θα επιλέγει ανάμεσα σε τρεις τύπους μέτρων αλληλεγγύης:
- Μεταφορές μεταναστών (μετεγκαταστάσεις αιτούντων άσυλο).
- Χρηματοδοτικές συνεισφορές.
- Εναλλακτικά μέτρα στήριξης.
Ο αριθμός αναφοράς για το ταμείο αλληλεγγύης το 2026 ορίστηκε στις 21.000 μετεγκαταστάσεις ή άλλες προσπάθειες αλληλεγγύης, ή εναλλακτικά 420 εκατομμύρια ευρώ ως οικονομικές εισφορές.
Οι χώρες που βρίσκονται υπό σημαντική μεταναστευτική πίεση, όπως αναγνώρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία, θα έχουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στο Εργαλείο Υποστήριξης Μετανάστευσης της ΕΕ. Επιπλέον, αυτές οι χώρες θα μπορούν να ζητήσουν πλήρη ή μερική απαλλαγή από τις συνεισφορές τους στα μέτρα αλληλεγγύης.
Αναθεώρηση Ασφαλών Χωρών
Οι υπουργοί κατέληξαν επίσης σε συμφωνία σχετικά με τους κανονισμούς για τις ασφαλείς τρίτες χώρες και τις ασφαλείς χώρες προέλευσης.
- Ασφαλής Τρίτη Χώρα: Η αναθεωρημένη έννοια επιτρέπει στα κράτη-μέλη να απορρίψουν αίτηση ασύλου εάν ο αιτών μπορούσε να λάβει προστασία σε μία μη ΕΕ χώρα που θεωρείται ασφαλής. Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν την εφαρμογή της έννοιας είτε με βάση την ύπαρξη «σύνδεσης» μεταξύ του αιτούντος και της τρίτης χώρας (χωρίς αυτή να είναι υποχρεωτικό κριτήριο), είτε βάσει συμφωνίας με την ασφαλή τρίτη χώρα. Ωστόσο, η εφαρμογή βάσει συμφωνίας δεν είναι δυνατή στην περίπτωση ασυνόδευτων ανηλίκων.
- Κοινή Λίστα Ασφαλών Χωρών Καταγωγής: Το Συμβούλιο συμφώνησε να χαρακτηριστούν ως ασφαλείς χώρες καταγωγής σε επίπεδο ΕΕ οι εξής: Μπανγκλαντές, Κολομβία, Αίγυπτος, Ινδία, Κόσοβο, Μαρόκο και Τυνησία. Για την περίπτωση του Κοσόβου, διευκρινίζεται ότι ο χαρακτηρισμός αυτός είναι σύμφωνος με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και δεν προδικάζει τις θέσεις σχετικά με το καθεστώς του.