Το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο δέχθηκε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπόσχεται τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και προβλέπει την ανοικοδόμηση της. Εάν εφαρμοστεί πλήρως, θεωρητικά προσφέρει την υπόσχεση ενός καλύτερου αύριο για τους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα.
Εάν δε υλοποιηθεί, θα μπορούσε να δημιουργήσει το κατάλληλο έδαφος για μια πιο ουσιαστική μεσολάβηση στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης.
Ωστόσο, από την «εξίσωση» δεν λείπουν μια σειρά από «νάρκες», που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την κατάρρευση της συμφωνίας πριν καν τεθεί σε ισχύ.
Μεταξύ αυτών οι διαφωνίες για την απελευθέρωση κρατουμένων και ομήρων, η διεθνής εποπτεία, το μέλλον της Χαμάς και η τύχη της Γάζας.
Το ζήτημα των κρατουμένων
Η απελευθέρωση 250 Παλαιστίνιων κρατουμένων που έχουν καταδιστεί σε ισόβια κάθειρξη και άλλων 1.700 που εκτίουν μικρότερες ποινές, θεωρείται στο Ισραήλ ως σοβαρή παραχώρηση στον τομέα της ασφάλειας.
Οι οικογένειες των θυμάτων από τρομοκρατικά χτυπήματα της Χαμάς και άλλων οργανώσεων, καθώς και τα δεξιά κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού αναμένεται να αντιταχθούν σθεναρά.
Αμνηστία για τους τρομοκράτες της Χαμάς
Η πρόταση για αμνηστία και ελεύθερη διέλευση για τους μαχητές της Χαμάς εγείρει φόβους ότι θα μπορούσε να αποκαταστήσει την παρουσία της έμμεσα στη Γάζα και να συνεχίσει να κινεί τα νήματα από το εξωτερικό, όπως έκανε στο παρελθόν.
Διεθνής εποπτεία
Η δημιουργία του αποκαλούμενου «Συμβουλίου Ειρήνης» με επικεφαλής τον Τραμπ και τον Τόνι Μπλερ μπορεί να αντιμετωπιστεί με βαθιά καχυποψία, ειδικά μεταξύ των Παλαιστινίων που το θεωρούν ως μια μορφή εξωτερικού ελέγχου στη Γάζα.
Αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και αφοπλισμός της Χαμάς
Ο Νετανιάχου υποστηρίζει ότι ο Ισραηλινός στρατός δεν θα φύγει ποτέ εντελώς από τη Λωρίδα της Γάζας. Στην τρίτη φάση της αποχώρησης των Ισραηλινών από τη Γάζα θα δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας κατά μήκος της περιμέτρου ολόκληρης της Λωρίδας. Πρόκειται για μια άλλη ισραηλινή απαίτηση που στοχεύει στην αποτροπή της απειλής μιας άλλης εισβολής παρόμοιας με αυτή της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Στο μεταξύ η καταστροφή των υποδομών της Χαμάς θα υπόκειται σε «διεθνείς παρατηρητές». Αλλά παρόμοιοι μηχανισμοί έχουν αποτύχει στο παρελθόν. Ποιος θα εγγυηθεί ότι ο αφοπλισμός θα είναι πραγματικός και δεν θα υπάρχουν κρυψώνες με όπλα για μελλοντική χρήση.
Πολιτικές αντιδράσεις
Στο Ισραήλ οι υπουργοί Μπεζαλέλ Σμότριτς και Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, καθώς και το Συμβούλιο Γεσά, αντιτίθενται σε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις. Ήδη, ο Σμότριτς εξέφρασε την αντίθεσή του. Σε ανάρτησή του στο X ανέφερε χαρακτηριστικά: «Κατά την εκτίμησή μου, θα τελειώσει επίσης με δάκρυα. Τα παιδιά μας θα αναγκαστούν να πολεμήσουν ξανά στη Γάζα».
Στη Ραμάλα η Παλαιστινιακή Αρχή θα μπορούσε να θεωρήσει ότι θα βγει αποδυναμωμένη και είναι απίθανο να ανταποκριθεί στις παγκόσμιες απαιτήσεις για σοβαρές μεταρρυθμίσεις. Και αυτή η οπτική έχει ψήγμα αλήθειας δεδομένου ότι οι Παλαιστίνιοι δεν ερωτήθηκαν κάν ούτε εξέφρασαν άποψη για το σχέδιο Τραμπ - Νετανιάχου.
Ασαφείς προθεσμίες
Το σχέδιο ορίζει μια σταδιακή αποχώρηση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων με βάση την αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας, αλλά παραμένει ασαφές ποιος θα καθορίσει πότε θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Για όλους αυτούς τους λόγους η συμφωνία κινδυνεύει να μην παραμείνει τίποτα περισσότερο από λόγια σε χαρτί, όπως συμβαίνει συχνά στη Μέση Ανατολή.
Εξάλλου το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ η απουσία ειρηνευτικών σχεδίων. Υπήρξαν δεκάδες τέτοια σχέδια, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, της Ευρώπης, των Σαουδαράβων και άλλων αραβικών κρατών. Αλλά τα περισσότερα δεν φτάνουν ποτέ κοντά στην εφαρμογή τους.