Οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να αλλάξουν τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διεθνείς πωλήσεις drones, παρακάμπτοντας περιορισμούς της συνθήκης MTCR, με στόχο να ενισχύσουν τη βιομηχανία τους και να κερδίσουν μερίδιο αγοράς από ανταγωνιστές όπως η Κίνα και η Τουρκία, μια κίνηση που μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μεγάλες συμφωνίες, προκαλώντας, ωστόσο, ανησυχίες για ενδεχόμενη κλιμάκωση της βίας σε εύθραυστες περιοχές.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, αναμένεται να προχωρήσει σε μονομερή αναθεώρηση μιας συνθήκης για τον έλεγχο των εξοπλισμών ηλικίας 38 ετών, προκειμένου να επιτρέψει την πώληση εξελιγμένων στρατιωτικών drones τύπου «Reaper» και άλλων προηγμένων συστημάτων στο εξωτερικό, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο και τέσσερις ακόμη πηγές με γνώση του σχεδίου.
Η αναθεώρηση της συνθήκης θα ανοίξει τον δρόμο για την πώληση άνω των 100 drones MQ-9 Reaper στη Σαουδική Αραβία, τα οποία το Ριάντ ζήτησε την άνοιξη, και ενδέχεται να αποτελέσουν μέρος της εξοπλιστικής συμφωνίας ύψους 142 δισ. δολαρίων που ανακοινώθηκε τον Μάιο.
Ενδιαφέρον για την απόκτηση των drones έχουν εκδηλώσει επίσης σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και την Ευρώπη.
Χαρακτηρίζοντας τα drones ως αεροσκάφη όπως το F-16 και όχι ως πυραυλικά συστήματα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παρακάμψουν τη συμφωνία Missile Technology Control Regime (MTCR) των 35 χωρών που υπέγραψαν το 1987, ανοίγοντας τον δρόμο για πωλήσεις σε χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και κράτη της Ανατολικής Ευρώπης που δυσκολεύονταν μέχρι σήμερα να αποκτήσουν τα κορυφαία μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Αμερικής.
Η νέα πολιτική θα επιτρέψει στις εταιρείες General Atomics, Kratos και Anduril, που κατασκευάζουν μεγάλα drones, να εντάξουν τα προϊόντα τους στο πλαίσιο των «Ξένων Στρατιωτικών Πωλήσεων» (Foreign Military Sales) του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, διευκολύνοντας έτσι την πώληση διεθνώς, σύμφωνα με το Reuters που επικαλείται Αμερικανό αξιωματούχο.
Η προσπάθεια αυτή αποτελεί το πρώτο στάδιο μιας σχεδιαζόμενης «μεγάλης» αναθεώρησης του αμερικανικού προγράμματος Foreign Military Sales, δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος.
Σύμφωνα με την τρέχουσα ερμηνεία της συμφωνίας MTCR, η πώληση πολλών στρατιωτικών drones τελεί υπό «τελεί υπό αυστηρή απαγόρευση», εκτός εάν υπάρχει επιτακτικός λόγος ασφαλείας και ο αγοραστής δεσμευθεί να τα χρησιμοποιήσει αυστηρά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η συμφωνία MTCR είχε αρχικά στόχο να περιορίσει την πώληση πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς που μπορούν να μεταφέρουν όπλα μαζικής καταστροφής. Αν και τα drones εφευρέθηκαν αργότερα, θεωρήθηκε ότι εμπίπτουν στο πεδίο της συμφωνίας λόγω της ικανότητάς τους να πετούν σε μεγάλες αποστάσεις και να φέρουν οπλισμό.
Οι Αμερικανοί κατασκευαστές drones αντιμετωπίζουν σκληρό ανταγωνισμό από το εξωτερικό, ιδίως από το Ισραήλ, την Κίνα και την Τουρκία, που συχνά πωλούν με πιο χαλαρούς περιορισμούς. Η Κίνα και το Ισραήλ δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη MTCR και έχουν κερδίσει αγορές στη Μέση Ανατολή, ενώ η Τουρκία, που εντάχθηκε το 1997, έχει καταφέρει να αναδείξει τα Bayraktar-TB2 drones κατά των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, καθώς είναι μικρότερου βεληνεκούς και βάρους και εμπίπτουν σε διαφορετικό καθεστώς από τα βαρύτερα drones όπως το Reaper.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τόσο εγχώρια όσο και ιρανικά drones για να επιτεθεί στην Ουκρανία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν πουλήσει ή δωρίσει μεγάλα drones στο Κίεβο, φοβούμενες ότι προηγμένες τεχνολογίες θα μπορούσαν να πέσουν σε εχθρικά χέρια.
Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος, καθώς τα στρατιωτικά drones και εκείνα που βασίζονται σε εμπορική τεχνολογία θεωρούνται πλέον αναπόσπαστο στοιχείο του σύγχρονου πεδίου μάχης.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε ανώνυμα τόνισε ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές θα επιτρέψουν στις ΗΠΑ «να γίνουν ο κορυφαίος προμηθευτής drones, αντί να αφήνουν τον χώρο στην Τουρκία και την Κίνα».
Δεν έχει ακόμη καθοριστεί ακριβής ημερομηνία για την παρουσίαση των νέων κατευθυντήριων γραμμών πώλησης drones. Η αναμόρφωση του προγράμματος Foreign Military Sales αναμενόταν αργότερα φέτος και, σύμφωνα με πηγές, η κυβέρνηση εργάζεται ήδη για τον «οδικό χάρτη» εφαρμογής της.
Η αλλαγή χρονικά ωφελεί τους κατασκευαστές μεγάλων, προηγμένων drones με κινητήρα jet, που αναπτύσσουν μια νέα γενιά συστημάτων ικανών να πετούν δίπλα σε επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη ως «φτερούγες» (wingmen), μια πολλά υποσχόμενη νέα αγορά.
Όλες οι πωλήσεις drones θα εξακολουθήσουν να υπάγονται στη διαδικασία των Foreign Military Sales της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία εξετάζει τη δυναμική κάθε περιοχής, το ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πελατών και την ικανότητά τους να διαφυλάξουν την ασφάλεια ενός οπλικού συστήματος.
Μία από τις πρώτες μεγάλες συμφωνίες που αναμένονται μετά την αναθεώρηση είναι πιθανό να αφορά τη Σαουδική Αραβία. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε υιοθετήσει αυστηρότερη στάση για τις πωλήσεις όπλων στο Ριάντ το 2021, επικαλούμενος τη χρήση αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού στην εκστρατεία εναντίον των Χούθι στην Υεμένη, η οποία προκάλεσε βαριές απώλειες αμάχων.
Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ Ριάντ και Ουάσινγκτον έχουν βελτιωθεί από τότε, καθώς οι ΗΠΑ συνεργάζονται στενότερα με τη Σαουδική Αραβία μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023.
Ο Λευκός Οίκος αναμένεται να παρουσιάσει την κίνηση ως μέρος της ευρύτερης πρωτοβουλίας του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη μείωση του αμερικανικού εμπορικού ελλείμματος. Ωστόσο, υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ελέγχου εξοπλισμών προειδοποιούν ότι η απόφαση εγκυμονεί κινδύνους για την κλιμάκωση της βίας και της αστάθειας σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή και η Νότια Ασία.
Πηγή: skai.gr