Οι ρωσικές στρατιωτικές απώλειες στον πόλεμο στην Ουκρανία ξεπέρασαν ήδη το ψυχολογικό όριο του 1 εκατομμυρίου μέσα σε 40 μήνες. Αυτός ο αριθμός, ο οποίος αποτελείται από τραυματισμούς που σχετίζονται με τη μάχη καθώς και θανάτους, αποκαλύπτει ότι η Μόσχα δεν έχει πρόβλημα οι στρατιώτες της να πληρώσουν ένα τρομερά υψηλό τίμημα για να διατηρήσει και να επεκτείνει την παράνομη κατοχή της ουκρανικής επικράτειας.
Η κλίμακα των απωλειών από την πλήρη εισβολή το 2022 είναι άμεσο αποτέλεσμα της ρωσικής προσέγγισης στη μάχη, η οποία βασίζεται στην αποστολή κυμάτων στρατευμάτων στα εχθρικά πυρά, θυσιάζοντας πολλούς στρατιώτες ώστε μερικοί να μπορέσουν να περάσουν. Η στρατηγική του Βλαντίμιρ Πούτιν επέτρεψε στις ρωσικές δυνάμεις να κάνουν μια σταθερή – αλλά οδυνηρά αργή – προέλαση στην ανατολική Ουκρανία, αλλά με εκτιμώμενο κόστος 53 θυμάτων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο που καταλαμβάνεται, σύμφωνα με άρθρο της καθηγήτριας Διεθνούς Πολιτικής Τζένιφερ Μάδερς, του Πανεπιστημίου του Αμπερίστγουιθ, στη Σκωτία.
Η Ρωσία αλλάζει τώρα τον τρόπο που πολεμά στην Ουκρανία λόγω των υψηλών ποσοστών απωλειών. Χρησιμοποιεί πλέον μικρά, διασκορπισμένα αποσπάσματα λόγω της απώλειας μεγάλου αριθμού κατώτερων αξιωματικών. Παρόλο που οι αντικαταστάτες τους στρατολογούνται και υποβάλλονται γρήγορα σε συνοπτική εκπαίδευση, αυτοί οι νέοι αξιωματικοί δεν έχουν ούτε την εκπαίδευση ούτε την πείρα για να διοικήσουν μεγαλύτερους σχηματισμούς στρατιωτών.
Οι μεγάλες απώλειες στα πεδία των μαχών στην Ουκρανία ασκούν επίσης μεγαλύτερη πίεση στις προσπάθειες στρατολόγησης στη Ρωσία. Ελλείψει γενικής επιστράτευσης, την οποία ο Πούτιν διστάζει να επιβάλει, το υπουργείο Αμυνας αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει δημιουργικές λύσεις για να αντιμετωπίσει την ακόρεστη ζήτηση του πολέμου για ανθρώπινο δυναμικό, όπως επισημαίνεται στο άρθρο που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση The Conversation.
Μια λύση που προωθείται είναι η επιστροφή των τραυματιών στρατιωτών στο μέτωπο πριν καν αναρρώσουν πλήρως. Μερικοί Ρώσοι στρατιώτες φέρονται να παραπονέθηκαν ότι αναγκάζονται να επιστρέψουν στην πρώτη γραμμή πριν ολοκληρωθεί η θεραπεία. Το CNN ανέφερε ότι Ουκρανοί χειριστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχουν δημοσιεύσει βίντεο που δείχνει Ρώσους στρατιώτες σε πατερίτσες σε ζώνες μάχης.
Και φυλακισμένοι
Στρατολόγοι επισκέπτονται επίσης τις ρωσικές φυλακές προσφέροντας πλήρη χάρη σε όσους επιβιώσουν από μια «μάχη». Η Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών της Ουκρανίας αναφέρει ότι το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας έχει στρατολογήσει περίπου 180.000 στρατιώτες χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, η οποία εισήχθη από τον επικεφαλής της ομάδας Wagner, τον νεκρό πια Γεβγκένι Πριγκόζιν, το καλοκαίρι του 2022.
Μερικοί από αυτούς τους πρώην κρατούμενους που στρατολογούνται αναφέρεται ότι είναι γυναίκες, αν και οι εκτιμήσεις για τον αριθμό τους είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν. Η ενεργή στρατολόγηση γυναικών από τον ρωσικό στρατό για να υπηρετήσουν στην Ουκρανία φαίνεται να έχει αποσιωπηθεί επειδή έρχεται σε αντίθεση με το μήνυμα του Κρεμλίνου ότι η στρατιωτική θητεία και ο πόλεμος στην Ουκρανία ειδικότερα είναι υπόθεση ανδρών και παρέχει ευκαιρίες στους Ρώσους άνδρες να επιδείξουν την αρρενωπότητά τους.
Η Ρωσία στρέφεται πλέον ολοένα και περισσότερο στους συμμάχους της, τη Βόρεια Κορέα και την Κίνα, για να της παράσχουν τους στρατιώτες που χρειάζεται στην πρώτη γραμμή. Νωρίτερα φέτος, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ισχυρίστηκε ότι «τουλάχιστον 155 Κινέζοι στρατιώτες πολεμούν για τη Ρωσία» στην Ουκρανία, ενώ πιστεύεται ότι η Βόρεια Κορέα έχει «υπέστη περίπου 5.000 απώλειες μεταξύ των στρατιωτών που η Πιονγιάνγκ έχει στείλει στη Ρωσία».
Αλλά η πιο συνηθισμένη λύση για τη χρόνια έλλειψη στρατιωτών στη Ρωσία είναι το κράτος να συνεχίσει να «αυξάνει τους μισθούς και τα επιδόματα που προσφέρει στους πολίτες που συμφωνούν να υπογράψουν σύμβαση για να υπηρετήσουν στον στρατό». Μισθοί όπως 200.000 ρούβλια – περισσότερα από 1.800 ευρώ – το μήνα είναι συνήθεις, τοποθετώντας τους μάχιμους στρατιώτες στο κορυφαίο 10% των εισοδηματιών της Ρωσίας.
Εκτός από τους υψηλούς μισθούς, οι οικογένειες των εθελοντών ή «συμβασιούχων» στρατιωτών δικαιούνται επιδόματα, όπως στεγαστικά δάνεια με χαμηλό επιτόκιο, καθώς και γενναιόδωρες αποζημιώσεις εάν ο στρατιώτης σκοτωθεί ή έχει μόνιμη αναπηρία. Σε ορισμένες περιοχές, περισσότερο από το ήμισυ των προϋπολογισμών κοινωνικής πρόνοιας πηγαίνει στους στρατιώτες και τις οικογένειές τους.
Λίγοι άνδρες έχουν απομείνει
Αυτή η εισροή χρημάτων έχει μεταμορφώσει τις ζωές των ανθρώπων που ζουν σε ορισμένες από τις πιο οικονομικά υποβαθμισμένες περιοχές της Ρωσίας. Αυτή η αυξημένη ευημερία έχει ενισχύσει την υποστήριξη για την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αλλά η αναχώρηση – και, σε πολλές περιπτώσεις, η μόνιμη απώλεια – τόσων πολλών ανδρών έχει μετατοπίσει τα δημογραφικά στοιχεία πολλών μικρών κοινοτήτων, οι οποίες τώρα αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από γυναίκες, μικρά παιδιά και ηλικιωμένους.
Οι στρατιώτες που επιστρέφουν σε χωριά και μικρές πόλεις με σωματικά ή ψυχολογικά τραύματα που αλλάζουν τη ζωή τους θα λάβουν τα επιδόματα αναπηρίας τους, αλλά μπορεί να δυσκολευτούν να λάβουν την ιατρική περίθαλψη και την υποστήριξη που χρειάζονται από το πιεσμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Ρωσίας.
Μια κατηγορία Ρώσων βετεράνων πολέμου της Ουκρανίας που έχουν επωφεληθεί περισσότερο από τη στρατιωτική τους θητεία είναι οι πρώην κρατούμενοι που κατάφεραν να επιβιώσουν από τις πολεμικές τους εμπειρίες. Αλλά μια από τις συνέπειες της στρατολόγησης στρατιωτών από τις φυλακές είναι ότι όταν οι βίαιοι εγκληματίες επιστρέφουν από τον πόλεμο με πλήρη ελευθερία, άρα πολλοί θα διαπράξουν νέα εγκλήματα. Εκτιμάται ότι αυτοί οι πρώην κρατούμενοι που έγιναν στρατιώτες έχουν μέχρι στιγμής ευθύνεται για σχεδόν 200 δολοφονίες, προκαλώντας οργή στις οικογένειες των θυμάτων.
Παρόλο που η Ρωσία έχει μεγάλο πληθυσμό, οι ανθρώπινοι πόροι της δεν είναι ατελείωτοι και είχαν βρεθεί υπό πίεση ακόμη και πριν ξεκινήσει η μαζική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, φέρνοντας τεράστιες πολεμικές απώλειες και φαινομενικά ατελείωτες απαιτήσεις για όλο και περισσότερους στρατιώτες.
Η Ρωσία βίωνε ήδη μια δημογραφική κρίση. Το ποσοστό της κοινωνίας σε αναπαραγωγική ηλικία είναι χαμηλό, αντανακλώντας μια πτώση του ποσοστού γεννήσεων τη δεκαετία του 1990.
Η πανδημία του κορωνοϊού αύξησε το ποσοστό θνησιμότητας στον ενήλικο πληθυσμό της Ρωσίας, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες νέοι άνδρες εγκατέλειψαν τη Ρωσία το 2022 για να αποφύγουν τη στρατιωτική θητεία.
Μια μακροπρόθεσμη κληρονομιά αυτού του πολέμου θα είναι αναμφίβολα ένας συρρικνούμενος πληθυσμός, παρά τις προσπάθειες του κράτους να ενθαρρύνει τις γυναίκες να κάνουν περισσότερα μωρά. Ακόμα και εκείνες οι Ρωσίδες που φιλοδοξούν να κερδίσουν το πρόσφατα επανακαθιερωθέν βραβείο «Μητέρα Ηρωίδα» γεννώντας και μεγαλώνοντας 10 ή περισσότερα παιδιά μπορεί να δυσκολευτούν να βρουν άνδρες για να γίνουν πατέρες.
Παρά τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ρώσοι στρατιώτες που πολεμούν στην Ουκρανία, σε όσους επιβιώσουν από τη στρατιωτική τους θητεία υπόσχονται ένα χρυσό μέλλον. Τον Φεβρουάριο του 2024, ο Πούτιν δήλωσε ότι οι βετεράνοι πολέμου της χώρας θα είναι η νέα ελίτ.
Στους πρώην στρατιώτες προσφέρεται μια γρήγορη πρόσβαση σε πολιτικά αξιώματα μέσω του προγράμματος «Η Εποχή των Ηρώων», το οποίο παρέχει εκπαίδευση, εργασιακή εμπειρία και πρόσβαση σε πολύτιμα δίκτυα. Μέχρι στιγμής, μόνο ένας μικρός αριθμός βετεράνων έχει αποφοιτήσει για να αναλάβει θέσεις εξουσίας, αλλά αυτό υποδηλώνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχίσει να διαμορφώνει τις πολιτικές αποφάσεις της Ρωσίας για τα επόμενα χρόνια, επισημαίνει η Βρετανίδα καθηγήτρια Διεθνούς Πολιτικής.
Πηγή: The Conversation