Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εξουσιοδοτήσει τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, να προωθήσει την πρότασή του για τη δημιουργία ενός μεταβατικού οργάνου που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Λωρίδας της Γάζας μέχρι να περάσει στην Παλαιστινιακή Αρχή, σύμφωνα με τους Times of Israel.
Ο Μπλερ άρχισε να επεξεργάζεται την πρόταση τους πρώτους μήνες του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, παρουσιάζοντάς την ως σχέδιο για την «επόμενη μέρα». Τους τελευταίους μήνες, όμως, το σχέδιο έχει εξελιχθεί σε πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ θεωρεί ότι μια συμφωνία μεταξύ των μεγάλων εμπλεκόμενων παραγόντων για το ποιος θα αντικαταστήσει τη Χαμάς στη Γάζα είναι καθοριστική για μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός και για την απελευθέρωση των ομήρων.
Η εμπλοκή του Μπλερ στον σχεδιασμό για τη μεταπολεμική Γάζα είχε ήδη αποκαλυφθεί, όπως και η συμμετοχή του στη συνεδρίαση του Λευκού Οίκου στις 27 Αυγούστου, ωστόσο οι λεπτομέρειες της πρότασής του δημοσιοποιούνται για πρώτη φορά.
«Δεν υπάρχει σχέδιο εκτοπισμού των Παλαιστινίων»
Σύμφωνα με προσχέδιο που επικαλείται η ισραηλινή εφημερίδα Times of Israel, η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία της «Διεθνούς Μεταβατικής Αρχής της Γάζας» (GITA) και μια σειρά υποστηρικτικών θεσμών.
Σε αντίθεση με προηγούμενα δημοσιεύματα που συνέδεαν τον Μπλερ με σχέδια εκτόπισης Παλαιστινίων ή με το λεγόμενο σχέδιο «Trump Riviera», η πρότασή του δεν κάνει καμία αναφορά σε τέτοια σενάρια. Αντιθέτως, περιλαμβάνει την ίδρυση «Μονάδας Διατήρησης Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων», ώστε να διασφαλίζεται ότι οποιαδήποτε εθελοντική αποχώρηση Παλαιστινίων δεν θα θίγει το δικαίωμά τους να επιστρέψουν στη Γάζα ή να διατηρήσουν την κυριότητα της περιουσίας τους.
«Δεν έχουμε σχέδιο μετακίνησης του πληθυσμού της Γάζας εκτός της Γάζας. Η Γάζα ανήκει στους κατοίκους της», δήλωσε πηγή που συμμετέχει στις συζητήσεις για το σχέδιο Μπλερ.
Άλλα σχέδια που παρουσιάστηκαν στην κυβέρνηση Τραμπ από κύκλους που συνδέονται με τον Ισραηλινό υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά και από άτομα που συμμετείχαν στη δημιουργία του Gaza Humanitarian Foundation (GHF) καθώς και μέλη της Boston Consulting Group (BCG), περιλάμβαναν και σχέδια για «εθελοντική μετανάστευση» των Παλαιστινίων από τη Γάζα.
Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος νομιμοποίησε για πρώτη φορά την έννοια της «εθελοντικής μετανάστευσης» τον Φεβρουάριο, όταν ανακοίνωσε σχέδιο για την ανάληψη ελέγχου της Γάζας και τη μόνιμη μετεγκατάσταση του πληθυσμού της, έκτοτε έχει αποστασιοποιηθεί από την ιδέα. Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, στη συνεδρίαση πολιτικής του Λευκού Οίκου στις 27 Αυγούστου κατέστησε σαφές ότι προκρίνει το σχέδιο Μπλερ.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος σημείωσε ότι ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ φαίνεται να αγνοεί την απόφαση αυτή, καθώς δήλωσε την Τετάρτη ότι η Λωρίδα της Γάζας αποτελεί μια πιθανή «χρυσοφόρα» επενδυτική ευκαιρία ακινήτων και ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με την Ουάσινγκτον για το πώς θα μπορούσε να «μοιραστεί» ο παραλιακός θύλακας μετά τον πόλεμο.
Η σύνδεση Κούσνερ
Η συνάντηση της 27ης Αυγούστου οργανώθηκε από τον γαμπρό του Αμερικανού προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, ο οποίος είχε διατελέσει ανώτερος σύμβουλος στην πρώτη θητεία του Τραμπ και παραμένει ενεργός στα ζητήματα της Μέσης Ανατολής και κατά τη δεύτερη θητεία, παρέχοντας τακτικά συμβουλές στον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ.
Όπως συνέβαινε και με τον Κούσνερ στην περίοδο της πρώτης θητείας, έτσι και ο Γουίτκοφ έχει αναλάβει ένα ευρύ φάσμα χαρτοφυλακίων. Ωστόσο, ο σημερινός ειδικός απεσταλμένος διαθέτει περιορισμένο υποστηρικτικό προσωπικό, με αποτέλεσμα ο Κούσνερ να συμβάλλει ενεργά στον σχεδιασμό για την «επόμενη μέρα» στη Γάζα.
Την άνοιξη, ο Τζάρεντ Κούσνερ ανέθεσε στο Ίδρυμα Tony Blair Institute for Global Change (TBI), το οποίο ήδη ασχολούνταν με το ζήτημα λόγω των δεσμών του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας με Ισραηλινούς, Παλαιστίνιους και Άραβες ηγέτες, να καταρτίσει ένα μεταπολεμικό σχέδιο για τη Γάζα, ανέφερε Αμερικανός αξιωματούχος.
Ο Μπλερ ξεκίνησε τακτική συνεργασία με αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, ενημερώνοντάς τους για την πρόοδο καθώς συναντούσε ηγέτες στην περιοχή και διαμόρφωνε τις λεπτομέρειες της πρότασής του, σύμφωνα με τους Times of Israel.
Ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής
Ο Μπλερ συναντήθηκε τον Ιούλιο με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, χάρη στις πιέσεις αραβικών χωρών προς τη Ραμάλα να εμπλακεί στην πρωτοβουλία.
Αν και η Παλαιστινιακή Αρχή έχει εκφράσει την επιθυμία της να αναλάβει άμεσα την εποπτεία του μεταπολεμικού φορέα διοίκησης στη Γάζα, αίτημα που το σχέδιο Μπλερ δεν ικανοποιεί πλήρως, η Ραμάλα έχει «συμμετάσχει εποικοδομητικά» στη διαδικασία, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τις συζητήσεις.
Η πρόταση του Μπλερ προβλέπει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην
Παλαιστινιακή Αρχή και περιορίζει τον ρόλο της στη Διεθνή Μεταβατική
Αρχή της Γάζας (GITA) κυρίως σε θέματα συντονισμού. Παρ’ όλα αυτά, η ΠΑ
αναφέρεται ρητά σε όλο το σχέδιο, το οποίο θέτει ως τελικό στόχο την
«ενοποίηση όλων των παλαιστινιακών εδαφών υπό την Παλαιστινιακή Αρχή».
Αν και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει αντιταχθεί σθεναρά σε μια τέτοια
εξέλιξη, πηγή που γνωρίζει τις συζητήσεις ανέφερε ότι το Ισραήλ έχει
συμμετάσχει εποικοδομητικά στην προσπάθεια του Τόνι Μπλερ.
Ένας Άραβας διπλωμάτης, ωστόσο, εξέφρασε μεγαλύτερο σκεπτικισμό, υποστηρίζοντας ότι ο Νετανιάχου έχει ιστορικό να αναθέτει στον στενό συνεργάτη του Ρον Ντέρμερ την εμπλοκή σε τόσο ευαίσθητα ζητήματα, για να τα υπονομεύσει αργότερα και να διατηρεί ενωμένη την κυβερνητική του συμμαχία, συμπεριλαμβανομένου του ακροδεξιού της σκέλους.
Κρίσιμη η στήριξη της Σαουδικής Αραβίας
Παρά τις δυσκολίες, ο Τραμπ εντυπωσιάστηκε από την πρωτοβουλία Μπλερ και του ζήτησε να εξασφαλίσει τη στήριξη του Σαουδάραβα διαδόχου πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, τον οποίο αποκαλεί «Johnny», σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που παρέστη στη συνεδρίαση του Λευκού Οίκου στις 27 Αυγούστου.
Οι ΗΠΑ θεωρούν τη Σαουδική Αραβία ως έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες όσον αφορά την μεταπολεμική ανοικοδόμηση, με αρκετή επιρροή για να πείσουν την υπόλοιπη περιοχή να συμμετάσχει. Ο Τραμπ έδωσε την ευλογία του στον Μπλερ αλλά και μια προθεσμία δύο εβδομάδων για να εξασφαλίσει περιφερειακή στήριξη στο σχέδιο.
Η προθεσμία αυτή έχει πλέον λήξει, αλλά όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, ο πρόεδρος συνηθίζει να ανακοινώνει χρονικά όρια τα οποία τελικά δεν τηρεί.
Κατά την ίδια περίοδο, οι προσπάθειες του Τόνι Μπλερ παρεμποδίστηκαν από την απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν απαγορεύσεις βίζας σε ανώτατους αξιωματούχους της Παλαιστινιακής Αρχής. Η απόφαση αυτή προκάλεσε καθυστερήσεις σε ορισμένες από τις συναντήσεις του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας με αξιωματούχους του Κόλπου, οι οποίοι δεν ήθελαν να δώσουν την εντύπωση ότι επικροτούν την κίνηση της αμερικανικής κυβέρνησης συναντώντας αμέσως μετά έναν de facto απεσταλμένο του Τραμπ, ανέφερε Άραβας διπλωμάτης.
Ακόμη πιο επιζήμια για την πρωτοβουλία του Μπλερ, όμως, ήταν η ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στις 9 Σεπτεμβρίου εναντίον ηγετικών στελεχών της Χαμάς στην Ντόχα, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τις συζητήσεις. Ο Μπλερ είχε ήδη ξεκινήσει διαβουλεύσεις με την Αίγυπτο και το Κατάρ, με στόχο να πείσει τη Χαμάς να μην σταθεί εμπόδιο στο σχέδιο. Η επιδρομή ανέκοψε προσωρινά την προσπάθεια, ωστόσο οι επαφές έχουν πλέον επαναληφθεί.
Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια
Η επιδρομή στην Ντόχα ανέδειξε και ένα από τα κύρια εμπόδια που αντιμετωπίζει ο Μπλερ στην προσπάθειά του να προωθήσει το σχέδιο στο Ισραήλ.
Ενώ ο Νετανιάχου υποστήριξε ότι η επίθεση είχε στόχο να στείλει μήνυμα στη Χαμάς, ακόμη και σε στελέχη που συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις για τους ομήρους, ότι το Ισραήλ θα κυνηγήσει όλους τους ηγέτες της, το σχέδιο Μπλερ επιδιώκει να εξουδετερώσει την οργάνωση με μη στρατιωτικά μέσα.
Πέρα από τη δημιουργία εναλλακτικής διοίκησης στη Γάζα μέσω της GITA, το σχέδιο αναφέρεται ρητά και στην έννοια του «αφοπλισμού, αποστράτευσης και επανένταξης» (DDR).
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο μπορεί να αναφερόταν ακριβώς σε αυτήν την ιδέα, όταν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι «η Χαμάς δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει να υπάρχει ως ένοπλο στοιχείο». Η διατύπωση αυτή διαφοροποιείται από τη θέση του Ισραηλινού πρωθυπουργού, ο οποίος υποστηρίζει ότι η τρομοκρατική οργάνωση δεν πρέπει να υπάρχει καθόλου.
Στο μεταξύ, Άραβας διπλωμάτης τόνισε ότι ο Τόνι Μπλερ αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη για να εξασφαλίσει τη στήριξη του Ριάντ και άλλων περιφερειακών παραγόντων, καθώς θέτουν ως όρο το σχέδιο να περιλαμβάνει έναν αμετάκλητο οδικό χάρτη προς ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος, ιδέα που ο Μπενιαμίν Νετανιάχου και οι ακροδεξιοί εταίροι του απορρίπτουν διαχρονικά.
Ο ίδιος διπλωμάτης πρόσθεσε ότι ο οδικός χάρτης αυτός είναι μόνο ένας από μια σειρά απαιτήσεων που οι Άραβες προβάλλουν προκειμένου να συμμετάσχουν σε οποιοδήποτε σχέδιο καλούνται να χρηματοδοτήσουν.
Παρά τις δυσκολίες, πηγή που συμμετέχει στις συζητήσεις ανέφερε ότι ο Μπλερ έχει σημειώσει πρόοδο στις επαφές του με περιφερειακούς συνομιλητές και κινείται ταχύτατα για να προωθήσει το σχέδιό του. «Δεν έχουμε μήνες ή εβδομάδες. Έχουμε μέρες», είπε χαρακτηριστικά.
Τι προβλέπει το σχέδιο
Η πρόταση του Μπλερ προβλέπει τη δημιουργία της Διεθνούς Μεταβατικής Αρχής της Γάζας (GITA) με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με το προσχέδιο που εξασφάλισαν οι Times of Israel, η GITA θα λειτουργεί ως «η ύπατη πολιτική και νομική αρχή για τη Γάζα κατά τη μεταβατική περίοδο».
Η διοίκηση θα απαρτίζεται από επταμελές έως δεκαμελές συμβούλιο, στο οποίο θα συμμετέχει «τουλάχιστον ένας καταρτισμένος Παλαιστίνιος εκπρόσωπος (ενδεχομένως από τον επιχειρηματικό ή τον τομέα ασφάλειας)», ένας ανώτερος αξιωματούχος του ΟΗΕ, κορυφαίες διεθνείς προσωπικότητες με εκτελεστική ή χρηματοοικονομική εμπειρία και «ισχυρή εκπροσώπηση μουσουλμάνων», προκειμένου να ενισχυθεί η περιφερειακή νομιμοποίηση και η πολιτιστική αξιοπιστία.
Σύμφωνα με το έγγραφο, το διοικητικό συμβούλιο της GITA θα είναι επιφορτισμένο με την «έκδοση δεσμευτικών αποφάσεων, την έγκριση νομοθετικών πρωτοβουλιών και διορισμών και την παροχή στρατηγικής κατεύθυνσης», ενώ θα λογοδοτεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ο πρόεδρος του συμβουλίου θα διορίζεται με διεθνή συναίνεση και θα λαμβάνει την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Θα ηγείται της εξωτερικής εκπροσώπησης και της διπλωματίας της GITA, θα καθορίζει την πολιτική κατεύθυνση του φορέα και θα συντονίζεται στενά με την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο πρόεδρος θα υποστηρίζεται από επιτελείο έως 25 ατόμων που θα συγκροτούν τη λεγόμενη «στρατηγική γραμματεία».
Το σχέδιο προβλέπει επίσης τη δημιουργία μιας Μονάδας Προστασίας της Εκτελεστικής Αρχής, «στελεχωμένης από επίλεκτο προσωπικό Αράβων και διεθνών συνεργατών», με αποστολή την προστασία της ηγεσίας της GITA.
Κάτω από την GITA θα λειτουργεί η Εκτελεστική Γραμματεία, η οποία θα αποτελεί τον διοικητικό πυρήνα και το εκτελεστικό όργανο του φορέα, επιβλέποντας άμεσα την Παλαιστινιακή Εκτελεστική Αρχή (PEA). Η τελευταία θα είναι η επιτροπή ανεξάρτητων Παλαιστινίων τεχνοκρατών που θα αναλάβει τη διαχείριση της Γάζας μετά τον πόλεμο.
Συντονισμός με την Παλαιστινιακή Αρχή
Σύμφωνα με το σχέδιο, στην Εκτελεστική Γραμματεία θα υπάγεται μια ομάδα πέντε επιτρόπων, οι οποίοι θα εποπτεύουν καίριους τομείς διακυβέρνησης της Γάζας: ανθρωπιστικές υποθέσεις, ανοικοδόμηση, νομοθεσία και νομικά ζητήματα, ασφάλεια και τον συντονισμό με την Παλαιστινιακή Αρχή.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ότι ο επίτροπος για τις ανθρωπιστικές υποθέσεις θα είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Gaza Humanitarian Foundation, το οποίο ορισμένοι Άραβες συνομιλητές έχουν ζητήσει να διαλυθεί.
Όσον αφορά τον επίτροπο συντονισμού με την Παλαιστινιακή Αρχή, ο ρόλος του θα είναι να «διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις της GITA και εκείνες της ΠΑ είναι, στον βαθμό του δυνατού, ευθυγραμμισμένες και συμβατές με τον τελικό στόχο της ενοποίησης όλων των παλαιστινιακών εδαφών υπό την ΠΑ».
Ο συγκεκριμένος επίτροπος θα έχει επίσης την αρμοδιότητα να «παρακολουθεί τις προσπάθειες μεταρρύθμισης της ΠΑ σε συντονισμό με διεθνείς δωρητές, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και Άραβες εταίρους που συμμετέχουν στην ανάπτυξη παλαιστινιακών θεσμών».
Πηγή που συμμετέχει στις συζητήσεις υπογράμμισε ότι οι μεταρρυθμίσεις που απαιτεί το σχέδιο Μπλερ από την Παλαιστινιακή Αρχή «δεν είναι επιφανειακές», και ότι μέρος του λόγου που δεν έχει καθοριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την παράδοση της εξουσίας της Γάζας από την GITA στην ΠΑ είναι πως η διαδικασία θα «βασίζεται στην επίδοση».
Η ίδια πηγή διευκρίνισε ότι το χρονοδιάγραμμα του σχεδίου είναι «κάποια» χρόνια, «όχι δέκα».
Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία της Αρχής Προώθησης Επενδύσεων και Οικονομικής Ανάπτυξης της Γάζας, με στόχο την εξασφάλιση επενδύσεων για την GITA και την ανοικοδόμηση της Γάζας. Θα λειτουργεί ως «εμπορικά προσανατολισμένη αρχή, υπό τη διοίκηση επαγγελματιών του επιχειρηματικού κόσμου, με αρμοδιότητα τη δημιουργία επενδυτικών έργων με πραγματικές οικονομικές αποδόσεις».
Παράλληλα, θα συσταθεί ξεχωριστό όργανο για τη διασφάλιση και διανομή κρατικών επιχορηγήσεων.
Υπό την εποπτεία της GITA και της Εκτελεστικής Γραμματείας της θα βρίσκεται και η Παλαιστινιακή Εκτελεστική Αρχή (PEA), η οποία θα έχει πιο άμεση επαφή με τον παλαιστινιακό πληθυσμό, παρέχοντας υπηρεσίες «μέσω μιας ακομμάτιστης, επαγγελματικής διοίκησης».
Η PEA θα διοικείται από έναν διευθύνοντα σύμβουλο (CEO), που θα διορίζεται επισήμως από το συμβούλιο της GITA, και θα είναι υπεύθυνη για μια σειρά τεχνοκρατικών υπουργείων, όπως υγεία, εκπαίδευση, οικονομικά, υποδομές, δικαιοσύνη και πρόνοια.
Υπό την PEA θα υπάγονται επίσης:
- οι δημοτικές αρχές της Γάζας, αρμόδιες για την παροχή υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο,
- μια πολιτική αστυνομία, που θα διασφαλίζει τη δημόσια τάξη και την προστασία των πολιτών,
- ένα δικαστικό συμβούλιο, με πρόεδρο Άραβα νομικό, που θα επιβλέπει τα δικαστήρια και την εισαγγελία της Γάζας,
- καθώς και η προαναφερθείσα Μονάδα Προστασίας Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων.
Αποτροπή ανασυγκρότησης της Χαμάς
Τη νέα πολιτική αστυνομία θα υποστηρίζει η Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης (International Stabilization Force - ISF), μια πολυεθνική δύναμη ασφαλείας με διεθνή εντολή, που θα εγκατασταθεί στη Γάζα για να διασφαλίσει τη σταθερότητα κατά τη μεταβατική περίοδο.
«Διασφαλίζει την ακεραιότητα των συνόρων, αποτρέπει την αναζωπύρωση ένοπλων ομάδων, προστατεύει τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις ανασυγκρότησης και υποστηρίζει τις τοπικές αρχές επιβολής του νόμου μέσω συντονισμού — όχι υποκατάστασης», αναφέρει το σχέδιο.
Σε μια σαφή αναφορά στην αποστολή της Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης για την καταπολέμηση πυρήνων της Χαμάς, το σχέδιο προβλέπει ότι η ISF θα «διενεργεί στοχευμένες επιχειρήσεις για να αποτρέψει την αναβίωση ένοπλων ομάδων, να διακόψει τη λαθραία διακίνηση όπλων και να εξουδετερώσει ασύμμετρες απειλές κατά της δημόσιας τάξης και της λειτουργίας των θεσμών».
Στο παράρτημα για το κόστος της GITA, το σχέδιο προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός θα αυξάνεται κάθε χρόνο, καθώς η νέα αρχή θα αναλαμβάνει σταδιακά πλήρεις αρμοδιότητες σε όλη τη Γάζα. Για τον πρώτο χρόνο εκτιμάται στα 90 εκατ. δολάρια, για τον δεύτερο στα 135 εκατ. και για τον τρίτο στα 164 εκατ. δολάρια. Τα ποσά δεν περιλαμβάνουν τα έξοδα της ISF και της ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ πηγή που γνωρίζει τις συζητήσεις σημείωσε ότι οι εκτιμήσεις είναι συντηρητικές.
Πηγή: skai.gr