Η Μονή Κουδουμά βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού «Καταρράκτης» στα Αστερούσια Όρη, 80χλμ νότια του Ηρακλείου.
Είναι από τις πλέον απομονωμένες μονές της Κρήτης, καθώς η πρόσβαση από το Ηράκλειο απαιτεί πολύ χρόνο Ο κεντρικός ναός, σήμερα σταυροειδής και κτισμένος ως μονόκλιτος αρχικά σε σπηλιά, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Στο αρχικό κλίτος σώζεται σπάραγμα τοιχογραφίας του 14ου αιώνα, πιστοποιώντας την βαθιά ιστορική παράδοση του μοναστηριού. Η περιοχή είναι γεμάτη σπηλιές σε πολλές από τις οποίες αποσύρονται και προσεύχονται οι μοναχοί, ενώ πολλές έχουν διαμορφωθεί σε ξωκλήσια. Από τη μονή ξεκινάει ένα ενδιαφέρον μονοπάτι που καταλήγει στο σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου και άλλο ένα που καταλήγει στο Αββακόσπηλιο. Το όνομα Κουδουμάς πιθανόν προέρχεται από τον αρχικό ιδρυτή της μονής, αν και υπάρχει και η θεωρία που αναφέρει ότι οφείλεται στο φυτό κουδουμαλιά. Μάλιστα, σε έγγραφο του 1280 υπάρχει το επώνυμο Cudhumano. Η μονή με τη σημερινή της μορφή αναστηλώθηκε το 1870 από τους μοναχούς Παρθένιο και Ευμένιο Χαριτάκη στα ερείπια της παλαιάς μονής. Η μονή είχε ως τότε εγκαταλειφθεί, όπως κι όλες οι παραθαλάσσιες μονές της Κρήτης, λόγω των συχνών πειρατικών επιδρομών στα παράλια της Κρήτης.
Η μονή εορτάζει πανηγυρικά στις 15 Αυγούστου, όταν και πολλοί πιστοί έρχονται εδώ από όλη τη Μεσαρά. Έρχονται στις 14 Αυγούστου και διανυκτερεύουν είτε στους ξενώνες, είτε στην παραλία. Επίσης, η μονή εορτάζει στις 10 Ιουλίου προς τιμήν των μοναχών Ευμένιου και Παρθένιου, που επανίδρυσαν το μοναστήρι και έχουν ανακηρυχτεί όσιοι.
Στη Μονή Κουδουμά υπάρχει η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου ή Παναγίας της Δεξιοκρατούσας, που βρέθηκε στο κονάκι του Αλή Πασά στα Ιωάννινα και την δώρισε στη μονή η Ελένη Σκανδαλάκη το 1957. Επίσης, σε παρεκκλήσι, φυλάσσεται η εικόνα της Υπαπαντής, που έχει συνδεθεί με θαύμα του .Οι μοναχοί, ίσως οι πιο φιλόξενοι στην Κρήτη, μπορούν να σας προσφέρουν κατάλυμα για το βράδυ. Μάλιστα πολλοί ντόπιοι μένουν εδώ όλο το καλοκαίρι, στα δωματιάκια της μονής, όπου υπάρχουν οι βασικές ανέσεις ενώ προσφέρεται και φαγητό το μεσημέρι και το βράδι.