Η Μονή Σωτήρος Μουτσιάλης με τη σπάνια αρχιτεκτονική

 
Η Μονή Σωτήρος Μουτσιάλης με τη σπάνια αρχιτεκτονική

Ενημερώθηκε: 10/01/22 - 20:55

Λίγο πιο πάνω από τον Αλιάκμονα στο δρόμο προς τη Σφηκιά, αν στρέψεις το βλέμμα σου θα δεις κάπου μέσα στα δένδρα και στη φύση των Πιερίων την Ι. Μονή Μουτσιάλης. Το μοναστήρι ιδρύθηκε στα μέσα το 18ου αιώνα και λειτούργησε ως ανδρώος μονή. Η λέξη Μουτσιάλη με την οποία προσονομάζεται η μονή είναι τοπωνύμιο, πού δηλώνει τον τόπο όπου υπάρχουν πολλά νερά, ή τον βαλτότοπο. Πράγματι, το μοναστήρι γειτονεύει με τον ποταμό Αλιάκμονα, αλλά και με πολλές πηγές και ρυάκια πού κατεβαίνουν από τις πλαγιές των Πιερίων.

Το μοναστήρι καταστράφηκε εντελώς την περίοδο 1946-49. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, σωζόταν ο αρχικός περίβολος του μοναστηρίου, που όμως είχε αρχίσει να καταρρέει. Από το παλιό συγκρότημα σώζεται σήμερα το καθολικό δηλαδή η εκκλησία του μοναστηριού, το οποίο βρίσκεται στη μέση της αυλής της μονής και είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Αρχιτεκτονικά, στην σημερινή της μορφή, η εκκλησία είναι μία τρίκλιτη βασιλική, με ξύλινες κολώνες και λιτό τέμπλο, που χωρίζει τον κυρίως ναό από το υπερυψωμένο κατά μία βαθμίδα ιερό στα ανατολικά. Στην αψίδα του ιερού βήματος σώζεται τοιχογραφία με την Πλατυτέρα των Ουρανών, η οποία όμως είναι πολύ κατεστραμμένη, μάλλον από φωτιά. Στην κόγχη της προθέσεως σώζεται μισή η γνωστή παράσταση "’κρα Ταπείνωση".

Από την αρχική εκκλησία σώζεται ένα μαρμάρινο μανουάλι με την βάση του, μία μαρμάρινη φιάλη αγιασμού και ένας σιδερένιος σταυρός. Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία πού διασώθηκαν μέχρι σήμερα καθώς και τα λίγα μαρμάρινα μέλη, χρονολογούν με μεγάλη πιθανότητα την αρχική οικοδομή της εκκλησίας περί το 1770. Την ίδια εποχή ή κάπως νωρίτερα, πάντως στο β' μισό του 18ου αιώνα, πρέπει να ιδρύθηκε και το μοναστήρι.

Η εκκλησία της Μουτσιάλης, παλιά καλύπτονταν με τρούλο, πράγμα σπάνιο για την εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της Ημαθίας. Ό τρούλος, πιεζόμενος από το αιώνιο βάρος των πλακών, με τις όποιες ήταν σκεπασμένος, και από τις καιρικές συνθήκες, κατέπεσε στις 26 Οκτωβρίου 1955. Σώζονται μόνον δύο παραστάδες, στον βόρειο τοίχο του ναού.

Σήμερα, η Μονή, διατηρώντας τον χαρακτήρα της, έχει αναπτυχθεί τόσο κτιριακά όσο και στον περιβάλλοντα χώρο και προσφέρει στιγμές ηρεμίας και γαλήνης στους επισκέπτες. Τα κελιά έχουν αυξηθεί, λειτουργεί κουζίνα και τράπεζα, εργαστήριο ραφής ιερατικών αμφίων και αγιογραφιών, ενώ δίπλα στο αρχονταρίκι έχει κτιστεί εσωτερικά ένα παρεκκλήσι του Αγ. Συμεών του Στυλίτη.