Oυραγός στην ΕΕ παραμένει η Ελλάδα όσον αφορά τη δημιουργία Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Το συνολικό ενεργητικό των 33 υπαρχόντων ταμείων (29 προαιρετικής και 4 υποχρεωτικής ασφάλισης) αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του ΑΕΠ, όταν σε άλλες χώρες φτάνει στο 233% του ΑΕΠ και ο μέσος όρος στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ είναι στο 105,1%.
Στις 31/12/2024 στην Ελλάδα τα 33 ΤΕΑ απαριθμούσαν 222.671 ασφαλισμένους με ύψος ενεργητικού (περιουσίας) 2,5 δις ευρώ.
Εκπρόσωποι των θεσμικών επενδυτών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι το δημογραφικό πρόβλημα, δημιουργεί την ανάγκη για κεφαλαιοποιητικά συστήματα ασφάλισης και συμπληρωματική σύνταξη. Σύμφωνα με τις μελέτες των οικονομολόγων το 2100, η Ελλάδα θα είναι μείον 3,7 εκατ. κατοίκους ενώ όλη η Ευρώπη μειώνεται κατά 150 εκατομμύρια.
Την ίδια ώρα η έκθεση που δημοσιοποιήθηκε από τον ΟΟΣΑ σχετικά με τα οφέλη των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης δείχνει ότι η Ελλάδα έχει μείνει πίσω σε σχέση με άλλα κράτη όπου είναι ανεπτυγμένος ο θεσμός των πολυεργοδοτικών συνταξιοδοτικών ταμείων τα οποία διευκολύνουν την παροχή συνταξιοδοτικών προγραμμάτων με τη συμμετοχή του εργοδότη.
Τα εν λόγω ταμεία θα ήταν η καλύτερη λύση για την Ελλάδα όπου κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και υπάρχει μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πάνω από το 88 % των επιχειρήσεων απασχολούν έως 10 άτομα προσωπικό και συνολικά το 98,4% των επιχειρήσεων απασχολεί έως 50 άτομα.
Ωστόσο αν και η σύσταση πολύ- εργοδοτικών ταμείων θεσπίστηκε και στη χώρα μας με τον νόμο 5078/2023 οι συζητήσεις μεταξύ των φορέων δεν έχουν αποδώσει καρπούς καθώς για παράδειγμα το ταμείο των κοινωνικών εταίρων δηλαδή της Γενικής Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) και του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) παραμένει ακόμα στα χαρτιά.
Υπενθυμίζουμε ότι ο νόμος εξομοίωσε τη φορολόγηση στις παροχές των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης με τη φορολόγηση που υπήρχε ήδη στα ομαδικά ιδιωτικά ασφαλιστήρια.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη, η συμπληρωματική σύνταξη μπορεί να φτάνει ως και το 15% της κύριας σύνταξής . Αν δηλαδή ένας ασφαλισμένος πάρει 1.000 ευρώ από την κύρια σύνταξη τότε η σύνταξη από το επαγγελματικό ταμείο θα είναι γύρω στα 150 ευρώ.
Το καταστατικό κάθε ταμείου διαθέτει διαφορετικό όριο ηλικίας εισόδου και εξόδου στην επαγγελματική ασφάλιση ανάλογα με τα έτη παραμονής του ασφαλισμένου.
Ωστόσο, η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως μιλώντας σε συνέδριο για την επαγγελματική ασφάλιση με τίτλο «Το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα της Επαγγελματικής Ασφάλισης» εξήγγειλε νέες θεσμικές παρεμβάσεις και συμπλήρωση του νόμου 5078/2023 με στόχο την ανάπτυξη ενός σύγχρονου, βιώσιμου και κοινωνικά δίκαιου πλαισίου επαγγελματικής ασφάλισης
Μια από τις βασικές αλλαγές θα προβλέπει οι ασφαλισμένοι μέσω ομαδικών ασφαλιστικών προϊόντων επαγγελματικής συνταξιοδότησης να έχουν τους ίδιους όρους κατοχύρωσης, θεμελίωσης και λήψης συνταξιοδοτικών παροχών με τους ασφαλισμένους των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ).
Σε κάθε περίπτωση, η κ. Κεραμέως ξεκαθάρισε τον κρίσιμο ρόλο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) , σε συνεργασία με την οποία άλλωστε, το υπουργείο επεξεργάζεται βελτιώσεις και κάλεσε σε διάλογο όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Τα θέματα που θα τεθούν στο διάλογο είναι :
- η διευκόλυνση της φορητότητας των ασφαλιστικών δικαιωμάτων μεταξύ των φορέων του 2ου Πυλώνα (ανταλλαγή ασφαλισμένων μεταξύ ΤΕΑ και ομαδικών συμβολαίων),
- η μείωση του κόστους λειτουργίας και διαχείρισης των ΤΕΑ μέσω ειδικών φοροαπαλλαγών, καθώς και
- η δημιουργία πλατφόρμας συνταξιοδοτικών πληροφοριών που θα επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να ελέγχουν (και να συγκρίνουν) ανά πάσα στιγμή τις συνταξιοδοτικές προσδοκίες τους από το σύνολο των πυλώνων που έχουν ενταχθεί.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) Χρήστος Νούνης ανέφερε ότι οι αποδόσεις των ΤΕΑ είναι ικανοποιητικές 4%-5% και επεσήμανε «Τα Επαγγελματικά Ταμεία μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα στην οικονομία. Το διαχρονικό μονοδιάστατο μοντέλο ανάπτυξης, με ελλείμματα, πενιχρή πλαισίωση με κεφαλαιοποιητικά στοιχεία, είναι μη βιώσιμο. Και αν ληφθεί υπ’ όψιν το δημογραφικό πρόβλημα και το δημόσιο χρέος, το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων θα είναι μειούμενο. Χρειάζεται μια εθνική στρατηγική, με μείωση εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, υποχρεωτική εγγραφή στον 2ο πυλώνα, ενίσχυση με κίνητρα και μείωση του κόστους λειτουργίας μέσω φοροαπαλλαγών, και θέσπιση φορολογικών κινήτρων».
Σημειώνεται ότι από 1/1/2025 η εποπτεία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης ασκείται από την Τ.τ.Ε.
Στην παρέμβασή του στο ίδιο συνέδριο ο Διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Ήδη έχουμε ξεκινήσει έναν κύκλο διμερών επαφών με τις διοικήσεις όλων των Τ.Ε.Α., ώστε να τις γνωρίσουμε καλύτερα, να κατανοήσουμε τους στρατηγικούς στόχους του κάθε Τ.Ε.Α. και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ως προς την επίτευξή τους. Θέλουμε, σε κάθε περίπτωση, να είμαστε αρωγοί στην όλη προσπάθειά τους. Ο Ν. 5078/2023 αποτέλεσε ορόσημο για τη συνολική αντιμετώπιση ζητημάτων επαγγελματικής ασφάλισης, παρέχει μια σταθερή βάση για την οργάνωση και λειτουργία των Τ.Ε.Α. Παράλληλα, εισήγαγε και σημαντικές καινοτομίες σχετικά με τα Τ.Ε.Α., όπως ενδεικτικά η θέσπιση της δυνατότητας ίδρυσης Τ.Ε.Α. πολλαπλών εργοδοτών, χωρίς την υποχρέωση να υφίσταται συναφής επαγγελματικός δεσμός μεταξύ των εργοδοτών –πιστεύω ότι θα συμβάλει θετικά στην ενίσχυση του θεσμού», είπε ο κ. Στουρνάρας. Και συνέχισε: «Για την ανάπτυξη, όμως, του θεσμού στην Ελλάδα, πολύ σημαντική θεωρούμε ότι είναι η τεχνογνωσία και άσκηση βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε όλα τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ. Εξετάζοντας τις πρακτικές αυτές, αλλά και αφουγκραζόμενοι τις προτάσεις των ίδιων των Τ.Ε.Α. σχετικά με τους τρόπους που μπορεί να επιτευχθεί η περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης, θεωρούμε ότι θα ήταν ευκταίο η υφιστάμενη νομοθεσία να συμπληρωθεί από ορισμένες διατάξεις που θα δίδουν στα Τ.Ε.Α. τη δυνατότητα να εισάγουν χωρίς επιμέρους εποπτικές εγκρίσεις, και με μεγαλύτερη ευελιξία, νέα προγράμματα συνταξιοδοτικών παροχών».
Και κατέληξε, συμπληρώνοντας, μεταξύ άλλων: «Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη δημιουργία ενός ελεγχόμενου κανονιστικού περιβάλλοντος κατά τρόπο που δεν θα διακυβεύεται η προστασία των μελών του συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, η Τράπεζα της Ελλάδος είναι έτοιμη να συνδράμει την Πολιτεία προς αυτήν την κατεύθυνση».
Η πορεία του ΤΕΚΑ και του ΕΦΚΑ
Αν και νεοσύστατο- μετράει μόλις 2.5 έτη λειτουργίας το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) – το πρώτο δημόσιο κεφαλαιοποιητικό επικουρικό ταμείο- έχει ήδη εντάξει 546.000 ασφαλισμένους που αντιστοιχούν σε 204.000 εργοδότες ενώ οι αποταμιεύσεις-εισφορές των ασφαλισμένων ανέρχονται σε 210 εκ. ευρώ.
Αλλά και τα αποθεματικά του ΕΦΚΑ ( Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) πολλαπλασιάστηκαν καταγράφοντας σημαντικές αποδόσεις μέσω της επαγγελματικής διαχείρισης . Το 2024 τα ποσά πλέον ανέρχονται σε περισσότερα από 2-2,5 δις από 1 δις που ήταν τα προηγούμενα χρόνια. Στόχος του φορέα είναι η δημιουργία ενός διευρυμένου πλαισίου με μεγαλύτερη ευελιξία σε συνεργασία με άλλα ταμεία και το Υπουργείο Οικονομικών ώστε να διασφαλιστούν στο μέλλον υψηλότερα κέρδη.
Πηγή: protothema.gr