Ενόσω την Παρασκευή η προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας ήταν στραμμένη στις ρωσο-ουκρανικές ειρηνευτικές συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης, ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Κρεμλίνου, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, επιχείρησε να κάνει έναν δυσοίωνο -για τους Ουκρανούς- ιστορικό παραλληλισμό του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου με τις σημερινές συγκρούσεις στην ανατολική Ευρώπη.
Μιλώντας μετά τις πρώτες άμεσες συνομιλίες αξιωματούχων της Μόσχας και του Κιέβου εδώ και τρία χρόνια, ο Μεντίνσκι δήλωσε αρχικά ότι η Ρωσία είναι «ικανοποιημένη με τα αποτελέσματα και έτοιμη να συνεχίσει τις επαφές». Λίγο μετά, ωστόσο, άρχισε να μιλά για έναν πόλεμο του 18ου αιώνα ανάμεσα στην τσαρική Ρωσία και τη Σουηδία στην περιοχή της Βαλτικής, από τον οποίο νικήτρια βγήκε η Ρωσία.
«Ο Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος με τη Σουηδία διήρκεσε 21 χρόνια. Λίγα μόλις χρόνια μετά την έναρξή του, ο Μέγας Πέτρος προσέφερε ειρήνη στους Σουηδούς. Τι απάντησαν οι Σουηδοί; Οχι, θα πολεμήσουμε μέχρι τον τελευταίο Σουηδό», είπε ο Μεντίνσκι, αφήνοντας να εννοηθεί ότι σήμερα στη θέση της Σουηδίας θα μπορούσε να βρίσκεται η εμπόλεμη Ουκρανία.
Αυτός ο παραλληλισμός, σύμφωνα με «καλή πηγή» του ανταποκριτή του Economist, Ολιβερ Κάρολ, φέρεται να έγινε από τον Μεντίνσκι και μέσα στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων απέναντι από την ουκρανική αντιπροσωπεία: «Δεν θέλουμε πόλεμο, αλλά είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε για ένα χρόνο, δύο, τρία, όσος χρόνο κι αν χρειαστεί. Πολεμήσαμε τη Σουηδία για 21 χρόνια. Πόσο καιρό είστε έτοιμοι να πολεμήσετε;», φέρεται να είπε στους διαπραγματευτές του Κιέβου.
«Ισως κάποιοι από αυτούς που κάθονται εδώ σε αυτό το τραπέζι να χάσουν περισσότερους από τους αγαπημένους τους. Η Ρωσία είναι έτοιμη να πολεμήσει για πάντα», φέρεται επίσης να είπε ο Μεντίνσκι στις συνομιλίες, οι οποίες διήρκεσαν λίγο περισσότερο από 90 λεπτά.
«Συμβιβαστείτε τώρα»
Μέσω των απεσταλμένων του στην Κωνσταντινούπολη, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν θέλησε να δείξει ότι τα αιτήματα που είχε από το ξέσπασμα του πολέμου παραμένουν αμετάβλητα έως και σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι το Κίεβο κλήθηκε να παραχωρήσει εδάφη, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που ελέγχει ακόμα και σήμερα, να μειώσει δραστικά τις ένοπλες δυνάμεις του και να εγγυηθεί ότι δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ ούτε θα φιλοξενήσει δυτικά στρατεύματα στο έδαφός του.
Οι πολυαναμενόμενες συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη διήρκεσαν εν τέλει λιγότερο από δύο ώρες και κατέληξαν ομολογουμένως σε αποτυχία. Το κεντρικό αίτημα της Ουκρανίας για κατάπαυση του πυρός δεν ικανοποιήθηκε. Το μόνο συγκεκριμένο αποτέλεσμα που προέκυψε ήταν μια συμφωνία για τις δύο πλευρές να ανταλλάξουν 1.000 αιχμαλώτους πολέμου.
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η σταθερότητα των αιτιάσεων της Μόσχας και η επιμονή της σε αυτές στέλνει, σύμφωνα με αναλυτή του Guardian, το μήνυμα «υποχωρήστε τώρα, αλλιώς θα επιστρέψουμε για περισσότερα σε μεταγενέστερη φάση». Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η αρχισυντάκρια του κρατικά ελεγχόμενου Russia Today (RT), Μαργκαρίτα Σιμονιάν, ισχυρίστηκε ευθέως ότι η ρωσική αντιπροσωπεία προειδοποίησε την Ουκρανία πως αν αρνηθεί να συμβιβαστεί τώρα, η Μόσχα δεν θα περιόριζε πλέον τις απαιτήσεις της στις τέσσερις κατεχόμενες περιοχές και την Κριμαία. «Την επόμενη φορά θα είναι οκτώ [περιοχές]», έγραψε στο X.
Η απαξίωση των συνομιλιών
Με δεδομένο ότι αναφερόμαστε σε έναν πολύνεκρο πόλεμο που έχει ξεπεράσει τα τρία χρόνια σε διάρκεια, ορισμένοι θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι και μόνο που πραγματοποιήθηκαν οι συνομιλίες στην Τουρκία, ήταν ένα σημαντικό κατόρθωμα. Η συνάντηση, βέβαια, ξεκίνησε 24 ώρες αργότερα από το προγραμματισμένο, μετά από μια ημέρα σύγχυσης ως προς το ποιοι αξιωματούχοι θα είναι παρόντες από τις δύο πλευρές. Για μεγάλο μέρος της Τετάρτης, το ερώτημα ήταν αν τα δύο μέρη θα συναντηθούν.
Εν τέλει, οι Ρώσοι έστειλαν μια χαμηλού επιπέδου αντιπροσωπεία. Από την άλλη, υπό την αυξανόμενη πίεση του Ντόναλντ Τραμπ, ο Ζελένσκι έστειλε το βράδυ της Πέμπτης μια αντιπροσωπεία στην Κωνσταντινούπολη, με επικεφαλής τον υπουργό Αμυνας του, Ρουστέμ Ουμέροφ.
Ο Ζελένσκι έχει τις τελευταίες εβδομάδες ικανοποιήσει διάφορες απαιτήσεις των ΗΠΑ για να αποδείξει ότι είναι πρόθυμος για ειρήνευση. Ομως μέχρι στιγμής, η «επίθεση γοητείας» του Ουκρανού προέδρου δεν φαίνεται να έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Την Πέμπτη, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι «τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί» μέχρι να συναντηθεί προσωπικά με τον Πούτιν, ακυρώνοντας εμμέσως τη σημασία των συνομιλιών στην Τουρκία. Παράλληλα, δεν επέκρινε τη Ρωσία για τη χαμηλού επιπέδου αντιπροσωπία που έστειλε στην Κωνσταντινούπολη, και προτίμησε να εξάρει τη «καλή σχέση» του με τον Πούτιν σε συνέντευξή του στο Fox News αργά την Παρασκευή.
Με το Κίεβο, πάντως, να φεύγει από την Τουρκία σε μεγάλο βαθμό με άδεια χέρια, ένα σημαντικό «βάρος» της αποτυχίας έπεσε και στον λεγόμενο συνασπισμό των «προθύμων», με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Πολωνία και τη Γερμανία.
Η εβδομάδα ξεκίνησε με τέσσερις Ευρωπαίους ηγέτες στο Κίεβο, οι οποίοι στάθηκαν δίπλα στον Ζελένσκι, στέλνοντας κοινό μήνυμα στον Πούτιν: συμφωνήστε σε κατάπαυση του πυρός τώρα, αλλιώς θα αντιμετωπίσετε συντονισμένη πίεση από την Ευρώπη και τον Τραμπ συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων και άλλων τιμωρητικών μέτρων. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, ωστόσο, δεν υπήρχε κατάπαυση του πυρός και δεν είχαν ανακοινωθεί κυρώσεις. Σε ένα ασαφές σχόλιο για την αποτυχία των συνομιλιών, οι «πρόθυμοι» δεσμεύτηκαν να «ευθυγραμμίσουν τις ενέργειές τους» στο μέλλον.
Δέσμευση για συνέχιση των συνομιλιών
Παρά τα όσα έγιναν στην Κωνσταντινούπολη -ή μάλλον τα όσα δεν έγιναν- ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε, μέσω ανάρτησης, το Σάββατο ότι θα έχει τηλεφωνική συνομιλία με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν τη Δευτέρα στις 10.00 το πρωί, ώρα Ουάσινγκτον (17:00 ώρα Ελλάδας).
«Τα θέματα της επικοινωνίας θα είναι: το τέλος της αιματοχυσίας που σκοτώνει, κατά μέσο όρο, πάνω από 5.000 Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες την εβδομάδα, καθώς και το εμπόριο», έγραψε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social.
Ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε στη συνέχεια ότι θα έχει επικοινωνία και με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς και με διάφορα μέλη του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, ο πως έγινε γνωστό, νωρίτερα σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο. Κατά τη συζήτηση, ο Λαβρόφ φέρεται να εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον «θετικό ρόλο» των Ηνωμένων Πολιτειών στη διασφάλιση της επανάληψης των συνομιλιών μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε επίσης στο κανάλι του στο Telegram ότι ο Λαβρόφ συμφώνησε με τον Ρούμπιο να συνεχιστούν περαιτέρω επαφές μεταξύ της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Ζελένσκι ζητά αυστηρότερες κυρώσεις
Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε σήμερα αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Μόσχας, αφότου ένα ρωσικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος σκότωσε εννέα επιβάτες λεωφορείου στη βορειοανατολική Ουκρανία.
Για το εν λόγω περιστατικό, η ουκρανική αστυνομία δημοσίευσε φωτογραφίες ενός σκούρου μπλε επιβατικού βαν σχεδόν κατεστραμμένου, με την οροφή ξεριζωμένη και τα παράθυρα ανατιναγμένα.
«Πρέπει να ασκηθεί πίεση στη Ρωσία για να σταματήσουν οι δολοφονίες. Χωρίς αυστηρότερες κυρώσεις, χωρίς ισχυρότερη πίεση, η Ρωσία δεν θα επιδιώξει πραγματική διπλωματία», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Είπε επίσης ότι η Ρωσία έστειλε στην Κωνσταντινούπολη «μια αδύναμη και απροετοίμαστη» αντιπροσωπεία χωρίς ουσιαστική εντολή, ενώ απαιτούνται πραγματικά βήματα για τον τερματισμό του πολέμου. «Περιμένουμε ισχυρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και από όλους τους εταίρους μας. Η διπλωματία πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί», δήλωσε ο Ζελένσκι.
Πηγή: kathimerini.gr