Ο γενικός γραμματέας του NATO Μάρκ Ρούτε, δήλωσε ότι «δεν ήταν δύσκολο» να πειστούν τα μέλη της Συμμαχίας στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ λόγω της αυξανόμενης απειλής από τη Ρωσία και τόνισε ότι ο Τραμπ παρέμεινε «απόλυτα» αφοσιωμένος στην υποστήριξη του ΝΑΤΟ.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε την παραμονή της συνόδου κορυφής της δυτικής συμμαχίας, ο Ρούτε δήλωσε στον Guardian ότι και τα 32 μέλη συμφώνησαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες επειδή «διακυβεύονται τόσα πολλά» μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με τη σχεδιαζόμενη συμφωνία, τα μέλη του NATO θα δεσμευτούν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 3,5% του ΑΕΠ με ένα επιπλέον 1,5% να διατίθεται σε ευρύτερες επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας και των πληροφοριών.
Ο Ρούτε δήλωσε: «Η κατάσταση ασφαλείας έχει αλλάξει τόσο πολύ [...] Τώρα πρέπει να υλοποιήσετε στη συλλογική προσπάθεια αυτό που υποσχεθήκατε».
Είναι μια κρίσιμη στιγμή για τη συμμαχία, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να διανύει τώρα τον τέταρτο χρόνο του μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022, και τον κίνδυνο επιδείνωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή παρά την κήρυξη εκεχειρίας μεταξύ Ιράν και Ισραήλ από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Μιλώντας στη Χάγη, ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, περιέγραψε τη Ρωσία ως «την πιο σημαντική και άμεση απειλή» για το ΝΑΤΟ, προειδοποιώντας ότι η Μόσχα θα μπορούσε να είναι σε θέση να εξαπολύσει επίθεση εναντίον μελών της συμμαχίας εντός τριών έως πέντε ετών. «Είναι σαφές ότι η Ρωσία θέλει να επεκτείνει την επικράτειά της», είπε ο Ρούτε. «Εδώ και μερικά χρόνια, ανασυγκροτούνται γρήγορα».
Ο Ρούτε είπε ότι η Ρωσία «παράγει ήδη τέσσερις φορές περισσότερα πυρομαχικά» από ολόκληρη τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι η οικονομία της αξίζει μόλις 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε σύγκριση με τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια του ΝΑΤΟ. «Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι θα εξασφαλίσουμε τα χρήματα», τόνισε.
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ
Ο Τραμπ και οι ΗΠΑ έχουν επανειλημμένα παραπονεθεί ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι βασίζονται υπερβολικά στην στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ.
Από την έναρξη του διορισμού του το 2024, ο Ρούτε είχε αναλάβει την διαχείριση της συχνά ταραγμένης σχέσης του ΝΑΤΟ με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος κατά καιρούς έχει αμφισβητήσει την ίδια την ύπαρξη της συμμαχίας.
Ο Ρούτε, ο οποίος έχει καλλιεργήσει προσεκτικά θετικές σχέσεις με τον Τραμπ, επέμεινε ότι ο ηγέτης των ΗΠΑ παραμένει «απόλυτα» αφοσιωμένος στο ΝΑΤΟ.
«Λέω στους Ευρωπαίους, παρακαλώ να ανησυχείτε λίγο λιγότερο και να επικεντρωθείτε σε αυτό που μπορείτε να κάνετε, να ξοδέψετε περισσότερα, να δώσετε ώθηση στη βιομηχανία σας, επειδή οι ΗΠΑ είναι αφοσιωμένΕς, αλλά περιμένουν επίσης από εμάς να ξοδέψουμε περισσότερα», είπε.
Στήριξη στην αμερικανική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή
Ο Τραμπ αναμένεται να ταξιδέψει στη Χάγη την Τρίτη, αν και δεν ήταν άμεσα σαφές πώς οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μπορεί να επηρεάσουν το πρόγραμμά του.
Ο Ρούτε φάνηκε να υποστηρίζει την επίθεση των ΗΠΑ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, περιγράφοντάς την ως «αποφασιστική ενέργεια» που άνοιξε το δρόμο για διπλωματικές συνομιλίες.
«Το ΝΑΤΟ έλεγε συνεχώς ότι το Ιράν δεν πρέπει να έχει πυρηνική ικανότητα», είπε, προσθέτοντας ότι η αντίδραση της συμμαχίας θα ήταν «συντριπτική» εάν το Ιράν αποφάσιζε να επιτεθεί στο έδαφος του μπλοκ ως απάντηση.
Εντάσεις εντός του μπλοκ
Καθώς πλησίαζε η σύνοδος κορυφής, οι εντάσεις μεταξύ ορισμένων μελών του ΝΑΤΟ ήρθαν στην επιφάνεια όταν η Ιπσναία άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα ενταχθεί στον νέο στόχο της συμμαχίας για κάθε χώρα να δαπανά το 5% του ΑΕΠ της για την άμυνα, χαρακτηρίζοντας τον στόχο «παράλογο».
Η Ισπανία υστερεί σημαντικά σε σχέση με άλλες δυτικές χώρες, αφιερώνοντας μόνο περίπου το 1,3% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες, αν και δήλωσε ότι δεν θα ματαιώσει μια συμφωνία σχετικά με τον στόχο δαπανών. Είπε ότι θα μπορούσε να επιτύχει τη συνεισφορά της στο στρατιωτικό σχέδιο του ΝΑΤΟ δαπανώντας μόνο το 2,1%.
Στη συνέχεια, ο Τραμπ επιτέθηκε στον Ισπανό πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσες, και την κυβέρνησή του, λέγοντας: «Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να αντιμετωπίσει την Ισπανία. Η Ισπανία έχει πληρώσει πολύ λίγο».
Η Πολωνία επέκρινε επίσης τη Δευτέρα αυτό που χαρακτήρισε «αδικαιολόγητη» ειδική μεταχείριση της Ισπανίας, προειδοποιώντας ότι υπονομεύει την ενότητα του ΝΑΤΟ, ενώ το Βέλγιο δήλωσε ότι και αυτό θα ζητήσει εξαίρεση.
Ωστόσο, ο Ρούτε υποβάθμισε τις ανησυχίες, επιμένοντας ότι το ΝΑΤΟ «δεν έχει εξαιρέσεις, παρεκκλίσεις, παράπλευρες συμφωνίες ή εξαιρέσεις» τη Δευτέρα. «Η κατάσταση με την Ισπανία είναι ότι έχει δεσμευτεί πλήρως στους στόχους δυνατοτήτων της», δήλωσε ο Ρούτε.
Ο Ρούτε φαίνεται να έχει καταβάλει προσπάθειες για να εξυπηρετήσει την Ισπανία, με τη δήλωση της συνόδου κορυφής να παρέχει στη Μαδρίτη «ευελιξία» να καθορίσει τη δική της πορεία προς την επίτευξη των στόχων δυνατοτήτων, αν και τελικά είναι θέμα των μεμονωμένων χωρών εάν θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις της συμμαχίας.
Πηγές της ισπανικής κυβέρνησης δήλωσαν στον Guardian ότι το 3,5% στις βασικές αμυντικές δαπάνες ποικίλλει από χώρα σε χώρα και θα κοστίσει σε ορισμένες χώρες περισσότερο από 3,5% του ΑΕΠ τους για να επιτύχουν τον στόχο δυναμικότητας και σε άλλες λιγότερο.
Οι πηγές επισημαίνουν ότι η Ισπανία διαθέτει τη δική της αμυντική βιομηχανία, επομένως, σε αντίθεση με άλλες χώρες, δεν χρειάζεται να πληρώνει ακριβά όταν θέλει να αγοράσει αεροπλάνα ή πολεμικά πλοία, εξ ου και το προτεινόμενο ποσοστό 2,1%.
Ο Ρούτε απέρριψε επίσης τις ανησυχίες ορισμένων Ευρωπαίων συμμάχων ότι η Ουκρανία έχει τεθεί σε δεύτερο πλάνο εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή και επίμονων φόβων ότι ο Τραμπ μπορεί να μην θέλει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, να κυριαρχήσει στη σκηνή.
«Είμαι πολύ αισιόδοξος για την υποστήριξη της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ρούτε, προσθέτοντας ότι η συμμαχία βρίσκεται σε «ανοδική τροχιά» όσον αφορά την στρατιωτική της βοήθεια προς το Κίεβο.
Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, η φετινή σύνοδος κορυφής δεν θα περιλαμβάνει συνεδρίαση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, η οποία φέρνει το Κίεβο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως ισότιμο μέρος με τα μέλη της συμμαχίας.
Ο Ζελένσκι αναμένεται να ταξιδέψει στη Χάγη για να παραστεί σε άτυπο δείπνο που θα παραθέσει ο Ολλανδός βασιλιάς το βράδυ της Τρίτης.
Η Ουκρανία βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση, με τα ρωσικά στρατεύματα να προελαύνουν αργά και να μειώνουν τις αεράμυνες, επιτρέποντας ένα κύμα θανατηφόρων επιθέσεων στο Κίεβο - τα χειρότερα που έχουν παρατηρηθεί από τις πρώτες ημέρες της εισβολής.
Μιλώντας στο οικονομικό φόρουμ της Ρωσίας την περασμένη Παρασκευή, ο Πούτιν άφησε να εννοηθεί ότι η Μόσχα παραμένει προσηλωμένη στους μαξιμαλιστικούς της στόχους στην Ουκρανία, λέγοντας ότι πιστεύει πως ολόκληρη η Ουκρανία είναι «δική μας» και είπε ότι οι προελαύνουσες ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να καταλάβουν τη βόρεια ουκρανική πόλη Σούμι.