Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, ήταν ικανοποιημένος: «Καταφέραμε να ολοκληρώσουμε μια ακόμη πτήση απέλασης με εγκληματίες στο Αφγανιστάν», ανακοίνωσε σε δελτίο τύπου στις 18 Ιουλίου. Στο αεροπλάνο, που αναχώρησε από τη Λειψία (Σαξονία) για την Καμπούλ, βρίσκονταν 81 άνδρες από τους οποίους η Γερμανία ήθελε να απαλλαγεί.
Από την οπτική γωνία του Ντόμπριντ, τα κόμματα CDU/CSU και SPD, που βρίσκονται στην εξουσία από τον Μάιο, εκπλήρωναν έτσι μια υπόσχεση. Πράγματι, η συμφωνία συνασπισμού τους περιλαμβάνει την εξής πρόταση: «Θα απελάσουμε στο Αφγανιστάν και τη Συρία– ξεκινώντας από εγκληματίες». Ωστόσο, είχε ήδη προηγηθεί μια πτήση απέλασης υπό την προηγούμενη κυβέρνηση του SPD, των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) και των Πρασίνων – τον Αύγουστο του 2024.
Η «εκστρατεία επαναπατρισμού»
Παρ’ όλα αυτά, ο Ντόμπριντ μιλά για αλλαγή πολιτικής – αναφερόμενος στην «εκστρατεία επαναπατρισμού» που συμφωνήθηκε με το SPD. Για τον σκοπό αυτό, οι χώρες προέλευσης θα πρέπει να υποχρεώνονται για την επιστροφή των δικών τους πολιτών. Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο και ευαίσθητο, επειδή το καθεστώς των Ταλιμπάν δεν αναγνωρίζεται από τη Γερμανία βάσει του διεθνούς δικαίου.
Οι ισλαμιστές φονταμενταλιστές καταπιέζουν συστηματικά κορίτσια και γυναίκες από την επιστροφή τους στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021. Η ανθρωπιστική κατάσταση είναι καταστροφική μετά από 20 χρόνια εμφυλίου πολέμου και την αποχώρηση των διεθνών στρατευμάτων.
Οι απελάσεις στο Αφγανιστάν άρχισαν πριν οι Ταλιμπάν ανακτήσουν την εξουσία. Ηταν αμφιλεγόμενες εκείνη την εποχή λόγω της επισφαλούς κατάστασης στη χώρα και παραμένουν έτσι μέχρι σήμερα λόγω των συνεχιζόμενων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Κανένα δικαίωμα διαμονής για εγκληματίες»
Ο υπουργός Εσωτερικών Ντόμπριντ σκοπεύει, ωστόσο, να επιμείνει στην πορεία του: «Δεν υπάρχει δικαίωμα διαμονής για σοβαρούς εγκληματίες στη χώρα μας». Θα ακολουθήσουν περαιτέρω απελάσεις, ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφαν Κορνέλιους. Με την ευκαιρία αυτή, επιβεβαίωσε ότι οι πρόσφατες απελάσεις πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια της κυβέρνησης του Κατάρ. Με αυτόν τον τρόπο, η Γερμανία θέλει να αντικρούσει την πιθανή εντύπωση ότι δίνει στους Ταλιμπάν διεθνές κύρος. Η γερμανική κυβέρνηση αναφέρεται σε «τεχνικές επαφές».
Μέχρι στιγμής, μόνο η Ρωσία έχει αναγνωρίσει επίσημα το καθεστώς. Σημαντικό μεσολαβητικό ρόλο παίζει το Κατάρ, όπως επιβεβαίωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κορνέλιους: «Εχουμε τακτική επαφή με την de facto κυβέρνηση στο Αφγανιστάν σε αυτό το τεχνικό επίπεδο». Απέφυγε να αναφέρει τη λέξη «Ταλιμπάν».
Συμφωνήθηκε ωστόσο η ενσωμάτωση δύο εκπροσώπων της αφγανικής διοίκησης στα προξενικά τμήματα των αφγανικών αποστολών στη Γερμανία «για την υποστήριξη των περαιτέρω προγραμματισμένων πτήσεων επαναπατρισμού». Αυτή είναι η πρώτη φορά που το καθεστώς, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από τη Γερμανία, στέλνει δικό του προσωπικό στη Γερμανία.
Μερτς: Καμία αναγνώριση των Ταλιμπάν
Η Frankfurter Allgemeine Zeitung είχε ήδη αναφέρει στις αρχές Ιουλίου πληροφορίες γύρω από την πλέον επίσημα επιβεβαιωμένη συμφωνία: «Οταν η Γερμανία απέλασε Αφγανούς στην πατρίδα τους για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από τρία χρόνια τον περασμένο Αύγουστο, οι Ισλαμιστές είχαν επισημάνει ότι έλειπαν σαφείς κανόνες για τέτοιες απελάσεις. Εάν υπάρξουν περαιτέρω πτήσεις στο μέλλον, οι κανόνες θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο κοινής διαπραγμάτευσης».
Τώρα, οι επαφές μεταξύ Γερμανίας και Αφγανιστάν έχουν προφανώς λάβει νέα διάσταση. Παρόλα αυτά, την ημέρα της πρόσφατης πτήσης απέλασης, ο καγκελάριος Μερτς τόνισε: «Η διπλωματική αναγνώριση του καθεστώτος των Ταλιμπάν δεν τίθεται προς συζήτηση. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί».
Επικρίσεις από το SPD
Για ορισμένους πολιτικούς εντός του συνασπισμού, ωστόσο, οι υπάρχουσες επαφές έχουν ήδη ξεπεράσει τα όρια. Ο Αντις Αχμέτοβιτς, εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής του SPD στο κοινοβούλιο, είχε ήδη εκφράσει κριτική πριν γίνει γνωστή η πτήση απέλασης. «Δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος με μια ομάδα που συστηματικά αρνείται στις γυναίκες και στα κορίτσια την εκπαίδευση, την εργασία και την ελευθερία, που ασκεί δημόσια βία, διώκει τους αντιφρονούντες και καταπατά τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε ο Αχμέτοβιτς στην εφημερίδα Tagesspiegel.
Ο Σοσιαλδημοκράτης υπενθύμισε τα εντάλματα σύλληψης που εκδόθηκαν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη εναντίον του ηγέτη των Ταλιμπάν Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα και του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Αφγανιστάν, Αμπντούλ Χακίμ Χακάνι, οι οποίοι κατηγορούνται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Πιθανή μια διπλωματική αναβάθμιση;
Ο Αχμέτοβιτς χαρακτήρισε τα εντάλματα σύλληψης ως «σαφές μήνυμα» και πρόσθεσε: «Οποιος αγνοεί την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε τέτοιο βαθμό δεν είναι νόμιμος συνομιλητής – ούτε διπλωματικά ούτε ηθικά». Ωστόσο, ο ειδικός σε θέματα Αφγανιστάν, Κόνραντ Σέτερ, του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Συγκρούσεων της Βόννης (BICC), πιστεύει μάλιστα ότι είναι πιθανό ένα φαινόμενο ντόμινο μετά την αναγνώριση του καθεστώτος των Ταλιμπάν από τη Ρωσία.
Σε συνέντευξή του στην DW αμέσως μετά από αυτό το διπλωματικό βήμα, επεσήμανε τις στενές σχέσεις του Αφγανιστάν με άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Πακιστάν και του Κατάρ: Εάν αυτές οι χώρες ακολουθούσαν το παράδειγμα της Ρωσίας, αυτό θα μπορούσε να ασκήσει σημαντική πολιτική πίεση στα δυτικά κράτη.
Στη συνέχεια, θα έπρεπε να αναρωτηθούν για τη στάση τους απέναντι στους Ταλιμπάν. «Και αυτό ακριβώς είναι πιθανό να πυροδοτήσει μια διπλωματική δυναμική, την οποία οι Ταλιμπάν προσδοκούν τώρα όλο και περισσότερο λόγω της τελευταίας ρωσικής κίνησης», υποψιάζεται ο Σέτερ.
«Η διεθνής εμπιστοσύνη στη Γερμανία μειώνεται»
Η ερευνήτρια ειρήνης και συγκρούσεων Νικόλ Ντάιτελχοφ από το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης ασκεί έντονη κριτική στην πολιτική της Γερμανίας για το Αφγανιστάν. Γράφει στην εφημερίδα Tagesspiegel ότι οι απελάσεις είναι απαράδεκτες εάν οι πληγέντες αντιμετωπίζουν την απειλή βασανιστηρίων ή απάνθρωπης μεταχείρισης στη χώρα καταγωγής τους. Προβλέπει ότι η διεθνής εμπιστοσύνη στη Γερμανία θα μειωθεί.
Πιστεύει ότι έχει ήδη πληγεί, επειδή η γερμανική κυβέρνηση τερματίζει τα προγράμματα υποδοχής για πρώην τοπικούς υπαλλήλους από την εποχή της εμπλοκής της Γερμανίας στο Αφγανιστάν. «Ποιος θέλει να βασίζεται στον λόγο μιας χώρας που υπόσχεται στους πολιτικούς βοηθούς της ότι θα διασφαλίσει την ασφάλειά τους στο μέλλον και μετά απλώς τους εγκαταλείπει;».
Πηγή: DW