Στα μέσα Σεπτέμβρη αφού έδειξε στον Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, τους τεράστιους λίθους των 2.000 ετών του Δυτικού Τείχους στο ιερότερο σημείο της Ιερουσαλήμ, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι η συμμαχία μεταξύ των χωρών τους είναι «τόσο ισχυρή και ανθεκτική όσο οι πέτρες… που μόλις αγγίξαμε». Δυστυχώς, κάνει λάθος σύμφωνα με τον Economist.
Καθώς το Ισραήλ απομονώνεται λόγω του πολέμου στη Γάζα, εξαρτάται όλο και περισσότερο από την Αμερική. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, παλιοί φίλοι, όπως η Αυστραλία, η Βρετανία, ο Καναδάς και η Γαλλία, θα αναγνωρίσουν το παλαιστινιακό κράτος, ακόμη και αν η επέκταση των ισραηλινών οικισμών στη Δυτική Όχθη καθιστά λιγότερο πιθανή την πραγματική κρατική υπόσταση.
Η Αμερική είναι το μόνο που στέκεται ανάμεσα στο Ισραήλ και την κατάσταση του παρία, η οποία θα είχε τρομερές συνέπειες για τη διπλωματική, νομική και στρατιωτική του ασφάλεια. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι οι σχέσεις με την Αμερική είναι απολύτως σταθερές, αυτό δεν ισχύει. Ο πρωθυπουργός έχει εξοργίσει την κυβέρνηση Τραμπ και αγνοεί τις ρωγμές στα θεμέλια της συμμαχίας.
Οι δημοκρατικοί ψηφοφόροι έχουν από καιρό απομακρυνθεί από τον πιο χαϊδεμένο σύμμαχο της Αμερικής. Και οι ρεπουμπλικανοί ψηφοφόροι χάνουν όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη τους. Μια ξαφνική απώλεια της λαϊκής υποστήριξης των ΗΠΑ θα ήταν καταστροφική για το Ισραήλ, μια μικρή χώρα με 10 εκατομμύρια κατοίκους σε μια γειτονιά που έχουν (κάνει) μόνο εχθρούς.
Η λαϊκή στήριξη των ΗΠΑ στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 ετών
Τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων στην Αμερική είναι συγκλονιστικά. Το ποσοστό των Αμερικανών που υποστηρίζουν το Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 ετών. Το 2022, το 42% των Αμερικανών ενηλίκων είχε αρνητική άποψη για το Ισραήλ, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 53%.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της YouGov/Economist δείχνει ότι το 43% των Αμερικανών πιστεύει ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα. Τα τελευταία τρία χρόνια, οι αρνητικές απόψεις για το Ισραήλ μεταξύ των Δημοκρατικών άνω των 50 ετών αυξήθηκαν κατά 23 ποσοστιαίες μονάδες. Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων κάτω των 50 ετών, η υποστήριξη είναι ομοιόμορφα κατανεμημένη, σε σύγκριση με το 63% για το Ισραήλ το 2022.
Μεταξύ 2018 και 2021, το ποσοστό των ευαγγελιστών κάτω των 30 ετών που υποστήριζαν τους Ισραηλινούς έναντι των Παλαιστινίων μειώθηκε από 69% σε 34%. Οι δημοσκόποι πιστεύουν ότι αυτή η μεταβολή είναι μόνιμη.
Οι Ευαγγελιστές των ΗΠΑ, γνωστοί για τον «Χριστιανικό Σιωνισμό», στηρίζουν το Ισραήλ με χρήματα πολλές φορές ισάξια αυτών που δίνει η κυβέρνησή τους.
Από τις κοινές αξίες και τα κοινά συμφέροντα στο σήμερα
Για να κατανοήσουμε γιατί αυτό έχει σημασία, ας επιστρέψουμε στα χρόνια που ο δεσμός της Αμερικής με το Ισραήλ ήταν ένα ισχυρό μείγμα αξιών και συμφερόντων. Και οι δύο είναι δημοκρατίες που ιδρύθηκαν από πρωτοπόρους που αναζητούσαν καταφύγιο από τις διώξεις. Και οι δύο πίστευαν ότι η χώρα τους ήταν εξαιρετική: η μία μια λαμπρή πόλη πάνω σε ένα λόφο, η άλλη ένα φως για τα έθνη.
Ταυτόχρονα, τα συμφέροντά τους αλληλεπικαλύπτονταν. Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, το Ισραήλ ήταν ένα προπύργιο ενάντια στην επέκταση της Σοβιετικής Ένωσης στον αραβικό κόσμο. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, παρέμειναν σύμμαχοι ενάντια στο Ιράν. Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, τους ένωσε η απέχθεια για την ισλαμική τρομοκρατία.
Τι πήγε στραβά; Για τους Δημοκρατικούς, η διαμάχη αφορά τις αξίες, ειδικά μεταξύ των νέων. Οι Δημοκρατικοί τείνουν να προβάλλουν την απογοήτευσή τους για την ιστορία της δουλείας και του νεοαποικισμού στην Αμερική στους καταπιεσμένους Παλαιστινίους και τους Ισραηλινούς εποίκους. Αυτό έχει επιδεινωθεί από τη ακροδεξιά στροφή στην ισραηλινή πολιτική.
Επιπλέον, ο κ. Νετανιάχου έχει τοποθετήσει το Ισραήλ σταθερά στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων, εν μέρει με την ελπίδα ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα επιτεθούν σε οποιαδήποτε Δημοκρατική κυβέρνηση που θα τον πιέσει σχετικά με τους εποικισμούς ή τις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Όμως ακόμη και το γεγονός πως ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αναγκάστηκε να κάνει διάγγελμα πως το Ισραήλ δεν έχει σχέση με την δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, την ώρα που δεκάδες φίλοι του δολοφονημένου ακροδεξιού influencer αναφέρουν αλλαγή εμφανή στάσης στο θέμα της Γάζας και απειλές από ισραηλινούς χρηματοδότες, λέει πολλά για την έλλειψη εμπιστοσύνης των Ρεπουμπλικανών στο πρόσωπό του.
Οι ΗΠΑ έχουν δώσει ως κυβέρνηση 300 δισ. στο Ισραήλ από το 1948
Η πτώση της υποστήριξης μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων ψηφοφόρων δεν οφείλεται τόσο σε αντίθετες πεποιθήσεις όσο σε αποκλίνοντα συμφέροντα. Η οργή για τη χρήση των χρημάτων των φορολογουμένων για τη στήριξη της Ουκρανίας επεκτείνεται στα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια που έχει δώσει η Αμερική στο Ισραήλ από την ανεξαρτησία του το 1948.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ στο Κατάρ και τη Συρία έχουν υπονομεύσει τις προσπάθειες του κ. Τραμπ να δημιουργήσει ειρήνη στην περιοχή. Με επικεφαλής έναν πρόεδρο που ξέρει πού βρίσκονται τα χρήματα, ορισμένοι από τους δωρητές στρέφονται προς τις μοναρχίες του Κόλπου.
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει επιδεινώσει όλα αυτά. Όταν οι Αμερικανοί βλέπουν φωτογραφίες πεινασμένων παιδιών, δικαίως ανατριχιάζουν. Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί σχολιαστές, όπως ο Τάκερ Κάρλσον, αντιδρούν στην ιδέα ότι το Ισραήλ μπορεί να σύρει την Αμερική σε έναν άλλο πόλεμο στη Μέση Ανατολή επιτιθέμενο στο Ιράν. Και όπως θα δείτε δεν λέει μόνο αυτό.
Όποτε το Ισραήλ δέχεται κριτική, οι υπερασπιστές του εκτοξεύουν κατηγορίες για αντισημιτισμό. Με την υπερβολική χρήση, μια κάποτε φρικτή κατηγορία χάνει την βαρύτητά της. Αυτό είναι κακό για τους Εβραίους παντού, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ.
Στιγμιότυπο από την πρόσφατη επίσκεψη του Μάρκο Ρούμπιο στο Ισραήλ. Reuters.
Η τρέχουσα συμφωνία Ισραήλ – ΗΠΑ λήγει το 2028
Οι αισιόδοξοι θα το αποκαλέσουν κινδυνολογία. Οι κυβερνήσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ έχουν διαφωνήσει στο παρελθόν. Οι στρατιώτες τους είναι πιο κοντά από ποτέ, πολεμώντας μαζί για πρώτη φορά τον Ιούνιο εναντίον του Ιράν. Όταν τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα και αναλάβει καθήκοντα ο νέος πρωθυπουργός του Ισραήλ, το ενδιαφέρον του Ισραήλ να είναι κοντά στις ΗΠΑ θα επιβληθεί και πάλι.
Η υπεροχή του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή σημαίνει ότι η Αμερική δεν μπορεί να το αγνοήσει, λένε. Αυτό είναι αλαζονικό. Οι μακροπρόθεσμες αλλαγές στην κοινή γνώμη είναι πιο επικίνδυνες από τις διαμάχες μεταξύ κυβερνήσεων. Αν και αργούν να αποκτήσουν δυναμική, είναι δύσκολο να αντιστραφούν. Όταν οι ψηφοφόροι αλλάζουν γνώμη, τα πολιτικά ταμπού μπορούν να καταρρεύσουν ξαφνικά.
Ακόμα και σήμερα, ορισμένοι ισραηλινοί αναλυτές φοβούνται ότι «ο Τζο Μπάιντεν θα είναι ο τελευταίος ενστικτωδώς σιωνιστής Αμερικανός πρόεδρος». Η στρατιωτική υποστήριξη βασίζεται σε μια δεκαετή συμφωνία. Η τρέχουσα συμφωνία, η οποία παρέχει στο Ισραήλ 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, λήγει το 2028 και θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί.
Ωστόσο, το Ισραήλ ανησυχεί ότι ο κ. Τραμπ θα αρνηθεί να παραδώσει τα χρήματα και επιδιώκει να αναδιατυπώσει τη συμφωνία ως «εταιρική σχέση». Τα χρήματα έχουν λιγότερη σημασία από την ανταλλαγή τεχνολογίας και την εγγύηση πρόσβασης σε προηγμένα όπλα, ιδίως σε περίπτωση πολέμου.
Οι πρωτοβουλίες του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή, μπορεί να το απομακρύνουν από τις ΗΠΑ
Είναι λάθος να υποθέτει κανείς ότι ο διάδοχος του κ. Νετανιάχου θα μπορέσει να διορθώσει την κατάσταση. Το Ισραήλ είναι επίσης μια δημοκρατία, αλλά μια διχασμένη δημοκρατία, στην οποία πολλοί ψηφοφόροι υποστηρίζουν την εθνικιστική-θρησκευτική δεξιά.
Η Γάζα θα παραμείνει μια ανοιχτή πληγή, ακόμα και όταν σταματήσουν οι συγκρούσεις. Ισχυρές φατρίες είναι αποφασισμένες να επεκτείνουν τους οικισμούς και να προσαρτήσουν τη Γάζα και τμήματα της Δυτικής Όχθης.
Αυτή την εβδομάδα ο κ. Νετανιάχου μίλησε για το Ισραήλ ως μια «υπερ-Σπάρτη», έτοιμη να σταθεί μόνη της. Καθώς το Ισραήλ συνεχίζει να πολεμά στη Γάζα και να επιτίθεται κατά βούληση σε αραβικές πρωτεύουσες, στοιχηματίζει ότι η στρατιωτική κυριαρχία στη Μέση Ανατολή θα το κάνει πιο ασφαλές.
Αυτή η μυώδης, αυτάρκης οπτική είναι μια τραγική παρανόηση. Τελικά θα μπορούσε να απομακρύνει τον αναντικατάστατο προστάτη του. Για το Ισραήλ, κανένα στρατηγικό λάθος δεν θα μπορούσε να είναι πιο επικίνδυνο.
Πηγή: in.gr