Μόνιμο χαρακτήρα τείνουν να λάβουν οι καθυστερήσεις στην εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις, παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να λυθεί το πρόβλημα.
Η ειδική επιτροπή που έχει συσταθεί για να εντοπίσει την αιτία των καθυστερήσεων και να προτείνει λύσεις δεν φαίνεται να φέρνει αποτελέσματα νωρίτερα από τους πρώτους μήνες του 2026.
Και τον περασμένο Σεπτέμβριο, το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και των εκκρεμών επιστροφών φόρων από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ανήλθε σε 3,7 δισ. ευρώ, μέγεθος το οποίο ναι μεν κινείται ελαφρώς χαμηλότερα από τα 3,882 δισ. ευρώ του Αυγούστου, ωστόσο είναι αυξημένο κατά 717 εκατ. ευρώ (περίπου 23%) από τα υπόλοιπα στο τέλος Δεκεμβρίου 2024.
Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του ΥΠΕΘΟ, τα χρέη προς τους προμηθευτές ανήλθαν στο τέλος του Σεπτεμβρίου σε 2,942 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 26,8% ή κατά 622 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024.
Επίσης, οι επιστροφές φόρων που παραμένουν σε εκκρεμότητα ανήλθαν σε 826 εκατ. ευρώ από 731 εκατ. ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2024.
Ο «μεγάλος ασθενής» παραμένουν τα νοσοκομεία με οφειλές 1,644 δισ. ευρώ, από 1,627 δισ. ευρώ που ήταν τον Αύγουστο, ενώ σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2024 καταγράφουν άνοδο κατά 43% ή κατά 500 εκατ. ευρώ.
Το ΥΠΕΘΟ διευκρινίζει πως τα ποσά των ληξιπρόθεσμων χρεών του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων εμφανίζουν τα μικτά ποσά και υφίσταται υποχρέωση από τους προμηθευτές για rebate και clawback που δεν έχει συμψηφιστεί ακόμα, κάτι που θα γίνει προς το τέλος του χρόνου.
Τα χρέη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης μειώθηκαν τον Σεπτέμβριο σε 612 εκατ. ευρώ, από 651 εκατ. ευρώ που ήταν τον Αύγουστο ενώ, αυξημένα κατά 4,6% είναι σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2024. Σημειώνεται ότι το ποσό αυτό περιλαμβάνει και ληξιπρόθεσμα χρέη του ΕΟΠΥΥ που είναι ακόμη σε εκκρεμότητα το ύψος των οποίων ανέρχεται σε 249 εκατ. ευρώ.
Τα χρέη των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι και Περιφέρειες) ανήλθαν σε 240 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα από τον Αύγουστο, αλλά 3,9% υψηλότερα από τον Δεκέμβριο του 2024. Παράλληλα, τα λοιπά νομικά πρόσωπα του Δημοσίου αύξησαν τις οφειλές τους στα 222 εκατ. ευρώ, από 184 εκατ. ευρώ στο τέλος του περασμένου έτους, επιβεβαιώνοντας ότι οι καθυστερήσεις στις πληρωμές είναι γενικευμένο φαινόμενο σε όλο τον δημόσιο τομέα.
Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Κρατικού Προϋπολογισμού έφτασαν τα 205 εκατ. ευρώ, από 157 εκατ. ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο. Από αυτά, τα 169 εκατ. ευρώ σχετίζονται με έργα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, γεγονός που δείχνει καθυστερήσεις στην πληρωμή εργοληπτών και εταιρειών που συμμετέχουν σε δημόσια έργα.
Εκκρεμείς επιστροφές φόρων
Όσον αφορά τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων, αυτές ανήλθαν σε 826 εκατ. ευρώ, μειωμένες σε σχέση με τον Αύγουστο (928 εκατ.), αλλά αυξημένες έναντι του Δεκεμβρίου 2024 (731 εκατ.).
Αναλυτικότερα, τα 321 εκατ. ευρώ αφορούν άμεσους φόρους, περίπου 400 εκατ. ευρώ αφορούν έμμεσους φόρους και 99 εκατ. ευρώ έχουν να κάνουν με μη φορολογικά έσοδα.
Από το συνολικό ποσό, 178 εκατ. ευρώ αφορούν περιπτώσεις που δεν μπορούν να εξοφληθούν, είτε λόγω ελλιπών δικαιολογητικών είτε επειδή οι δικαιούχοι δεν έχουν ανταποκριθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα προαναφερθέντα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονται οι εκκρεμείς επιστροφές από τα Τελωνεία και ειδικά για τις κατηγορίες ΕΦΚ και ΦΠΑ σε βιομηχανίες, ξενοδοχεία, αλιευτικά σκάφη και πλοία καθώς και όποιες επιστροφές πραγματοποιούνται από τα Τελωνεία και αφορούν ιδιώτες ή ελεύθερους επαγγελματίες.
Υπό αναζήτηση οι αιτίες
Η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με τις οφειλές του κράτους προς τους ιδιώτες και επιχειρήσεις, προχώρησε πρόσφατα στη σύσταση ειδικής επιτροπής με αντικείμενο τον εντοπισμό των πραγματικών αιτιών των καθυστερήσεων.
Σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δημιουργήθηκε, ήδη, νέα ψηφιακή πλατφόρμα για την ηλεκτρονική υποβολή τιμολογίων από ιδιώτες προς φορείς του Δημοσίου.
Εκτιμάται ότι η στατιστική ανάλυση των στοιχείων και η επεξεργασία των δεδομένων θα οδηγήσουν σε μία σαφή αποτύπωση της κατάστασης στις αρχές του 2026. Τότε, θα υπάρχει για πρώτη φορά πλήρης και τεκμηριωμένη εικόνα σχετικά με:
- Ποιοι φορείς έχουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, δηλαδή οφειλές για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών.
- Το ύψος των οφειλών τους.
- Τους λόγους για τους οποίους οι πληρωμές καθυστερούν, παρότι τα απαιτούμενα κονδύλια υπάρχουν και ήδη έχουν καταγραφεί στο δημόσιο χρέος.
Οι φορείς που αποδεικνύονται ασυνεπείς θα τελούν υπό αυξημένη εποπτεία, ενώ τα σχετικά στοιχεία τους θα δημοσιοποιούνται σε τακτική βάση.
Όπως έχει δηλώσει ο ΥΠΕΘΟ Κυριάκος Πιερρακάκης, η αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις αποτελεί βασική προτεραιότητα του υπουργείου, καθώς πρόκειται για ένα χρόνιο πρόβλημα που επηρεάζει τη ρευστότητα της αγοράς και την αξιοπιστία του κράτους.