Καθώς οι δύσκολες διαπραγματεύσεις για την ειρήνη στην Ουκρανία συνεχίζονται, ένα στοιχείο του ειρηνευτικού σχεδίου έχει περάσει σχεδόν απαρατήρητο: οι «ελκυστικές» –όπως παρουσιάζονται– προοπτικές για νέες επιχειρηματικές συνεργασίες μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, σύμφωνα με το Bloomberg.
Το σχέδιο, το οποίο καταρτίστηκε κυρίως από τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, και τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, προβλέπει μια «μακροχρόνια συμφωνία οικονομικής συνεργασίας» σε τομείς όπως η ενέργεια, οι σπάνιες γαίες και τα data centers. Προτείνεται επίσης η δημιουργία ενός κοινoύ επενδυτικού ταμείου, που υποτίθεται ότι θα λειτουργεί ως κίνητρο για να αποφευχθούν μελλοντικές εντάσεις.
Ωστόσο, όπως σημειώνει το Bloomberg, υπάρχει και η άποψη ότι οι δύο άνδρες προσπαθούν ουσιαστικά να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του Ντόναλντ Τραμπ ώστε να παραμείνει ενεργά εμπλεκόμενος στο ζήτημα.
Είναι γνωστό ότι ο Τραμπ συχνά συνδέει τις διεθνείς πολιτικές πρωτοβουλίες με επιχειρηματικές δυνατότητες. Είχε παρουσιάσει σχέδια ανάπτυξης στη Γάζα πριν τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, ενώ κατά τη θητεία του δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό του για τις «όμορφες παραλίες» της Βόρειας Κορέας, φανταζόμενος οικοδομικά έργα εκεί.
Σύμφωνα με τον πρώην αξιωματούχο της CIA Ρομπ Ντάνενμπεργκ, πίσω από αντίστοιχες συζητήσεις για την Ουκρανία βρίσκεται η προσπάθεια του Πούτιν να απευθυνθεί στο ένστικτο του Τραμπ για εμπορικές συμφωνίες. Ο ίδιος εκτιμά ότι ο Ρώσος πρόεδρος ενδιαφέρεται για τέτοιες προτάσεις μόνο επειδή ενδιαφέρει τον Τραμπ.
Η αρχική μορφή του σχεδίου, που περιλάμβανε αυτές τις οικονομικές ρυθμίσεις, είναι πιθανό να αλλάξει, αφού Αμερικανοί, Ευρωπαίοι και Ουκρανοί διπλωμάτες συζητούν την αναδιατύπωσή του. Η ευρωπαϊκή πλευρά αντιδρά ιδιαίτερα στην ιδέα να χρησιμοποιηθούν τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για το κοινό ταμείο, επιμένοντας ότι αυτά πρέπει να δοθούν στην Ουκρανία.
Ορισμένες από τις προτάσεις θυμίζουν προηγούμενες πιέσεις των ΗΠΑ προς την Ουκρανία για συμφωνίες εξόρυξης ορυκτών ως μορφή «εγγύησης ασφαλείας», αν και το θέμα έχει ατονήσει.
Σε ερωτήσεις για τα οικονομικά στοιχεία του σχεδίου, ο Λευκός Οίκος παρέπεμψε στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος χαρακτήρισε το σχέδιο «θεμελιώδες» αλλά απέφυγε να δώσει λεπτομέρειες.
Και από τις δύο πλευρές έχουν πέσει στο τραπέζι πολλές ιδέες, ακόμη και μια πρόταση του Ντμίτριεφ προς τον Ίλον Μασκ για την κατασκευή τούνελ κάτω από τον Βερίγγειο Πορθμό.
Ό,τι κι αν προκύψει τελικά, ακόμη κι αν υπάρξει συμφωνία και λήξη του πολέμου, τα εμπόδια για μια νέα εποχή εμπορικής συνεργασίας παραμένουν πολλά. Οι εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας είναι εδώ και χρόνια ουσιαστικά αδύναμες — το 2023 έφτασαν μόλις τα 4,4 δισ. δολάρια. Ακόμη και πριν το 2022, η Ρωσία δεν ήταν στους 15 κορυφαίους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Μετά από χρόνια κυρώσεων, οι δυτικές εταιρείες βλέπουν τη ρωσική αγορά ως εξαιρετικά υψηλού ρίσκου. Επιπλέον, ο Τραμπ δεν μπορεί να άρει μονομερώς τις κυρώσεις, αφού χρειάζεται το Κογκρέσο.
Οι περισσότερες δυτικές επιχειρήσεις πιθανότατα θα διστάσουν να επιστρέψουν στη Ρωσία, και το Κρεμλίνο δεν δείχνει ενθουσιασμό να τις δεχθεί πίσω. Η οικονομολόγος Ελίνα Ριμπάκοβα παρομοιάζει την κατάσταση με τη συμφωνία του Ιράν το 2015, που επίσης δεν προσέλκυσε επενδύσεις.
Αρκετές εταιρείες εξακολουθούν να προσπαθούν να αποσυρθούν από τη Ρωσία, συναντώντας εμπόδια. Η Citigroup μόλις πρόσφατα έλαβε άδεια να πουλήσει τη μονάδα της σε ρωσική τράπεζα.
Παρότι υπάρχουν αντικίνητρα, η Ρωσία φαίνεται να βλέπει ορισμένα πιθανά οφέλη από μια προσέγγιση, όπως η επιστροφή της Boeing, δεδομένων των προβλημάτων της ρωσικής αεροπορικής βιομηχανίας με ανταλλακτικά.
Η πρόταση καλύπτει τομείς όπως η εκμετάλλευση πόρων της Αρκτικής και η τεχνητή νοημοσύνη, τομείς κρίσιμους για τη ρωσική μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και για τους οποίους οι ΗΠΑ έχουν τεχνογνωσία.
Παρά όλα αυτά, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία αλλάζει τις απαιτήσεις της για την ειρήνη στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο Τραμπ βλέπει θετικά την πιθανότητα οικονομικής συνεργασίας, λέγοντας πρόσφατα ότι θεωρεί πως ο Πούτιν θέλει να κάνει «δουλειές» με τις ΗΠΑ και να ενισχύσει την οικονομία της Ρωσίας — κάτι που ο ίδιος χαρακτηρίζει «υπέροχο».