Για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα συνεχίστηκαν στο Βερολίνο οι κρίσιμες συνομιλίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να έχει εκ νέου επαφές με απεσταλμένους του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, σε μια εβδομάδα που θεωρείται κομβική για την ευρωπαϊκή διπλωματία και το μέλλον της σύγκρουσης.
Ο Ουκρανός πρόεδρος είχε πολύωρες συναντήσεις τόσο την Κυριακή όσο και τη Δευτέρα με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και τον Τζάρεντ Κούσνερ, ενώ στο παρασκήνιο εξελίσσονταν εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών. Από αμερικανικής πλευράς καλλιεργήθηκε κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας, με αναφορές σε «σημαντική πρόοδο» στις προσπάθειες για τον τερματισμό της φονικότερης σύρραξης στην Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το Κίεβο, επιχειρώντας να δείξει ευελιξία χωρίς να υπονομεύσει την ασφάλειά του, διαμήνυσε ότι είναι διατεθειμένο ακόμη και να παγώσει τη φιλοδοξία ένταξης στο ΝΑΤΟ, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα λάβει σαφείς, δεσμευτικές και δυτικές εγγυήσεις ασφάλειας. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πόσο έχουν προχωρήσει οι συνομιλίες σε καίρια ζητήματα όπως το καθεστώς των κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών και –κυρίως– αν η Ρωσία είναι πραγματικά πρόθυμη να αποδεχθεί μια κατάπαυση του πυρός αντί να κερδίζει χρόνο στο πεδίο των μαχών.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, ο Ζελένσκι περιορίστηκε να σημειώσει ότι «αυτή τη στιγμή γίνεται πολύ εντατική δουλειά στο διπλωματικό μέτωπο», ενώ αργότερα το γραφείο του ανακοίνωσε την ολοκλήρωση των συνομιλιών στο Βερολίνο.
Από τη Μόσχα, πάντως, το μήνυμα παρέμεινε αδιάλλακτο και προβλέψιμο. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ επανέλαβε ότι η μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί «θεμελιώδη όρο» για οποιαδήποτε ειρηνευτική διευθέτηση, επιβεβαιώνοντας ότι η Ρωσία συνεχίζει να αντιμετωπίζει την κυριαρχία ενός ανεξάρτητου κράτους ως αντικείμενο παζαριού. Παράλληλα, δήλωσε ότι η Μόσχα «αναμένει ενημέρωση» από τις ΗΠΑ, υιοθετώντας τον ρόλο του θεατή που απαιτεί, αλλά δεν δεσμεύεται.
Την ώρα που το Κρεμλίνο επιμένει σε τελεσίγραφα, η ουκρανική κοινωνία στέλνει σαφές μήνυμα αντίστασης. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου, το 75% των Ουκρανών απορρίπτει κατηγορηματικά οποιαδήποτε «φιλορωσική» συμφωνία που θα περιλάμβανε παραχώρηση εδαφών ή αποδυνάμωση του στρατού χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις ασφάλειας. Την ίδια στιγμή, το 72% δηλώνει διατεθειμένο να αποδεχθεί ένα «πάγωμα» της σημερινής γραμμής του μετώπου, αποδεικνύοντας ότι η κοινωνία διαχωρίζει τον ρεαλισμό από την υποταγή.
Η ίδια έρευνα καταγράφει ανησυχητική πτώση της εμπιστοσύνης προς την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ, γεγονός που αντανακλά την κόπωση ενός λαού που πολεμά σχεδόν τέσσερα χρόνια απέναντι σε έναν μεγαλύτερο και επιθετικότερο αντίπαλο. Όπως σημειώνει ο εκτελεστικός διευθυντής του ινστιτούτου Άντον Χρουσέτσκι, χωρίς «σαφείς και δεσμευτικές» εγγυήσεις ασφάλειας, καμία ειρηνευτική συμφωνία δεν θα γίνει αποδεκτή από τους Ουκρανούς.
Οι συνομιλίες στο Βερολίνο συμπίπτουν με μια κρίσιμη εβδομάδα για την Ευρώπη. Την Πέμπτη, η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. καλείται να αποφασίσει αν μπορεί να εγγυηθεί ένα μεγάλο δάνειο προς την Ουκρανία, αξιοποιώντας παγωμένα ρωσικά κρατικά αποθεματικά – ένα βήμα που θα έστελνε σαφές μήνυμα ότι ο επιτιθέμενος θα πληρώσει το κόστος.
Παράλληλα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. συζητούν νέες κυρώσεις κατά του ρωσικού «σκιώδους στόλου» πετρελαιοφόρων, την ώρα που η Μόσχα συνεχίζει να χρηματοδοτεί τον πόλεμο παρακάμπτοντας περιορισμούς και αδιαφορώντας για κάθε έννοια διεθνούς δικαίου.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δανός ΥΠΕΞ Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, «το κρίσιμο ζήτημα είναι αν μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε την Ουκρανία – αλλιώς απλώς θα επιβεβαιώσουμε το αφήγημα ότι η Ευρώπη είναι αδύναμη». Σε πιο αισιόδοξο τόνο, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ εκτίμησε ότι οι πλευρές βρίσκονται «πιο κοντά σε μια συμφωνία απ’ ό,τι οποιαδήποτε στιγμή τα τελευταία τέσσερα χρόνια».
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: θα επιλέξει η Ρωσία τη διπλωματία ή θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τις διαπραγματεύσεις ως εργαλείο καθυστέρησης, όσο ο πόλεμος και η καταστροφή συνεχίζονται;