Στην τελική ευθεία μπαίνει η εφαρμογή της δεύτερης φάσης του νόμου για τη διαγραφή ανενεργών φοιτητών από τα δημόσια πανεπιστήμια, με ορίζοντα το τέλος του 2025. Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, περίπου 280.000 ανενεργοί φοιτητές αναμένεται να διαγραφούν, ενώ 35.000 αξιοποίησαν τη δυνατότητα της «δεύτερης ευκαιρίας» που προέβλεψε το νέο θεσμικό πλαίσιο.
Η υπουργός τόνισε ότι η μεταρρύθμιση δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα, απορρίπτοντας τους όρους «εκκαθαρίσεις» και αυστηρές κυρώσεις. Όπως υπογράμμισε, πρόκειται για μια αναγκαία θεσμική αλλαγή που στοχεύει στη δημιουργία ενός σύγχρονου και λειτουργικού πανεπιστημίου, το οποίο βάζει τάξη χωρίς να στερεί ευκαιρίες από όσους πραγματικά προσπαθούν.
Σύμφωνα με την κ. Ζαχαράκη, το καθεστώς των ανενεργών φοιτητών επί δεκαετίες δημιουργούσε στρεβλώσεις, επιβαρύνοντας τα Ιδρύματα στον προγραμματισμό τους, αδικώντας τους ενεργούς φοιτητές και αφήνοντας πολλούς νέους εγκλωβισμένους σε μια τυπική φοιτητική ιδιότητα χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τις σπουδές τους. Για τον λόγο αυτό, όπως σημείωσε, η νομοθετική παρέμβαση κρίθηκε επιβεβλημένη.
Παράλληλα, η υπουργός επεσήμανε ότι το νέο πλαίσιο προβλέπει εξαιρέσεις και ευελιξία για ειδικές περιπτώσεις, όπως εργαζόμενους φοιτητές, άτομα με προβλήματα υγείας ή σοβαρές οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις. «Δεν αντιμετωπίζουμε όλους το ίδιο, αλλά τον καθένα δίκαια», ανέφερε χαρακτηριστικά, διευκρινίζοντας ότι όπου συντρέχουν σοβαροί λόγοι θα δοθούν παρατάσεις.
Η κ. Ζαχαράκη υπογράμμισε ακόμη ότι η φοιτητική ιδιότητα δεν είναι δια βίου δικαίωμα σε κανένα σύγχρονο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο, τονίζοντας πως στόχος είναι τα πτυχία να διατηρούν την αξία τους και να αντανακλούν πραγματική προσπάθεια και γνώση. Όπως είπε, το όραμα του υπουργείου είναι ένα δημόσιο πανεπιστήμιο σύγχρονο, εξωστρεφές και συμπεριληπτικό, που στηρίζει τον φοιτητή και του προσφέρει ρεαλιστικές προοπτικές ολοκλήρωσης των σπουδών του.
Βάσει του ισχύοντος νόμου, η 31η Δεκεμβρίου 2025 αποτελεί την καταληκτική ημερομηνία αυτόματης διαγραφής για όσους έχουν υπερβεί την ανώτατη διάρκεια φοίτησης. Το πλαίσιο, που ψηφίστηκε το καλοκαίρι, έδωσε τη δυνατότητα σε φοιτητές που είχαν ολοκληρώσει το 70% των μαθημάτων και είχαν συμμετάσχει ενεργά στις εξετάσεις τα τελευταία δύο χρόνια να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μέσα σε δύο επιπλέον εξάμηνα, έπειτα από σχετική αίτηση.
Αντίθετα, όσοι δεν αξιοποίησαν αυτή τη δυνατότητα θα διαγραφούν αυτόματα, με εξαίρεση άτομα με αναπηρία άνω του 50% ή περιπτώσεις σοβαρών προβλημάτων υγείας. Η ρύθμιση δεν αφορά ενεργούς φοιτητές ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόμιμου χρονικού πλαισίου σπουδών, ενώ προβλέπεται και καθεστώς μερικής φοίτησης για εργαζόμενους, γονείς μικρών παιδιών και αθλητές υψηλού επιπέδου.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 οι ενεργοί φοιτητές στα ΑΕΙ ανέρχονταν σε 352.099, την ώρα που οι συνολικά εγγεγραμμένοι ξεπερνούσαν τις 700.000, γεγονός που καταδεικνύει το εύρος του προβλήματος των ανενεργών φοιτητών που επιχειρεί να αντιμετωπίσει η νέα ρύθμιση.