Νέα ένταση στις πολιτικές διεργασίες και αντιπαραθέσεις στην Τουρκία μεταξύ των δύο βασικών διεκδικητών της προεδρίας.
Από την πρώτη φάση της αναμέτρησης, που διεξήχθη σε συνθήκες έντονης πόλωσης, κερδισμένος ο Ρ. Τ. Ερντογάν, αφού ο νυν Πρόεδρος της χώρας, που έχει το «τιμόνι» της αστικής διακυβέρνησης την τελευταία 20ετία, με το 49,5% των ψήφων «άγγιξε» τη νίκη από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Παράλληλα, η «Λαϊκή Συμμαχία» (με βασικές δυνάμεις το ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν και το «σύμμαχο» εθνικιστικό MHP) εξασφάλισε τον έλεγχο του κοινοβουλίου, με 320 από τις 600 έδρες.
Στην άλλη πλευρά, η ετερόκλητησυμμαχία των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, που στήριξαν για υποψήφιο Πρόεδρο τον ηγέτη του σοσιαλδημοκρατικού CHP Κ. Κιλιτσντάρογλου δεν δικαίωσε τις προσδοκίες (έλαβε το 44,89% των ψήφων). Υυποχρέωσαν μεν τον Ερντογάν να πάει για πρώτη φορά σε δεύτερο γύρο, ωστόσο έχουν πλέον να καλύψουν μια μεγάλη απόσταση για να ανατρέψουν το πλεονέκτημά του.
Στο επίκεντρο των παζαριών για τον β' γύρο βρίσκεται ο Σινάν Ογάν (εθνικιστής, προερχόμενος από το MHP, από το οποίο έχει αποχωρήσει), που συγκέντρωσε 5,17% στον α' γύρο.
Μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο (DPA), ο Ογάν έκανε αναφορά σε ένα «διαφανές πρωτόκολλο» που θα επιδιώξει να δοθεί στη δημοσιότητα ώστε οι δύο υποψήφιοι Πρόεδροι να τοποθετηθούν πάνω στους όρους που θέτει για συνεργασία.
«Αν δεν ήμουν υποψήφιος, ο Ερντογάν θα μιλούσε χτες από το μπαλκόνι της νίκης», πρόσθεσε, δηλώνοντας «πολύ άνετος» που μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα των εκλογών. Πρόσθεσε δε ότι η πλευρά του Κιλιτσντάρογλου έκανε «λάθος», αγνοώντας τη «δυναμική της δεξιάς» στην Τουρκία, και ότι η εξακομματική συμμαχία του απέτυχε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του τουρκικού λαού.
Σε δηλώσεις του στο πρακτορείο «Reuters» ο Ογάν είπε επίσης ότι «έχουμε ήδη κάνει σαφές πως η μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και το να στείλουμε πίσω τους πρόσφυγες είναι οι "κόκκινες γραμμές" μας».
«Τρομοκρατία» χαρακτηρίζεται το κουρδικό PKK και οι οργανώσεις που θεωρείται ότι συνδέονται με αυτό, όπως το φιλοκουρδικό σοσιαλδημοκρατικό HDP, το οποίο στηρίζει Κιλτσντάρογλου, ενώ όλες οι βασικές πολιτικές δυνάμεις παρουσίασαν διαφορετικά σχέδια για την απομάκρυνση των Σύρων προσφύγων από την Τουρκία.
Ενδιαφέρον για τις διεργασίες παρουσιάζουν ορισμένες βασικές πτυχές από τον «χάρτη» των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Ο Κιλιτσντάρογλου επικράτησε στα μεγάλα αστικά κέντρα, στα δυτικά και νότια παράλια της Μικράς Ασίας και στις ανατολικές επαρχίες, όπου κυριαρχεί ο κουρδικός πληθυσμός, ωστόσο αυτό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αρκετό.
Σχετικά μικρότερο ήταν το προβάδισμα του Κιλιτσντάρογλου σε Κωνσταντινούπολη (48,5%, έναντι 46,69% του Ερντογάν) και Αγκυρα (47,31% έναντι 46%) και μεγαλύτερο στην Αττάλεια (53,12% έναντι 39,85%), ενώ στη Σμύρνη, που αποτελεί προπύργιο του CHP, πήρε 63,29% έναντι 31,48% του Ερντογάν.
Αντίθετα, ο Ερντογάν επικράτησε με μεγάλες διαφορές στην τουρκική ενδοχώρα, ενώ έλαβε σημαντικά ποσοστά και σε πολλές από τις σεισμόπληκτες περιοχές: Στην επαρχία Αντιγιαμάν 66,2%, έναντι 31,24% του Κιλιτσντάρογλου, στην Οσμανίγιε τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 62,31% και 30,74%, ενώ στο Καχραμανμάρας 71,88% και 22,2%.
Ρόλο στα παραπάνω φαίνεται ότι έπαιξαν ο εκτεταμένος έλεγχος του κρατικού μηχανισμού από τις δυνάμεις του Ερντογάν, η αξιοποίηση του θρησκευτικού στοιχείου, η ενίσχυση της επιδοματικής πολιτικής, από την οποία εξαρτώνται πολλά εκατομμύρια, ιδιαίτερα τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού, κ.ά.
Παράλληλα ο Ερντογάν αξιοποίησε προς όφελός του τις πιο «φιλοδυτικές» αποχρώσεις στις τοποθετήσεις του Κιλιτσντάρογλου και τη διακριτή «προτίμηση» πολλών δυτικών κυβερνήσεων και ΜΜΕ προς τον αντίπαλό του, για να προβάλει ένα πιο «πατριωτικό» και «ανεξάρτητο» προφίλ, ενώ αξιοποίησε και το επιχείρημα της «σταθερότητας», απέναντι σε μια συμμαχία «ετερόκλητων» δυνάμεων με αβέβαιο μέλλον. Το ίδιο «χαρτί» αναμένεται να αξιοποιήσει ακόμα πιο έντονα στον β' γύρο, μετά και την εξασφάλιση της πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο.
«Το έθνος στάθηκε όρθιο για να υπερασπιστεί την ελεύθερη βούλησή του, παρά τις πολιτικές παρεμβάσεις μέσω εξωφύλλων περιοδικών, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως επίσης και από το Καντίλ και την Πενσιλβάνια», έγραψε χαρακτηριστικά στο Twitter ο Ταγίπ Ερντογάν.
Τα «εξώφυλλα» στα οποία αναφέρθηκε ο Ερντογάν αφορούσαν το περιοδικό Economist και άλλα έντυπα της Δύσης που εύχονταν ανοιχτά ή προέβλεπαν εξοστρακισμό του μέσω της κάλπης. Στα όρη Καντίλ βρίσκεται η ηγεσία της ένοπλης, αποσχιστικής οργάνωσης των Κούρδων ΡΚΚ, η οποία, όπως καταγγέλλει ο Ερντογάν, στήριξε τον αντίπαλό του. Οσο για την Πενσιλβάνια, είναι η αμερικανική πολιτεία όπου συνεχίζει να φιλοξενείται ο εξόριστος ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο κατηγορεί ο Τούρκος πρόεδρος ότι προσπαθεί να τον ανατρέψει με παράνομα μέσα και με τις ευλογίες των ΗΠΑ.
Οπως αναφέρει η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah, στις 12 ημέρες που απομένουν μέχρι να ανοίξουν και πάλι οι κάλπες το βάρος θα πέσει σε τρεις κατηγορίες περιφερειών: στις σεισμόπληκτες, από όπου θα ξεκινήσει η νέα καμπάνια του Ερντογάν, σε εκείνες όπου το ΑΚΡ σημείωσε αισθητή πτώση σε σύγκριση με τις εκλογές του 2018 και στις περιφέρειες όπου ο τρίτος, εθνικιστής προεδρικός υποψήφιος Σινάν Ογκάν με τη Συμμαχία ΑΤΑ κατέγραψε υψηλά ποσοστά. Σημειώνεται ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επικράτησε σε 10 από τις 11 σεισμόπληκτες περιοχές, αλλά σε ορισμένες από αυτές το ποσοστό του κόμματός του, ΑΚΡ, στις βουλευτικές εκλογές σημείωσε σημαντική πτώση.
Πάντως, στο στρατόπεδο της «Λαϊκής Συμμαχίας», που στηρίζει τον απερχόμενο πρόεδρο, η αισιοδοξία είναι διάχυτη. Ο Ιμπραήμ Καλίν, βασικός σύμβουλος του Ερντογάν, δήλωσε στην κρατική τηλεόραση TRT ότι «ο δεύτερος γύρος θα είναι πιο εύκολος για την παράταξή μας», θυμίζοντας ότι η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων στον πρώτο γύρο ήταν της τάξης των 2,5 εκατομμυρίων ψήφων, κάτι πολύ δύσκολο να ανατραπεί. Επιπλέον, ο Καλίν κατηγόρησε τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ότι έδειξαν «προκατάληψη» εναντίον της κυβερνώσας παράταξης και πήραν ανοιχτά εχθρική θέση απέναντί της, για να αποτύχουν πανηγυρικά.
Από την πλευρά του ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου προσπάθησε να τονώσει το ηθικό της αντιπολίτευσης υποστηρίζοντας ότι ο πρώτος γύρος έστειλε «μήνυμα αλλαγής», καθώς «εκείνοι που επιθυμούν αλλαγή στη χώρα είναι περισσότεροι από όσους την απεύχονται». Ο κεμαλικός πολιτικός απευθύνθηκε ιδιαίτερα στη νεολαία, υποστηρίζοντας ότι «δεν έχει χρήματα για να αγοράσει τίποτα, ούτε καν ένα καφέ» και ότι «της έκλεψαν τη χαρά της ζωής», καλώντας την να πρωτοστατήσει «για να βγούμε από αυτό το σκοτεινό τούνελ σε 12 ημέρες». Επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας ενόψει του β΄ γύρου ανέλαβε χθες ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, σαφώς δημοφιλέστερος από τον Κιλιτσντάρογλου.