Η Ανατολική Μεσόγειος αλλάζει με ταχύτητα. Κύπρος-Αίγυπτος-Ισραήλ έχουν ήδη χαράξει θαλάσσιες ζώνες, οι πολυεθνικές (Chevron, ENI, Total, ExxonMobil) προχωρούν σε έρευνες και εξορύξεις, η Ευρώπη αναζητά απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και η Ελλάδα μετατρέπεται σταδιακά σε κόμβο LNG και ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, υπάρχει μία κραυγαλέα εκκρεμότητα, που δεν μπορεί να παραμένει ανοιχτή: Η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Η Κύπρος έχει υπογράψει ΑΟΖ με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο. Η Ελλάδα με Ιταλία και Αίγυπτο. Όμως μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου παραμένει κενό. Αυτό το κενό δεν είναι λεπτομέρεια τεχνικής φύσεως… Είναι γεωπολιτικό «κενό ισχύος», που αξιοποιεί η Άγκυρα για να αμφισβητεί εμπράκτως το διεθνές δίκαιο και να προβάλει τη «Γαλάζια Πατρίδα».
Το παράνομο τουρκο–λιβυκό μνημόνιο δεν θα είχε πρόσφορο έδαφος εάν υπήρχε προ πολλού καθαρή και συμφωνημένη γραμμή Ελλάδας-Κύπρου. Η Τουρκία επιχειρεί διαρκώς να εμφανίσει πως μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου «παρεμβάλλεται» δήθεν περιοχή δικών της δικαιοδοσιών. Κάθε μέρα που περνά χωρίς οριοθέτηση, η Άγκυρα κερδίζει επικοινωνιακό και διπλωματικό χώρο. Χτίζει αφηγήματα, παρουσιάζει χάρτες, καταθέτει επιστολές στον ΟΗΕ και εμφανίζεται ως ο μόνος «παίκτης» που προσπαθεί να παράξει τετελεσμένα. Ελλάδα και Κύπρος, αντίθετα, μοιάζουν σαν να αφήνουν την πρωτοβουλία στον αντίπαλο.
Την ίδια στιγμή, το γεωπολιτικό σκηνικό γύρω μας πυκνώνει. Η πρόσφατη συνάντηση του Αιγύπτιου προέδρου αλ Σίσι με τον στρατάρχη Χάφταρ στο Κάιρο, με αντικείμενο -μεταξύ άλλων- την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Λιβύης, δείχνει ότι άλλοι παίκτες κινούνται γρήγορα για να «κλειδώσουν» θαλάσσιες ζώνες. Αν Κάιρο και Βεγγάζη καταλήξουν σε συμφωνία, που αγνοεί πλήρως το παράνομο τουρκο–λιβυκό μνημόνιο, αυτό προφανώς είναι θετικό για την Αθήνα. Αλλά ταυτόχρονα διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο, όπου Αίγυπτος και Λιβύη θα έχουν ήδη χαράξει τις δικές τους γραμμές και εμείς θα κληθούμε να «κουμπώσουμε» εκ των υστέρων.
Με άλλα λόγια, το ρολόι της γεωπολιτικής χτυπάει. Δεν είμαστε πλέον σε μια στατική κατάσταση, όπου «κάποια στιγμή» θα διευθετήσουμε τις εκκρεμότητες. Μπαίνουμε σε φάση κατά την οποία κάθε νέα οριοθέτηση μεταξύ τρίτων (Αίγυπτος-Λιβύη, αύριο ίσως Λιβύη-άλλοι) θα επηρεάζει τις δυνατότητες ελιγμών και Κύπρου. Αν δεν κλείσουμε έγκαιρα τη δική μας ΑΟΖ, κινδυνεύουμε να προσαρμοστούμε πάνω σε ήδη διαμορφωμένα τετελεσμένα.
Η οριοθέτηση ΑΟΖ δεν είναι απλώς ζήτημα εθνικής υπεράσπισης. Είναι προϋπόθεση για τη μεγάλη ενεργειακή στρατηγική που επιδιώκουμε. Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, οι μελλοντικοί διάδρομοι φυσικού αερίου, οι πλωτές μονάδες LNG και οι επενδύσεις σε ΑΠΕ στη Μεσόγειο χρειάζονται νομικά «καθαρή» θάλασσα. Κανένας επενδυτής δεν θέλει αμφισβητούμενες ζώνες, καμία εταιρεία δεν ρίχνει δισεκατομμύρια όπου υπάρχει ρίσκο εμπλοκής με την Τουρκία ή αβεβαιότητα για τις γραμμές με Λιβύη και Αίγυπτο.
Με ελληνοκυπριακή οριοθέτηση, δημιουργείται ένας ενιαίος ενεργειακός άξονας Ιόνιο-Κρήτη-Κύπρος-Αίγυπτος, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει την πραγματική ραχοκοκαλιά του EastMed Gas Forum και των διαδρομών προς την ευρωπαϊκή αγορά. Είναι η κίνηση που κλειδώνει θεσμικά το τρίγωνο Αθήνας-Λευκωσίας-Καΐρου, ενισχύει ακόμη περισσότερο τη συνεργασία με το Ισραήλ και δίνει στην Ελλάδα ρόλο διαμορφωτή, όχι απλού παρατηρητή, στις όποιες μελλοντικές διευθετήσεις με τη Λιβύη.
Αν κάτι δείχνει η εμπειρία της περιοχής, είναι πως, ό,τι δεν οριοθετείται, αργά ή γρήγορα αμφισβητείται. Η Κύπρος λειτούργησε υποδειγματικά: υπέγραψε ΑΟΖ, προκήρυξε οικόπεδα, προσέλκυσε ενεργειακούς κολοσσούς και σήμερα διαθέτει ενεργειακό χαρτοφυλάκιο στρατηγικής σημασίας. Η Ελλάδα οφείλει να κάνει το επόμενο λογικό βήμα μαζί με τη Λευκωσία, πριν το νέο πλέγμα συμφωνιών στην Ανατολική Μεσόγειο παγιωθεί χωρίς τον ελληνικό παράγοντα στο κέντρο του.
Δεν υπάρχει πια χρόνος για αναμονή. Η ελληνοκυπριακή ΑΟΖ πρέπει να καθοριστεί με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας, ώστε ο ελληνισμός να εμφανιστεί ενιαίος, θεσμικά θωρακισμένος και ενεργειακά προσανατολισμένος στο μέλλον. Την ώρα, που η Αίγυπτος διαπραγματεύεται με τη Λιβύη και η Τουρκία επιμένει στη «Γαλάζια Πατρίδα», η πρωτοβουλία για την οριοθέτηση με την Κύπρο πρέπει να ανήκει σε εμάς, όχι στους άλλους!!!
ΠΗΓΗ: tomanifesto.gr