Μια πρόσφατη επιστολή από ανώτερο αξιωματούχο του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ επιβεβαίωσε ότι η Ουάσινγκτον δεν έχει αλλάξει τη θέση της σχετικά με την απόκτηση του ρωσικού συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από την Τουρκία, σε αντίθεση με προηγούμενες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, που υπονοούσαν ότι το ζήτημα είχε επιλυθεί.
Η επιστολή, που απεστάλη από τον Paul D. Guaglianone, ανώτερο αξιωματούχο του Γραφείου Νομοθετικών Υποθέσεων, στον βουλευτή Chris Pappas στις 20 Αυγούστου, επιβεβαίωσε τη συνεχιζόμενη αντίθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην αγορά και κατοχή των S-400 από την Άγκυρα.
«Η θέση των ΗΠΑ σχετικά με την απόκτηση και τη συνεχιζόμενη κατοχή του ρωσικού συστήματος S-400 από την Τουρκία δεν έχει αλλάξει», έγραψε ο Guaglianone απαντώντας σε προηγούμενη ερώτηση σχετικά με τις κυρώσεις των ΗΠΑ και το μέλλον της Τουρκίας στο πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35. Πρόσθεσε ότι οι προϋποθέσεις για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 είναι «γνωστές», συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιγράφονται στο άρθρο 1245 του νόμου περί εθνικής αμυντικής εξουσιοδότησης του 2020.
Η επιστολή καθιστά σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν υποστηρίξει ούτε εγκρίνει τη στάση της Τουρκίας σχετικά με τους S-400 και ότι η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να θεωρεί το σύστημα ασύμβατο με τα αμυντικά συστήματα του ΝΑΤΟ και το αμερικανικό δίκαιο βάσει του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA).
Η διευκρίνιση των ΗΠΑ έρχεται μετά την δήλωση του Υπουργού Άμυνας Γκιουλέρ στο κοινοβούλιο στις 26 Νοεμβρίου 2024 ότι η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν «καταλήξει σε συναίνεση» για τους S-400 και ότι το ζήτημα «δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα». Ο Γκιουλέρ ισχυρίστηκε επίσης ότι η Ουάσινγκτον επανεξέτασε τη θέση της σχετικά με την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία μετά την πρόοδο στο εγχώρια αναπτυγμένο μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς της Τουρκίας, το KAAN.
Ωστόσο, η επιστολή του Guaglianone δείχνει ότι δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία. Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να θέτουν όρους για την πρόσβαση της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35 στην Άγκυρα, όσον αφορά την κατοχή των S-400.
Η Τουρκία αποσύρθηκε επίσημα από το πρόγραμμα Joint Strike Fighter F-35 το 2021, μετά την παραλαβή του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400 τον Ιούλιο του 2019. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι οι S-400, που παράγονται από τη Ρωσία, ενέχουν κινδύνους για τις αμυντικές επιχειρήσεις της συμμαχίας και θα μπορούσαν ενδεχομένως να συλλέξουν πληροφορίες για τα αεροσκάφη F-35.
Πριν από την απομάκρυνσή της, η Τουρκία ήταν εταίρος παραγωγής στο πρόγραμμα και είχε επενδύσει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η χώρα είχε επίσης παραγγείλει περισσότερα από 100 αεροσκάφη F-35. Μετά τον αποκλεισμό της, έξι αεροσκάφη για τα οποία η Τουρκία είχε ήδη πληρώσει παρακρατήθηκαν στις ΗΠΑ. Αυτά τα αεροσκάφη παραμένουν αποθηκευμένα, με την Ουάσινγκτον να φέρεται να ζητά περίπου 30 εκατομμύρια δολάρια σε αποζημίωση από την Άγκυρα για την κάλυψη του κόστους συντήρησης και αποθήκευσης.
Η Τουρκία έχει απαιτήσει την επιστροφή των 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κατέβαλε και έχει ζητήσει αποζημίωση για τις ζημίες που ισχυρίζεται ότι προέκυψαν από την απομάκρυνσή της από το πρόγραμμα.
Στην επιστολή του, ο Guaglianone επανέλαβε ότι η κυβέρνηση Τραμπ και οι επόμενες κυβερνήσεις παραμένουν πλήρως προσηλωμένες στην εφαρμογή της νομοθεσίας των ΗΠΑ βάσει του CAATSA. Ο νόμος, που ψηφίστηκε το 2017, απαιτεί την επιβολή κυρώσεων σε χώρες που πραγματοποιούν σημαντικές συναλλαγές με τον αμυντικό τομέα της Ρωσίας.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2020, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στην Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, γνωστή στα τουρκικά ως Savunma Sanayii Başkanlığı, και σε αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους λόγω της αγοράς των S-400. Αυτές οι κυρώσεις παραμένουν σε ισχύ.
Ο Γκουαλιανόνε σημείωσε ότι η Ουάσινγκτον «έχει σαφώς μεταφέρει τα βήματα που θα πρέπει να ληφθούν στην τρέχουσα αξιολόγηση της εφαρμογής των κυρώσεων CAATSA», αλλά δεν διευκρίνισε τυχόν αλλαγές στα ισχύοντα μέτρα.
Παρόλο που η Άγκυρα παρέλαβε δύο παρτίδες του συστήματος S-400 από τη Ρωσία με συνολικό κόστος 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, Τούρκοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι το σύστημα παραμένει ανενεργό. Ο Γκιουλέρ δήλωσε ότι οι προετοιμασίες για την ανάπτυξη έχουν ολοκληρωθεί, με τις υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και τις καθορισμένες τοποθεσίες έτοιμες. Πρόσθεσε ότι το σύστημα θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί εντός 12 ωρών, εάν παραγγελθεί.
Ωστόσο, το σύστημα δεν έχει συμπεριληφθεί στην τελευταία στρατηγική αεράμυνας της Τουρκίας, γνωστή ως έργο Steel Dome, που εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2024. Η πρωτοβουλία έχει σχεδιαστεί για την ενίσχυση των δυνατοτήτων αεράμυνας της Τουρκίας, αλλά εξαιρεί τους S-400.
Παράλληλα με την αντιπαράθεση για τους S-400, η Τουρκία συνεχίζει να προσαρμόζει τα σχέδια προμηθειών της στον τομέα της άμυνας.
Ο Γκιουλέρ ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 2024 ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει το σχέδιό της για τον εκσυγχρονισμό 79 από τα υπάρχοντα μαχητικά αεροσκάφη F-16 με κιτ που παρέχονται από τις ΗΠΑ. Αντ' αυτού, ο εκσυγχρονισμός θα γίνει εγχώρια από την Turkish Aerospace Industries.
Ταυτόχρονα, η Τουρκία προχώρησε στην αγορά 40 νέων αεροσκαφών F-16 Block 70 Viper και συναφών πυρομαχικών, μια συμφωνία αξίας μεταξύ 6,5 και 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Τουρκία επιδιώκει επίσης την προμήθεια αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στο πλαίσιο των προσπαθειών διαφοροποίησης των προμηθευτών της. Στις 23 Ιουλίου, οι υπουργοί Άμυνας της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου υπέγραψαν μνημόνιο συμφωνίας που προβλέπει την αποδοχή της Τουρκίας ως χρήστη των αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Η Γερμανία, η οποία είχε προηγουμένως μπλοκάρει την πώληση, ήρε το βέτο της. Το Eurofighter παράγεται από μια κοινοπραξία του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γερμανίας.
Πρακτικά της κοινοβουλευτικής συνεδρίασης στην οποία ο Γκιουλέρ αναφέρθηκε στους πυραύλους S-400 και τα μαχητικά αεροσκάφη F-35.
Πηγή: nordicmonitor.com