Πολύ σοβαρά θέματα απειθαρχίας και έλλειψης συνοχής αποκαλύφθηκαν στο τουρκικό στράτευμα με αφορμή την συμπλοκή ισλαμιστών και ατατουρκιστών ανθυπολοχαγών στην Σχολή Πεζικού της Τουρκίας (Τούζλα), προκαλώντας παράλληλα εντύπωση η προσπάθεια της τουρκικής κυβέρνησης για την απόκρυψη του θέματος για ένα μήνα περίπου, προφανώς για να μην γίνει γνωστό ένα τόσο σοβαρό δομικό θέμα στο τουρκικό στράτευμα. Παράλληλα, έγιναν γνωστά στοιχεία σχετικά με την μεθοδευμένη προσπάθεια από πλευράς Ερντογάν να ιδρύσει δικό του στράτευμα το οποίο όμως έχει σοβαρά εσωτερικά προβλήματα ανομοιογένειας και απειθαρχίας, συνεκτιμώντας και τον τρόπο πρόσληψης των στελεχών στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016.
Η συμπλοκή μεταξύ των νέων αξιωματικών προέκυψε μετά από την άρνηση ομάδας ανθυπολοχαγών να φέρουν στην στολή τους την 10η Νοεμβρίου (ημέρα μνήμης του θανάτου του Μουσταφά Κεμάλ) την κονκάρδα με τον Ατατούρκόπως όπως προβλέπεται από το σχετικό πρωτόκολλο. Ακολούθησε επέμβαση της Στρατοχωροφυλακής και οι ανθυπολοχαγοί υποστηρικτές του Ατατούρκ τέθηκαν σε διαθεσιμότητα μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής εισαγγελικής έρευνας. Κοσμικοί πολιτικοί κύκλοι διαμαρτυρήθηκαν ότι στοχοποιήθηκαν οι κεμαλιστές ανθυπολοχαγοί κατηγορώντας την κυβέρνηση και τον Υπουργό Άμυνας ότι επιτρέπουν την δραστηριοποίηση ισλαμιστών αξιωματικών στις τάξεις των ΤΕΔ αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι, το στράτευμα αποτελεί πεδίο δράσης και επιρροής των ισλαμικών δογμάτων (Tarikat). Ήδη έγινε γνωστό, ότι στη Σχολή Πεζικού αλλά και σε άλλες Μονάδες και Διοικήσεις των ΤΕΔ, ευδοκιμούν διάφορα ισλαμικά δόγματα προκαλώντας διχασμό και προβλήματα πειθαρχίας, επηρεάζοντας αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του στρατεύματος.
Ο Τούρκος Πρόεδρος μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, έδωσε εντολή για δημιουργία νέου εθνικού στρατού ο οποίος φέρει χαρακτηριστικά προσωπικού στρατεύματος. Ειδικότερα την περίοδο μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος:
--Το 90 % των «Επιτελών» αξιωματικών τέθηκε εκτός στρατεύματος, δηλαδή των αξιωματικών οι οποίοι είχαν αποφοιτήσει από τη Σχολή Πολέμου και είχαν δυνατότητα προαγωγής στο βαθμό του στρατηγού.
--30 χιλ. αξιωματικοί και υπαξιωματικοί αποβλήθηκαν από τις τάξεις των ΤΕΔ.
--Από την απόπειρα του πραξικοπήματος και μέχρι σήμερα, προσελήφθησαν με ιδεολογικά κριτήρια περίπου 30 χιλ. αξιωματικοί και υπαξιωματικοί καθώς και 117 χιλ. συμβασιούχοι οπλίτες.
--Καταργήθηκαν οι Ακαδημίες Πολέμου και ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας, στο οποίο υπήχθησαν όλες οι στρατιωτικές σχολές, με πρύτανη καθηγητή πανεπιστημίου ο οποίος είναι της προσωπικής επιλογής του Ερντογάν.
--Καταργήθηκαν τα στρατιωτικά Λύκεια και θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα εισαγωγής στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών, μαθητών αποφοίτων θεοκρατικών σχολείων.
--Αμέσως μετά το πραξικόπημα έπαψε για ένα έτος η λειτουργία όλων των παραγωγικών σχολών και αποβλήθηκαν όλοι οι σπουδαστές. Οι σχολές αυτές επαναλειτούργησαν με προσλήψεις σπουδαστών με ιδεολογικά κριτήρια από άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα οι οποίοι ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους εντός διετίας και ορκίσθηκαν ανθυπολοχαγοί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, μόνο την περίοδο 2017-2018, εισήχθησαν στις παραγωγικές στρατιωτικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών πάνω από 14.800 σπουδαστές οι οποίοι επιλέχθηκαν με ιδεολογικά κριτήρια. Επίσης το έτος 2018, 5.300 σπουδαστές αποφοίτησαν από τις παραγωγικές σχολές υπαξιωματικών οι οποίοι πρόσκεινται στον Ερντογάν.
Διαδικασίες επιλογής
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξέταση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η επιλογή των υποψήφιων σπουδαστών στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών στις ΤΕΔ, προκειμένου να επιλεγούν όχι οι ικανότεροι αλλά οι «ημέτεροι».
Καθοριστικό ρόλο στην τελική επιλογή των υποψηφίων, έχει αναλάβει 4μελής επιτροπή η οποία μετά από όλα τα τεστ εισαγωγής, λαμβάνει συνεντεύξεις και αποφασίζει για την εισαγωγή ή την απόρριψη του υποψήφιου. Η επιτροπή απαρτίζεται από τον πρόεδρο ο οποίος είναι πολίτης τεχνοκράτης του Υπουργείου Άμυνας, ψυχολόγο μέλος του κυβερνόντος κόμματος (ΑΚΡ), απόστρατο αξιωματικό βαθμού ταγματάρχη ή αντισυνταγματάρχη μέλος της SADAT (συμβουλευτική – παραστρατιωτική οργάνωση ισλαμικού προφίλ η οποία στήριξε των Ερντογάν στην περίοδο της απόπειρας του πραξικοπήματος) και αξιωματικό των πληροφοριών βαθμού αντισυνταγματάρχη ή συνταγματάρχη.
Στην συνέντευξη οι ερωτήσεις αφορούν θέματα άμυνας και ασφάλειας αλλά στην ουσία εξετάζεται ο βαθμός πίστης-αφοσίωσης του υποψήφιου στην ερντογανική ιδεολογία.
Αν και η ψήφος είναι ισοδύναμη, ο πρόεδρος της επιτροπής αποφασίζει την επιλογή ή την απόρριψη του υποψήφιου, λαμβάνοντας οδηγίες από το κυβερνόν κόμμα. Προτιμώνται οι υποψήφιοι οι οποίοι προέρχονται από ισλαμικού προσανατολισμού εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Έλλειψη εμπιστοσύνης στην στρατιωτική ιεραρχία
Στις εκπαιδεύσεις των Μονάδων νέοι αξιωματικοί συχνά επιδεικνύουν έλλειψη εμπιστοσύνης στις εντολές των προϊσταμένων τους και απευθύνονται στους Νομάρχες της περιοχής, σχετικά με την νομιμότητα των στρατιωτικών εντολών, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στην πειθαρχία του στρατεύματος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελλιπούς εκπαίδευσης και πειθαρχίας αποτελεί ο θάνατος 12 νέων αξιωματικών και υπαξιωματικών οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους από επιθέσεις μαχητών του ΡΚΚ σε τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στις περιοχές Χακούρκ και Μεντίνα του Β. Ιράκ την 22α και 23η Δεκεμβρίου, καθώς λόγω των πολύ κακών καιρικών συνθηκών δεν λειτούργησαν τα συστήματα επιτήρησης, αποκαλύπτοντας ότι οι επιτυχίες των ΤΕΔ στις επιχειρήσεις βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία και λιγότερο στην ποιότητα εκπαίδευσης του προσωπικού.
Σε προηγούμενες αναλύσεις είχαμε αναφερθεί στην έλλειψη εμπιστοσύνης του Ερντογάν στο στράτευμα, κάτι το οποίο έγινε φανερό από τον αργό τρόπο ανάπτυξης των στρατιωτικών μονάδων αμέσως μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6ηςΦεβρουαρίου 2022. Αυτός ήταν και ο λόγος της απομάκρυνσης του Χ. Ακάρ από το Υπουργείο Άμυνας μετά τις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία.
Συμπερασματικά:
Η άσκηση υβριδικής πίεσης στην Ελλάδα από την Τουρκία την περίοδο 2020-2022 αποφεύγοντας μία ανοιχτή στρατιωτική εμπλοκή προκειμένου να εξαναγκασθεί η Αθήνα σε διαπραγματεύσεις με ευνοϊκούς για την Άγκυρα όρους, έχει σχέση όχι μόνο με το θετικό πρόσημο στο ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος υπέρ της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας έναντι της αντίστοιχης Τουρκικής, αλλά και με την επίγνωση από πλευράς Ερντογάν των σοβαρών προβλημάτων έλλειψης ομοιογένειας και πειθαρχίας επηρεάζοντας αρνητικά την επιχειρησιακή ετοιμότητα του τουρκικού στρατεύματος.
Θα απαιτηθεί πολύς χρόνος μέχρι το σύστημα Ερντογάν να εξαλείψει κάθε εστία αντίδρασης και να προχωρήσει το σύστημα επιλογής των «ημετέρων» σε όλες τις βαθμίδες του στρατεύματος, ώστε ο Τούρκος Πρόεδρος να δημιουργήσει τον «δικό του στρατό».
• Δημοσιεύεται στο «ΠΑΡΟΝ της Κυριακής»
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του ΠαντείουΠανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense & Foreigner Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.