Εάν η συμφωνία καταρρεύσει, η έκρηξη νέας βίας θεωρείται πλέον ορατή. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), υπό κουρδική ηγεσία, βρίσκονται εδώ και μήνες σε διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της Δαμασκού για την εφαρμογή της συμφωνίας του Μαρτίου, η οποία προβλέπει την ενσωμάτωσή τους στις εθνικές ένοπλες δυνάμεις της Συρίας.
Ωστόσο, η βαθιά δυσπιστία απέναντι στην κεντρικοποίηση της εξουσίας, σε συνδυασμό με πρόσφατες σφαγές με θρησκευτικό υπόβαθρο, έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη των SDF στη δυνατότητα της Δαμασκού να προστατεύσει τις μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων.
Την ήδη εύθραυστη κατάσταση επιβαρύνει περαιτέρω η Τουρκία. Η Άγκυρα θεωρεί ότι ο βασικός κορμός των SDF, οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), αποτελούν προέκταση του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση – χαρακτηρισμό που υιοθετούν και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν θα ανεχθεί τη συνεχιζόμενη παρουσία της οργάνωσης κατά μήκος των συνόρων της. Στις 7 Δεκεμβρίου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν υποστήριξε ότι οι SDF «δεν δείχνουν καμία πρόθεση» να τηρήσουν τη συμφωνία του Μαρτίου, η οποία αποτελεί τη βάση των συνομιλιών τους με τη Δαμασκό.
Παράλληλα, Τούρκοι αξιωματούχοι ασφαλείας έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Άγκυρα δεν μπορεί να αποδεχθεί τον διορισμό διοικητών των YPG ως αξιωματικών του συριακού στρατού. Η Τουρκία απαιτεί οι μαχητές των SDF να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις ως μεμονωμένα άτομα και όχι ως αυτόνομες μονάδες, όπως ζητούν οι ίδιοι οι Κούρδοι.
Τουρκικές ενισχύσεις στη βόρεια Συρία
Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα, εάν οι SDF δεν ενσωματωθούν στον συριακό στρατό έως το τέλος του έτους, «η Δαμασκός θα προχωρήσει σε στρατιωτική επιχείρηση με την υποστήριξη της Τουρκίας». Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να παράσχει «την απαραίτητη στήριξη» στην κυβέρνηση της Συρίας εφόσον αυτή προχωρήσει σε στρατιωτική δράση.
Την ίδια στιγμή, οπτικό υλικό από τη Συρία δείχνει τον τουρκικό στρατό να μετακινεί βαριά θωρακισμένα οχήματα και εκατοντάδες στρατιώτες στη βόρεια Συρία, μέσω περιοχών όπως το Αφρίν, το Ρας αλ-Άιν και η βόρεια επαρχία του Χαλεπίου. Οι περιοχές αυτές, αν και τυπικά συριακό έδαφος, τελούν υπό τον έλεγχο της Τουρκίας και φιλοτουρκικών οργανώσεων, όπως ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA), οι οποίες έχουν τυπικά ενταχθεί στις συριακές ένοπλες δυνάμεις — αν και παραμένει αμφίβολο κατά πόσο υπακούουν πλήρως στη Δαμασκό. Τοπικές πηγές επιβεβαίωσαν στο North Press Agency Syria την είσοδο τουρκικής φάλαγγας με περισσότερα από 20 βαριά και μεσαία στρατιωτικά οχήματα, κίνηση που εκτιμάται περισσότερο ως επίδειξη ισχύος παρά ως προάγγελος άμεσης επίθεσης.
Δύσκολα διλήμματα για τη Δαμασκό
Η Τουρκία διαθέτει σημαντική επιρροή στη Δαμασκό και διατηρεί ισχυρά ερείσματα μέσω συμμάχων όπως ο SNA εντός του συριακού στρατού, περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών της νέας συριακής κυβέρνησης. Αν η Δαμασκός αρνηθεί να κάνει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις προς τους SDF, ενδέχεται να οδηγηθεί σε ευθεία σύγκρουση μαζί τους. Παρά τα επεισόδια που έχουν σημειωθεί από τον Αύγουστο, καμία πλευρά δεν έχει μέχρι στιγμής απειλήσει ανοιχτά με γενικευμένη στρατιωτική επιχείρηση.
Σε περίπτωση τουρκικής στρατιωτικής εμπλοκής, αυτή εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί κυρίως μέσω των φιλοτουρκικών μονάδων του SNA που είναι ενσωματωμένες στον συριακό στρατό και όχι με άμεση τουρκική επέμβαση. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η συριακή κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα: είτε να στηρίξει τις ενέργειες του SNA, ρισκάροντας μια επικίνδυνη κλιμάκωση που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη χώρα, είτε να αποστασιοποιηθεί, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας και ενδεχομένως βαθύτερα ρήγματα στο εσωτερικό του στρατεύματος.
Ο ρόλος των ΗΠΑ ως παράγοντας αποτροπής
Οι Ηνωμένες Πολιτείες λειτουργούν ως βασικός διαμεσολαβητής μεταξύ των SDF και της Δαμασκού στην προσπάθεια εφαρμογής της συμφωνίας του Μαρτίου. Ως κύρια χερσαία δύναμη στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, οι SDF εξακολουθούν να συνεργάζονται στενά με την Ουάσιγκτον, γεγονός που καθιστά την αποτροπή επίθεσης εναντίον τους αμερικανικό στρατηγικό συμφέρον.
Υπενθυμίζεται ότι το 2019, κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις σε Τούρκους αξιωματούχους για στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, βάσει του εκτελεστικού διατάγματος 13894, το οποίο στοχεύει ενέργειες που «απειλούν την ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα ή την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας». Αν και πολλές κυρώσεις που αφορούσαν τη Συρία έχουν έκτοτε αρθεί, το συγκεκριμένο διάταγμα παραμένει σε ισχύ. Ως εκ τούτου, ο Λευκός Οίκος διατηρεί τη δυνατότητα να επιβάλει νέες κυρώσεις σε άτομα ή φορείς που επιχειρούν στρατιωτική επέμβαση στη Συρία, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας.