Μέσα από τις παράλληλες και -κάποια στιγμή- ακόμη και συγκοινωνούσες συναντήσεις τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο μεταξύ Τραμπ-Σάραα και Φιντάν-Ρούμπιο, η Άγκυρα επιβεβαίωσε ότι παραμένει βασικός συνομιλητής στο θέμα της Συρίας, αξιοποιώντας για άλλη μια φορά την ευκαιρία για στρατηγική διείσδυση στις εξελίξεις της περιοχής.
Η τουρκική πολιτική ανάλυση βλέπει στην επίσκεψη Φιντάν έναν καθοριστικό σταθμό για τη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας στη Συρία, καθώς και για την ενίσχυση της συνεργασίας Άγκυρας-Ουάσιγκτον σε ζητήματα ανοικοδόμησης και αντιτρομοκρατίας στην περιοχή.
Στο επίκεντρο της επίσκεψης του Χακάν Φιντάν στις Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκε η συριακή κρίση και οι δυνατότητες κοινής διαχείρισης των εξελίξεων στην περιοχή με την Ουάσιγκτον. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο, τον Ειδικό Εκπρόσωπο για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ, τον Πρέσβη και Ειδικό Απεσταλμένο για τη Συρία Τομ Μπάρακ, καθώς και άλλους αξιωματούχους. Η επίσκεψη συνέπεσε με την παρουσία του Σύρου Προέδρου Αχμάντ Σάραα στην Ουάσιγκτον.
Ο Φιντάν στις δηλώσεις που έκανε μετά στους δημοσιογράφους είπε πως ο Σάραα συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και την ομάδα του και ότι ο ίδιος μετέφερε «τους χαιρετισμούς και τις ευχές του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν» στον Αμερικανό πρόεδρο.
Στις συνομιλίες εξετάστηκαν «οι γενικές απόψεις της Τουρκίας για τη Συρία και οι ευκαιρίες συνεργασίας με τις ΗΠΑ» καθώς και ζητήματα «που σχετίζονται με την ανάπτυξη της Συρίας, την ενότητα, την αλληλεγγύη, την ειρήνη και την ασφάλεια της περιοχής».
Αναζήτηση τρόπων διαχείρισης των κρίσιμων ζωνών
Στο τραπέζι του Λευκού Οίκου μπήκε ουσιαστικά η αρχιτεκτονική ασφάλειας των διαφορετικών ζωνών επιρροής εντός της Συρίας.
Ο Φιντάν επεσήμανε ότι ακολούθησε μακρά συνάντηση με τους Ρούμπιο, Άσαντ Χασάν Σαϊμπάνι, Γουίτκοφ και Μπάρακ, στην οποία συμμετείχε και ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Ντ. Βανς.
Όπως είπε: «Πώς μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα οι προβληματικές περιοχές, ιδιαίτερα στο νότο, το βορρά και αλλού στη Συρία; Πώς μπορούν να γίνουν εργασίες για τον Νόμο του Ceasar; Είχαμε την ευκαιρία να εξετάσουμε αυτά τα ζητήματα λεπτομερώς. Παρουσιάσαμε τις απόψεις και τις θέσεις μας».
Οι ξεχωριστές συζητήσεις με Γουίτκοφ και Μπάρακ
Το παλαιστινιακό, ο πόλεμος Ρωσίας–Ουκρανίας και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν παρέμειναν κομβικά ζητήματα στη συνάντηση.
Ο Φιντάν ανέφερε ότι με τον Γουίτκοφ συζητήθηκαν «πολλά ζητήματα σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων με την κατάπαυση του πυρός που συμφωνήθηκε στη Γάζα» καθώς και ο φάκελος Ρωσίας–Ουκρανίας.
Παράλληλα, ανέφερε ότι συζητήθηκαν «οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν» και οι επιλογές της περιφέρειας.
Ο νόμος του Καίσαρα και η ανόρθωση της συριακής οικονομίας
Η οικονομική διάσταση της ανοικοδόμησης της Συρίας ήταν από τα σημαντικά θέματα που έθεσε ο Φιντάν.
«Ο νόμος πρέπει να καταργηθεί πλήρως και να ψηφιστεί εκ νέου από το Κογκρέσο», επισήμανε.
Προειδοποίηση για κίνδυνο κατακερματισμού της Συρίας
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών προσπάθησε να επισείσει τον κίνδυνο μιας Συρίας που «διαλύεται», αν οι ζώνες ελέγχου δεν ευθυγραμμιστούν με ενιαία διοικητική αρχή.
«Εάν τα προβλήματα εδώ δεν αντιμετωπιστούν προσεκτικά, υπάρχει πιθανότητα ένα πρόβλημα να επηρεάσει ολόκληρη την περιφερειακή και εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Με άλλα λόγια, η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει περαιτέρω κατακερματισμό», είπε.
Η τριμερής για το συριακό και ο ρόλος Μπάρακ
Ο Φιντάν σημείωσε ότι συναντήθηκαν εκ νέου με τους Σαϊμπάνι και Ρούμπιο, σε συνέχεια της συνάντησης της Αττάλειας, ενώ εξήρε την πρακτικότητα του Μπάρακ στη διαχείριση των δίαυλων με τη Δαμασκό.
Η Γάζα και το Συμβούλιο Ασφαλείας
Στο μεταξύ, το παλαιστινιακό παραμένει πεδίο σύγκλισης αρχών, αλλά και διαφοροποίησης τακτικών.
«Ως Τουρκία, θεωρούμε ύψιστη προτεραιότητά μας να διασφαλίσουμε ότι η γενοκτονία θα σταματήσει και ότι θα ξεκινήσει η ανθρωπιστική βοήθεια».
Ανέφερε τις διαβουλεύσεις στην Ομάδα Επαφής και τον στόχο για ψήφισμα του ΣΑΗΕ που θα «είναι εφαρμόσιμο» και δεν θα παρεμποδίζει τα επόμενα στάδια της ειρηνευτικής διαδικασίας.
Η αμερικανική ανακοίνωση
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιβεβαίωσε ότι ο Ρούμπιο και ο Φιντάν «συζήτησαν την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και τη σταθερότητα στην περιοχή» και ότι ο Ρούμπιο «επανέλαβε την έκκληση του προέδρου Τραμπ προς τους συμμάχους του ΝΑΤΟ να σταματήσουν τις αγορές ρωσικής ενέργειας».
«Ιστορική στιγμή συνεργασίας»
Η πρώτη εντύπωση, πάντως, του Τομ Μπάρακ, του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα και ειδικού απεσταλμένου για τη Συρία, ήταν ότι "η συνάντηση Τραμπ-Σάραα ήταν φανταστική. Νομίζω ότι ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή, μια πολύ σημαντική μέρα. 'Το πρόβλημα του να γίνουμε εταίροι' — δηλαδή, η νέα συριακή κυβέρνηση — να γίνει βασικός εταίρος μας στον αγώνα κατά του ISIS και της τρομοκρατίας είναι μια ιστορική εξέλιξη. Είμαι πραγματικά περήφανος για όλους τους".
Η ουσία της συνάντησης είναι κατά τον Μπάρακ η διεύρυνση της συμμετοχής της Συρίας στη διεθνή συμμαχία κατά του ISIS.
"Η συμμετοχή στην αντι-ISIS συμμαχία ήταν ήδη το θέμα αυτής της συνάντησης. Η προσέγγιση του προέδρου δεν είναι να 'κλείσει' αλλά να 'ανοίξει'. Δηλαδή, η περιοχή να αρχίσει να λύνει τα δικά της προβλήματα. Η ένταξη της συριακής κυβέρνησης στην αντι-ISIS συμμαχία είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πώς γίνεται αυτό", είπε σε δηλώσεις του προς το CNNTürk, υπογραμμίζοντας πως η ενσωμάτωση των SDF αποτελεί κομβικό στοιχείο της διαδικασίας σταθεροποίησης της Συρίας.
"Η ενσωμάτωση είναι μέρος του σχεδίου του προέδρου. Είναι ένα φυσικό μέρος της διαδικασίας και όλα προχωρούν ταυτόχρονα. Όλοι κάνουν εξαιρετική δουλειά", κατέληξε.
O Φιντάν στη συνάντηση Τραμπ-Σάραα
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, αποκαλύπτεται σήμερα από τα τουρκικά ΜΜΕ ότι συμμετείχε σε ένα στάδιο της συνάντησης Τραμπ-Σάραα.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, που επικαλείται ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος Μουράτ Γετκίν, η παρουσία του Φιντάν στην Ουάσιγκτον, αν και περιγράφηκε ως «σύμπτωση», ήταν προγραμματισμένη εκ των προτέρων και διατηρήθηκε μυστική μέσω επικοινωνίας μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν.
Η συνάντηση απέφερε αρκετά σημαντικά αποτελέσματα που ενισχύουν τα τουρκικά στρατηγικά συμφέροντα:
Οι ΗΠΑ ήραν προσωρινά τις κυρώσεις του νόμου Caesar κατά της Συρίας (εκτός των μέτρων κατά Ρωσίας και Ιράν), ενώ προηγουμένως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είχε ήδη άρει κυρώσεις κατά της Συρίας.
Οι ΗΠΑ υποστήριξαν τη συμφωνία της 10ης Μαρτίου μεταξύ Σάραα και του ηγέτη των Κούρδων (SDF) Μαζλούμ Αμπντί, που προβλέπει την ενσωμάτωση των SDF στον συριακό στρατό και την παράδοση κρίσιμων εγκαταστάσεων, όπως αεροδρόμια και πεδία πετρελαίου. Η ανταμοιβή για αυτή την υποστήριξη φαίνεται ότι θα είναι η παραχώρηση βάσεων στις ΗΠΑ στην ανατολική και δυτική Συρία.
Η Συρία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να ενταχθεί στη διεθνή συμμαχία κατά του ISIS, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό καθώς ο Σάραα, πριν ανέλθει στην εξουσία στις 8 Δεκεμβρίου 2024, ηγήθηκε της οργάνωσης Hayat Tahrir al-Sham (HTS), που αποσχίστηκε από την Αλ Κάιντα και ήταν στη λίστα των τρομοκρατών των ΗΠΑ με επικήρυξη 10 εκατ. δολαρίων.
Όλα αυτά τα αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με τις προσδοκίες της Τουρκίας για σταθεροποίηση και περιορισμό αυτονομιστικών δυνατοτήτων στη βόρεια Συρία.
Τα μηνύματα του Φιντάν
Η συμμετοχή του Τούρκου ΥΠΕΞ σε ορισμένα στάδια της συνάντησης καταδεικνύει διπλωματική εμπιστοσύνη και ενεργό ρόλο της Τουρκίας, κατά τον Μουράτ Γετκίν.
Τριμερής συνεργασία Τουρκίας-ΗΠΑ-Συρίας
Η Τουρκία συμμετείχε και σε τριμερή συνάντηση με τις ΗΠΑ και τη Συρία, επικεντρωμένη στην «ανάπτυξη συνεργασίας και ευκαιριών για τον συντονισμό των τριών χωρών στην περιοχή».
Οι αναλυτές στην Τουρκία εκτιμούν ότι η Άγκυρα θα ενισχύσει το ρόλο της στην ανοικοδόμηση της Συρίας, ενώ η συνεργασία με ΗΠΑ και συριακή κυβέρνηση μπορεί να θέσει τις βάσεις για την πλήρη ένταξη των SDF υπό κυβερνητική διοίκηση, σε συνέχεια του σχεδίου «Τουρκία χωρίς τρομοκρατία».
Η γενική αποτίμηση σήμερα είναι ότι η επίσκεψη Φιντάν και οι επαφές στις ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι η Τουρκία παραμένει κεντρικός παράγοντας στη διαμόρφωση του μεταπολεμικού χάρτη της Συρίας, με στρατηγική επιρροή τόσο στις διαδικασίες ασφάλειας όσο και στην ανασυγκρότηση της χώρας.