Τι είναι το PIRI REIS; Ένα παμπάλαιο πλοίο επιστημονικών ερευνών που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Dokuz Eylul της Σμύρνης. Είχε πρωτοστατήσει και στην κρίση του 1987 και γι' αυτό για τους Τούρκους (και για εμάς) η επαπειλούμενη έξοδός του έχει προφανή συμβολικό χαρακτήρα.
Τι πρόκειται να κάνει; Όπως φαίνεται από τη NAVTEX που έχουν εκδώσει οι Τούρκοι θα πάει σε συγκεκριμένα σημεία στην ανοιχτή θάλασσα – όχι στα χωρικά μας ύδατα – και θα διεξάγει επιστημονικές έρευνες (Scientific Research) άγνωστης φύσης.
Μπορεί να το κάνει αυτό; Θεωρητικά και με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας από τη στιγμή που δεν έχουμε ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και αν οι έρευνές του περιοριστούν στη στήλη ύδατος άνωθεν του βυθού, ναι μπορεί να το κάνει. Βέβαια λόγω όλης αυτής της κατάστασης στο Αιγαίο, οι Ελληνικές αρχές αξιώνουν από τα ερευνητικά πλοία όλων των χωρών να ενημερώνουν και – επί της ουσίας – να λαμβάνουν άδεια από το Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) για τις έρευνες που κάνουν. Οι Τούρκοι δεν ζητούν άδεια ποτέ.
Με την υφαλοκρηπίδα τι γίνεται; Εδώ είναι ένα θέμα αν μπορεί το “PIRI REIS” να κάνει έρευνες και να πάρει δείγματα από το βυθό. Σύμφωνα με πληροφορίες στο διαδίκτυο έχει δυνατότητα για έρευνες που αφορούν υδρογονάνθρακες (δεν διευκρινίζεται αν μπορεί να πάρει δείγματα από τον βυθό).
Όμως πέρα από το αν μπορεί ή όχι, οι Τούρκοι τηρούν με ευλάβεια το πρωτόκολλο της Βέρνης, μια συμφωνία που υπογράφηκε το 1976 και προέβλεπε την αποχή των δύο χωρών από την πραγματοποίηση ερευνών για υδρογονάνθρακες στις θαλάσσιες εκείνες περιοχές, στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που είχαν τεθεί υπό αμφισβήτηση, από την Τουρκία. Εμείς δεν αποδεχόμαστε την ισχύ αυτής της συμφωνίας, οι Τούρκοι όμως έχουν δείξει ότι την τηρούν. Και άλλωστε τα σημεία της NAVTEX δεν δείχνουν έρευνες σχετιζόμενες με υδρογονάνθρακες. Θα βλέπαμε αλλιώς τη δέσμευση ολόκληρων περιοχών.
Έχει ξαναγίνει; Ναι και όχι μόνο το 1987. Κι άλλες φορές η Τουρκία έχει βγάλει ερευνητικά στο Αιγαίο για Υδρογραφικές και Ωκεανογραφικές έρευνες.
Και γιατί το κάνει αυτό η Τουρκία; Γιατί έχει ενοχληθεί που η CHEVRON ζήτησε να πάρει δύο τεμάχια νοτίως της Κρήτης για έρευνες υδρογονανθράκων. Οπότε αντιδρά έτσι για να μας σπάσει τα νεύρα γιατί ξέρει ότι το “PIRI REIS” ξυπνά μνήμες κρίσης σε μας.
Και τι θα γίνει τώρα; Κατ΄αρχάς αντιδράσαμε με NAVTEX στην οποία δηλώνουμε ευθέως και προς τη Διεθνή κοινότητα ότι η Τουρκία δεν έχει δικαίωμα να εκδίδει NAVTEX για έρευνες άνωθεν της υφαλοκρηπίδας μας και γενικώς δεν έχει δικαίωμα να εκδίδει NAVTEX σε περιοχή δικής μας ευθύνης (Service Area). Τα υπόλοιπα θα τα δούμε. Προς ώρας το PIRI REIS είναι δεμένο στη Σμύρνη. Αν βγει θα το παρακολουθούν για να διαπιστωθεί το είδος των ερευνών που κάνει.
Θα σας πω και κάτι τελευταίο. Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις στα Γενικά Επιτελεία έχουν διαχειριστεί παρόμοιες καταστάσεις και ξέρουν καλά τι κάνουν. Οπότε "rest assured" που λένε και στο χωριό μου.
*Το κείμενο αυτό αναρτήθηκε στον τοίχο του στο facebook και αναδημοσιεύεται με την άδειά του, μετά από επικοινωνία της ιστοσελίδος μας μαζί του.