Τη δεκαετία του ‘60, οι ιταλικές ταινίες Spaghettii Western, που αντλούσαν τα θέματα τους από την Άγρια Δύση, τα εξάσφαιρα, τους ινδιάνους, τους πιστολάδες ηταν πολύ δημοφιλείς.
Τα εύπεπτα σενάρια τους κατέληγαν συνήθως στο ιδιο μοτίβο: έγκλημα και τιμωρία.
Ένα ανάλογο σκηνικό έζησε και η Ελλάδα μετα το 2010. Στη δεκαετία που πέρασε από τότε, ζήσαμε πολλα (επτά εκλογικές αναμετρήσεις, ένα δημοψήφισμά τρία μνημόνια). Η εμφάνιση της Οικονομικής Κρίσης στη χώρα στοίχειωσε εν πολλοίς το πολιτικό στερέωμα. Η δημόσια συζήτηση, που θύμιζε τις «όπερες με τα άλογα», επικεντρώθηκε σε ένα κυνήγι μαγισσών, χαρτοριχτρών, Κυκλώπων και Λαιστρυγόνων, που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την κακοδαιμονία της χώρας. Πολιτικοί σαλτιμπάγκοι και περιοδεύοντες θίασοι «της αρπαχτής» εμφανίστηκαν σαν κομήτες στο προσκήνιο, ενώ κόμματα-θεματοφύλακες του ανορθολογισμού απογειώθηκαν εκλογικά.
Ο πολίτικος τυχοδιωκτισμός γιγαντώθηκε και κυριάρχησε για χρονια σε βαρος του ρεαλισμού που συρρικνώθηκε.
Η εκτροπή της συζήτησης σε όρους σερίφηδων και desperados ελαχιστοποίησε τη δυνατότητα αποτίμησης και αυτοκριτικής, ενώ κονιορτοποίησε τα αναγκαία μαθήματα που φέρνει κάθε κρίση και καταστροφή. Οι ευθύνες δεν συζητήθηκαν, ούτε και αποδοθήκαν.
Η Ελλάδα διχάστηκε ανάμεσα στον «καλό» και τον «κακό» που της παρουσίαζαν δύο διαφορετικές εκδοχές της πραγματικότητας. Λησμόνησε όμως να κοιτάξει στον καθρέπτη για να διακρίνει ίσως τον «άσχημο».
Οι αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις δεν προωθήθηκαν. Τα δομικά προβληματα της ελληνικής οικονομάς και κοινωνίας που εν μέρει ήταν υπεύθυνα για την Κρίση παρέμειναν. Η οικονομία απλώς επισκευάστηκε, τα ταμειακά διαθέσιμα εξορθολογίστηκαν, οι μεταρρυθμίσεις παρέμειναν εν πολλοίς στα ζητούμενα, τα βαθύρριζα προβλήματα της χώρας παρέμειναν άλυτα. Η Κρίση δεν μπόλιασε γόνιμα τους Έλληνες.
Ωστόσο το χειροτερο παράγωγο της περασμένης δεκαετίας ήταν πως η κοινωνία εμποτίστηκε με τον ανορθολογισμό καθώς ένα μεγάλο μέρος της θεωρεί ότι «προδόθηκε». Ακόμη και σήμερα που εμφανίστηκε μια νέα κρίση υγειονομικού τύπου μια μεγάλη μερίδα των Ελλήνων δεν ομνύειν στον ορθό λογο αλλα θέλγεται από τη συνωμοσιολογία και τις επικίνδυνες δεισιδαιμονίες.
Σήμερα το Spaghettii Western αλα ελληνικά βιώνεται ακόμη με την επιδρομή στα super market προκειμένου οι καταναλωτές να αποθησαυρίσουν μακαρόνια. Δέκα χρόνια μετα την έναρξη της Κρίσης το έγκλημα δεν καταλογίστηκε και η τιμωρία δεν επιβλήθηκε. Οι Έλληνες άλλαξαν, αλλα δεν διδάχτηκαν να αποφεύγουν παρόμοιες κρίσεων στο μέλλον. Η ελπίδα για τη βαθιά αλλαγή, που έχει αναγκη ο τόπος ζει ακόμη στο νου όλων εκείνων που πίστεψαν ότι η Κριση είναι μια ευκαιρια για ένα νέο ξεκίνημα της χώρας και θλίβονται, που μια ανάλογη εξέλιξη δεν δρομολογήθηκε. Η ελπίδα για το καλυτερο αυριο της Ελλάδας φωλιάζει ακομη στη συνείδηση των στενοχωρημένων.
*Ο κ. Θεόδωρος Α.Κουτρούκης είναι Αναπλαπλξρωτης Καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης