Παρά τους σχεδόν πανηγυρικούς τόνους του (οικοδεσπότη) Ερντογάν, ο δεύτερος γύρος ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ολοκληρώθηκε χωρίς σημαντική πρόοδο και μία, μόνο, συμφωνία: αυτή που αφορά την ανταλλαγή περισσότερων αιχμαλώτων πολέμου.
Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές δήλωσαν ότι η Ρωσία απέρριψε εκ νέου την πιθανότητα μίας «άνευ όρων εκεχειρία». Κάτι που συνιστά βασικό αίτημα του Κιέβου και των συμμάχων του σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Από την πλευρά της, η ρωσική ομάδα διαπραγματευτών δήλωσε ότι είχε προτείνει εκεχειρία δύο έως τριών ημερών «σε ορισμένες περιοχές» της τεράστιας γραμμής του μετώπου, χωρίς να παράσχει ωστόσο περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι συνομιλίες της Δευτέρας στην Κωνσταντινούπολη, διήρκεσαν λίγο περισσότερο από μία ώρα.
Η δε συμφωνία της ανταλλαγής αιχμαλώτων από τις δύο πλευρές αφορά:
- τους άρρωστους και βαριά τραυματισμένους αιχμαλώτους πολέμου καθώς και
- όσους είναι κάτω των 25 ετών.
Οι προσδοκίες ήταν χαμηλές ήδη από την έναρξη των συνομιλιών, με τις δύο πλευρές να παραμένουν βαθιά διχασμένες σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσε να τερματιστεί ο πόλεμος.
Σημειωτέον ότι η Μόσχα ελέγχει επί του παρόντος περίπου 20% του ουκρανικού εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε το 2014.
Σκηνοθεσία διπλωματίας
Σε ενημέρωση μετά τη συνάντηση, ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ο οποίος ηγήθηκε της διαπραγματευτικής ομάδας του Κιέβου, δήλωσε ότι η Ουκρανία επιμένει σε μια «πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός» για τουλάχιστον 30 ημέρες.
Ο ίδιος ανέφερε ότι η Ουκρανία είχε υποβάλει τις προτάσεις της για εκεχειρία στη Ρωσία «προ ημερών» αν και η Μόσχα δεν έπραξε το ίδιο, παρουσιάζοντας το σχέδιό της μόνο στο τραπέζι των συνομιλιών της Κωνσταντινούπολης. Η Ρωσία, σύμφωνα με τον Ουκρανό Υφυπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Κισλίτσια, απέρριψε την άνευ όρων κατάπαυση του πυρός.
Οι διαπραγματευτές της Ουκρανίας δήλωσαν ότι αναμένουν την απάντηση της Ρωσίας στις ουκρανικές προτάσεις μέχρι τα τέλη Ιουνίου, τονίζοντας την ανάγκη προετοιμασίας για άμεσες συνομιλίες μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ρώσου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ανυποχώρητη η Μόσχα για τους όρους
Η Ρωσία εξακολουθεί να επιμένει σε εδαφικές παραχωρήσεις, στρατιωτικούς περιορισμούς και άρση των δυτικών κυρώσεων.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις προτάσεις του υπομνήματος, όπως αναφέρονται στα ρωσικά ΜΜΕ, η Μόσχα θέτει ως όρο τη διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία και στη συνέχεια υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ταυτόχρονα, ζητά την άμεση παύση της παροχής όπλων και πληροφοριών από τη Δύση προς την Ουκρανία ως προϋπόθεση για κατάπαυση του πυρός, ενώ θέτει ως όρο την παύση της επιστράτευσης και έναρξη αποστράτευσης στην Ουκρανία.
Επίσης, απαιτεί την ουδετερότητα της Ουκρανίας και απαγόρευση οποιασδήποτε στρατιωτικής δραστηριότητας τρίτων κρατών στο ουκρανικό έδαφος.
Για να συμφωνήσει σε εκεχειρία, η Μόσχα ζητά την πλήρη απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από τα υπό ρωσική κατοχή ουκρανικά εδάφη Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Μεταξύ άλλων, η Ρωσία απαιτεί την άρση όλων των οικονομικών κυρώσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και την απόρριψη νέων περιοριστικών μέτρων.
Την ίδια ώρα, το Κρεμλίνο θέτει ως όρο την αναγνώριση της Κριμαίας και των περιοχών Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα ως εδάφη της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ζητώντας την πλήρη απόσυρση του ουκρανικού στρατού.
Η Μόσχα προτείνει την αποκατάσταση οικονομικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένης της διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας.
Ζητά την επιβεβαίωση του μη πυρηνικού καθεστώτος της Ουκρανίας, με ρητή απαγόρευση εγκατάστασης πυρηνικών όπλων στο έδαφός της ενώ απαιτεί τον περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, τόσο σε στρατιώτες όσο και σε εξοπλισμό.
Μικρά βήματα
Μάλιστα μετά τη συνάντηση, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε (στους Financial Times) ότι δεν έχουν επιτευχθεί σημαντικές εξελίξεις, παρά «μόνο μικρά βήματα όπως περιμέναμε».
Και πρόσθεσε, εγκαλώντας τη ρωσική πλευρά: «Φαίνεται να σκηνοθετούν μια εικόνα διπλωματίας για χάρη του Τραμπ».
Μιλώντας λίγο αργότερα σε ξεχωριστή συνέντευξη Τύπου, ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας Βλαντιμίρ Μεντίνσκι επιβεβαίωσε ότι όλοι οι άρρωστοι και βαριά τραυματισμένοι αιχμάλωτοι πολέμου και όσοι είναι κάτω των 25 ετών πρόκειται να ανταλλαγούν. Ωστόσο δεν δόθηκε χρονοδιάγραμμα για το πότε αυτό θα συμβεί.
Ο Μεντίνσκι δήλωσε επίσης ότι την επόμενη εβδομάδα η Ρωσία θα παραδώσει στο Κίεβο τις σορούς 6.000 Ουκρανών στρατιωτών.
Υπενθυμίζεται ότι στον πρώτο γύρο των άμεσων ειρηνευτικών συνομιλιών, που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαΐου, η Ουκρανία και η Ρωσία δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους σχετικά με τον τρόπο τερματισμού του πολέμου, συμφωνώντας μόνο στην ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων πολέμου η καθεμία.
Ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του έχουν επανειλημμένα κατηγορήσει τη Ρωσία ότι καθυστερεί σκόπιμα οποιεσδήποτε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για την κατάληψη περισσότερων ουκρανικών εδαφών.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πιέζει για μια γρήγορη διευθέτηση, δεν έχει μέχρι στιγμής προχωρήσει την επιβολή αυστηρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.