Το πόσο κοντά είναι το ενδεχόμενο γενικευμένης, παγκόσμιας σύρραξης, υπενθυμίζει «θερμό επεισόδιο» που έλαβα χώρα το 2023 στη Μαύρη Θάλασσα και έγινε γνωστό σήμερα.
Συγκεκρμένα, τον Σεπτέμβριο του 2022 ίσως και να φτάσαμε έναν βήμα πριν έναν παγκόσμιο πόλεμο. Σύμφωνα με το BBC, ένας Ρώσος πιλότος μαχητικού Σουκόι, προσπάθησε να καταρρίψει ένα αεροσκάφος παρακολούθησης της RAF με πλήρωμα 30 ατόμων στη Μαύρη Θάλασσα καθώς πίστευε ότι είχε άδεια να εκτοξεύσει πυραύλους.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του βρετανικού μέσου, ο πιλότος εκτόξευσε δύο πυραύλους, ο πρώτος από τους οποίους αστόχησε και όπως δείχνει πλεόν η έρευνα, δεν ήταν θέμα τεχνικής δυσλειτουργίας όπως αρχικά είχε ισχυριστεί η Ρωσία αλλά μια παρερμηνεία εντολής από τον έναν από τους κυβερνώντες.
Για την ιστορία, το υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου (MoD) αποδέχτηκε δημόσια τη ρωσική εξήγηση.
Αλλά τώρα, τρεις ανώτερες δυτικές αμυντικές πηγές με γνώση του συμβάντος είπαν στο BBC ότι οι ρωσικές επικοινωνίες που υποκλάπηκαν από το αεροσκάφος RAF RC-135 Rivet Joint δίνουν μια πολύ διαφορετική περιγραφή από την επίσημη έκδοση.
Το χρονικό
Το αεροπλάνο της RAF – με πλήρωμα έως 30 – πετούσε σε μια αποστολή επιτήρησης πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα στον διεθνή εναέριο χώρο στις 29 Σεπτεμβρίου του περασμένου έτους όταν συνάντησε δύο ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη SU-27.
Οι υποκλαπείσες επικοινωνίες δείχνουν ότι ένας από τους Ρώσους πιλότους νόμιζε ότι του είχε δοθεί άδεια να στοχεύσει το βρετανικό αεροσκάφος, μετά από μια διφορούμενη εντολή που έλαβε από ρωσικό επίγειο σταθμό.
Ωστόσο, ο κυβερνήτης στο άλλο μαχητικό δεν το έκανε και η έρευνα δείχνει ότι μάλωσαν αναφορικά με το περιεχόμενο της εντολής.
Το Rivet Joint είναι φορτωμένο με αισθητήρες για την παρακολούθηση των επικοινωνιών. Το πλήρωμα της RAF θα μπορούσε να ακούσει το περιστατικό που θα μπορούσε να είχε ως αποτέλεσμα τον δικό τους θάνατο.
Σύμφωνα με το BBC, το Υπουργείο Εξωτερικών δεν θα δώσει λεπτομέρειες για αυτές τις επικοινωνίες.
Απαντώντας σε αυτές τις νέες αποκαλύψεις, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών αρκέστηκε να πει: «Πρόθεσή μας ήταν πάντα να προστατεύσουμε την ασφάλεια των επιχειρήσεων μας, να αποφύγουμε την περιττή κλιμάκωση και να ενημερώσουμε το κοινό και τη διεθνή κοινότητα».
Τι πραγματικά συνέβη
Καθώς τα δύο ρωσικά SU-27 πλησίαζαν το κατασκοπευτικό αεροπλάνο της RAF, είχαν μια επικοινωνία από τον ελεγκτή του επίγειου σταθμού τους.
Πήγη είπε στο BBC, ότι η φωνητική εντολή που έλαβαν ήταν «έχεις τον στόχο».
Αυτή η ασαφής εντολή ερμηνεύτηκε από τους Ρώσους πιλότους ως άδεια πυρός.
Πηγές αναφέρουν ότι αυτή η «χαλαρή» γλώσσα δείχνει υψηλό βαθμό αντιεπαγγελματισμού από τους εμπλεκόμενους. Εν αντιθέσει με τους πιλότους του ΝΑΤΟ που χρησιμοποιούν πολύ ακριβή γλώσσα όταν ζητούν και λαμβάνου άδεια πυρός.
Σύμφωνα με το BBC, o Ρώσος πιλότος απελευθέρωσε έναν πύραυλο αέρος-αέρος, ο οποίος εκτοξεύτηκε επιτυχώς αλλά δεν κατάφερε να κλειδώσει στον στόχο του.
Επρόκειτο επομένως για αστοχία και όχι για δυσλειτουργία.
Πηγές είπαν στο BBC ότι στη συνέχεια ξέσπασε καυγάς μεταξύ των δύο Ρώσων πιλότων.
Ο πιλότος του δεύτερου SU-27 δεν πίστευε ότι τους είχε δοθεί άδεια να πυροβολήσουν.
Ωστόσο, ο πρώτος πιλότος εξαπέλυσε αποφάσισε να εκτοξεύση ακόμη έναν πύραυλο.
Μας είχαν πει ότι ο δεύτερος πύραυλος απλώς έπεσε από το φτερό – υποδηλώνοντας ότι το όπλο είτε δυσλειτουργούσε είτε ότι η εκτόξευση ματαιώθηκε.
Το Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαίωσε
Τρεις εβδομάδες αργότερα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επιβεβαίωσε ότι το περιστατικό είχε συμβεί – μετά από εξήγηση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας που το απέδωσε σε «τεχνική δυσλειτουργία».
Ο τότε υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας σε μια δήλωσή του στο βρετανικό Κοινοβούλιο, το χαρακτήρισε «δυνητικά επικίνδυνη εμπλοκή».
Όμως αποδέχτηκε τη ρωσική εξήγηση, λέγοντας: «Δεν θεωρούμε ότι αυτό το περιστατικό αποτελεί σκόπιμη κλιμάκωση εκ μέρους των Ρώσων και η ανάλυσή μας συμφωνεί ότι οφειλόταν σε δυσλειτουργία».
Τι αποκάλυψαν οι ΗΠΑ
Ωστόσο, μια μυστική διαρροή πληροφοριών αποκάλυψε ότι ο αμερικανικός στρατός μίλησε για αυτό που συνέβη με πιο αυστηρούς όρους.
Σε μια σειρά εγγράφων, που δημοσιεύθηκαν διαδικτυακά από τον αμερικανό αεροπόρο Jack Teixera, το ίδιο περιστατικό περιγράφηκε ως «παραλίγο κατάρριψη». (σ.σ. πρόκειται για το σκάνδαλο των Pentagon Leaks, όταν μυστικά στρατιωτικά έγγραφα διέρρευσαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
«Το περιστατικό ήταν πολύ πιο σοβαρό από ό,τι είχε αρχικά απεικονιστεί και θα μπορούσε να ισοδυναμεί με πράξη πολέμου», ανέφεραν οι New York Times.
Σύμφωνα με δύο αξιωματούχους του Πενταγώνου, ανέφερε η εφημερίδα, ο Ρώσος πιλότος είχε παρερμηνεύσει μια εντολή που έφτασε από επίγειο σταθμό.
Ο Ρώσος πιλότος «που είχε κλειδώσει τον στόχο, πυροβόλησε, αλλά ο πύραυλος δεν εκτοξεύτηκε σωστά».
Η εφημερίδα επικαλέστηκε επίσης έναν ανώνυμο αξιωματούχο άμυνας των ΗΠΑ που περιέγραψε το περιστατικό «ως πραγματικά τρομακτικό».
Σε απάντηση στη διαρροή αναφοράς για μια «σχεδόν κατάρριψη» το Υπουργείο Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε άλλη ανακοίνωση η οποία περισσότερο συσκότισε την υπόθεση παρά έριξε φως.
Το Υπουργείο Εξωτερικών του ΗΒ ισχυρίστηκε ότι «ένα σημαντικό ποσοστό του περιεχομένου αυτών των εκθέσεων [από τα έγγραφα] είναι αναληθές, παραποιημένο ή και τα δύο».
Γιατί η μυστικότητα;
Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους το Υπουργείο Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν απρόθυμο να δώσει τις πλήρεις λεπτομέρειες.
Πρώτον, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα ήθελε να δημοσιοποιήσει την έκταση της συλλογής πληροφοριών του και τις λεπτομέρειες των επικοινωνιών που υποκλέπτονται.
Το πιο σημαντικό, καμία πλευρά δεν ήθελε μια κλιμάκωση – μια κλιμάκωση που θα μπορούσε ενδεχομένως να παρασύρει ένα μέλος του ΝΑΤΟ σε στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
Αλλά το περιστατικό δείχνει, για άλλη μια φορά, πώς ένας λάθος υπολογισμός από ένα άτομο θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ευρύτερη σύγκρουση.
Το Υπουργείο Εξωτερικών είπε τώρα στο BBC ότι «αυτό το περιστατικό είναι μια έντονη υπενθύμιση των πιθανών συνεπειών της εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία».
Δεν είναι η πρώτη φορά
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας απερίσκεπτος Ρώσος πιλότος στοχεύει αεροσκάφος του ΝΑΤΟ στον διεθνή εναέριο χώρο.
Τον Μάρτιο στις αρχές του τρέχοντος έτους, ένα ρωσικό αεροσκάφος κατέρριψε ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος παρακολούθησης των ΗΠΑ, που επίσης πετούσε πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα.
Σε εκείνο το περιστατικό, ο Ρώσος πιλότος έλαβε μετάλλιο τιμής, αλλά οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι οφειλόταν στην τύχη και όχι στην ικανότητα ή στην κρίση του.
Υπογραμμίζει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την πειθαρχία και τον επαγγελματισμό της ρωσικής αεροπορίας.
Παρά τη σχεδόν κατάρριψη, η RAF συνέχισε να πραγματοποιεί πτήσεις επιτήρησης πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα.
Από το συμβάν, αυτές οι πτήσεις επιτήρησης της RAF συνοδεύονται από μαχητικά αεροσκάφη Typhoon οπλισμένα με πυραύλους αέρος-αέρος.
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο μόνος σύμμαχος του ΝΑΤΟ που διεξάγει αποστολές με πλήρωμα στη Μαύρη Θάλασσα, καταλήγει το BBC στο ρεπορτάζ του.