Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρηματοδότησαν εν αγνοία τους ερευνητικές συνεργασίες που συνδέονται με το πυρηνικό και στρατιωτικό οικοσύστημα της Κίνας, σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 17 Δεκεμβρίου από τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα και την Επιτροπή Παιδείας και Εργασίας του Κογκρέσου.
Όπως αποκαλύπτει το πόρισμα, τα τελευταία δύο χρόνια το αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας χρηματοδότησε χιλιάδες ερευνητικά έργα και επιστημονικές δημοσιεύσεις, στις οποίες συνεργάστηκαν Αμερικανοί και Κινέζοι ακαδημαϊκοί, αρκετοί εκ των οποίων διατηρούν δεσμούς με τον κινεζικό στρατό και τη βιομηχανία άμυνας του Πεκίνου. Η έκθεση έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων ερευνών του Κογκρέσου για τις ακαδημαϊκές σχέσεις ΗΠΑ–Κίνας και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον ρόλο της αμερικανικής ανώτατης εκπαίδευσης στη ραγδαία στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας και την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος.
Συνεργασίες με επίκεντρο πυρηνικές και ενεργειακές τεχνολογίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το Department of Energy χρηματοδότησε περισσότερα από 4.300 επιστημονικά άρθρα και πειράματα που αφορούσαν πυρηνικές τεχνολογίες, τα οποία εκπονήθηκαν από κοινού από Αμερικανούς και Κινέζους ερευνητές στο διάστημα Ιουνίου 2023 – Ιουνίου 2025. Περίπου οι μισές από αυτές τις εργασίες είχαν Κινέζους συντάκτες συνδεδεμένους με στρατιωτικούς ή βιομηχανικούς φορείς, όπως κρατικά εργαστήρια υπό τον άμεσο έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης, ιδρύματα που έχουν κατηγορηθεί για κυβερνοεπιθέσεις και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πανεπιστήμια εθνικής άμυνας και εταιρείες που το Πεντάγωνο έχει εντάξει στη στρατιωτική-βιομηχανική βάση της Κίνας.
Οι επιτροπές υπενθυμίζουν ότι σε περσινή τους έκθεση είχαν διαπιστώσει πως, την τελευταία δεκαετία, διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες διοχέτευσαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε ερευνητικά προγράμματα Αμερικανών πανεπιστημιακών, σε συνεργασία με Κινέζους συναδέλφους τους, σε τομείς όπως τα υπερηχητικά όπλα, η πυρηνική τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη.
Κάτι περισσότερο από ακαδημαϊκή συνεργασία
Η έκθεση τονίζει ότι, παρά τον τυπικά «πολιτικό» χαρακτήρα της, η ακαδημαϊκή έρευνα στην Κίνα αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Στο πλαίσιο του στόχου που έχει θέσει ο Σι Τζινπίνγκ για τη δημιουργία ενός τεχνολογικά προηγμένου στρατού έως το 2027, το Πεκίνο έχει επενδύσει μαζικά στην επιστημονική και τεχνολογική του «αλυσίδα», επιταχύνοντας τη μετατροπή της πολιτικής έρευνας σε στρατιωτικές εφαρμογές.
Οι μεταρρυθμίσεις στη χρηματοδότηση της επιστήμης στην Κίνα δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμοσμένη έρευνα, με στόχο τη στήριξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια του Πεκίνου να διατηρήσει στενούς επιστημονικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ, ώστε να έχει πρόσβαση σε αιχμή τεχνολογικών εξελίξεων και να καλύπτει αδυναμίες του εσωτερικού του συστήματος.
Παρά τις ανησυχίες για ακαδημαϊκή κατασκοπεία, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ανανέωσε τον Δεκέμβριο του 2024 συμφωνία ακαδημαϊκής συνεργασίας με την Κίνα, επιτρέποντας κοινή συμμετοχή σε ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενη βασική έρευνα – έναν τομέα στον οποίο η Κίνα παραδοσιακά υστερεί αλλά ο οποίος θεωρείται κρίσιμος για τις αναδυόμενες τεχνολογίες.
Έκκληση για αυστηρότερο έλεγχο
Οι συντάκτες της έκθεσης υπογραμμίζουν ότι ο μεγάλος αριθμός κοινών δημοσιεύσεων αντανακλά και τα κίνητρα του αμερικανικού συστήματος χρηματοδότησης της έρευνας, το οποίο επιβραβεύει την επιστημονική παραγωγή. Αυτό, όπως σημειώνεται, ωθεί Αμερικανούς ερευνητές να αναζητούν συνεργασίες με ισχυρά κινεζικά ιδρύματα για να διασφαλίσουν χρηματοδότηση και δημοσιεύσεις.
Για την ανάσχεση αυτής της τάσης, το Κογκρέσο και η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ καλούνται – σύμφωνα με την έκθεση – να ενισχύσουν την εποπτεία των ομοσπονδιακών κονδυλίων σε στρατηγικούς τομείς έρευνας και να επανενεργοποιήσουν πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα «China Initiative» του υπουργείου Δικαιοσύνης, που στόχευε στον εντοπισμό δικτύων κινεζικής κατασκοπείας στα πανεπιστήμια. Παράλληλα, προτείνεται το «πάγωμα» και η ακύρωση κάθε ευαίσθητου ερευνητικού έργου που εντάσσεται σε επίσημα σχήματα αμερικανοκινεζικής συνεργασίας.