Η Τουρκία βρίσκεται σε έναν «παρακινδυνευμένο, αλλά σωστό» δρόμο στην οικονομία της, υποστήριξε σήμερα ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν υπερασπιζόμενος την αμφιλεγόμενη θέση του να μειώσει τα επιτόκια παρά την κατρακύλα της τουρκικής λίρας και τον αυξημένο πληθωρισμό.
«Αυτό που κάνουμε είναι σωστό. Ακολουθήσαμε και ακολουθούμε ένα σχέδιο πολιτικά παρακινδυνευμένο, αλλά σωστό», δήλωσε ο Ερντογάν απευθυνόμενος στην κοινοβουλευτική ομάδα του στο κοινοβούλιο.
Η τουρκική κεντρική τράπεζα είχε ανακοινώσει λίγο νωρίτερα ότι παρεμβαίνει για να σταματήσει την πτώση της τουρκικής λίρας, η οποία μέσα σε ένα μήνα έχει χάσει περίπου το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου.
Χθες, Τρίτη, το τουρκικό νόμισμα είχε κάνει μια νέα ιστορική βουτιά, χάνοντας σχεδόν 6% της αξίας του μέσα σε μία ημέρα σε σχέση με το δολαριο και το ευρώ.
Λίγο μετά την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας, η τουρκική λίρα ανέκαμψε ελαφρώς και στις 12:40 (ώρα Ελλάδας) γύρω στις 13,10 λίρες ανταλλάσσονταν με ένα δολάριο και 14,90 λίρες με ένα ευρώ.
«Ο κόσμος ολόκληρος ξέρει πως είμαι εναντίον των (υψηλών) επιτοκίων. Δεν ήμουν ποτέ υπέρ. Δεν ήμουν χθες και δεν θα είμαι αύριο», δήλωσε ο τούρκος πρόεδρος, επιμένοντας στον οριστικό χαρακτήρα της αμφιλεγόμενης απόφασής του να μειώσει τα επιτόκια.
«Η χώρα μας δεν θα επιστρέψει πια ποτέ στο σύστημα εκμετάλλευσης που είναι βασισμένο στα υψηλά επιτόκια», υπογράμμισε.
Κόντρα στις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ο πρόεδρος Ερντογάν εκτιμά πως τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό.
Έτσι, σύμφωνα με την επιθυμία του προέδρου, η επισήμως ανεξάρτητη τουρκική κεντρική τράπεζα μείωσε και πάλι το βασικό της επιτόκιο το Νοέμβριο (από το 16% στο 15%) για τρίτη φορά σε λιγότερο από δύο μήνες, ενώ ο πληθωρισμός αγγίζει το 20% σε ετήσια βάση, ποσοστό τέσσερις φορές υψηλότερο από τον αρχικό στόχο της κυβέρνησης.
Παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος οδήγησαν σε ανάκαμψη της λίρας
Η τουρκική λίρα ανέκαμψε ισχυρά από τα σχεδόν ιστορικά χαμηλά επίπεδα που είχε υποχωρήσει νωρίτερα, καθώς η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε ότι έκανε παρεμβάσεις λόγω των «μη υγιών» τιμών της αγοράς.
Η άστατη διαδρομή της λίρας σε μία αγορά με χαμηλή ρευστότητα σημειώθηκε μετά τη βουτιά που έκανε το τουρκικό νόμισμα τον Νοέμβριο. Η πτώση της λίρας τον Νοέμβριο ήταν περίπου 30%, η δεύτερη χειρότερη ιστορικά, και σφυρηλατήθηκε από τη στήριξη του προέδρου Ρετζέπ ταγίπ Ερντογάν, στη μεγάλη νομισματική χαλάρωση παρά την εκτίναξη του πληθωρισμού και τις γενικευμένες επικρίσεις.
Η κεντρική τράπεζα - την οποία ο Ερντογάν ανασχημάτισε και πίεσε φέτος - ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι παρενέβη «άμεσα» στην αγορά «με πωλήσεις λόγω των μη υγιών διαμορφώσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών».
Το τουρκικό νόμισμα, το οποίο είχε υποχωρήσει νωρίτερα 3,3% στις 13,87 λίρες ανά δολάριο, ανέκαμψε στις 12,76 λίρες στις 11.36 (ώρα Ελλάδας), με άνοδο πάνω από 5% στην ημέρα. Είχε βυθιστεί στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 14 λιρών την Τρίτη καθώς ο Ερντογάν υπεραμύνθηκε της οικονομικής πολιτικής του και το δολάριο ωφελήθηκε από τις δηλώσεις στελεχών της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ υπέρ μίας σύσφιξης της πολιτικής.
Το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει το 47% της αξίας του φέτος και 30% μόνο τον Νοέμβριο, διαβρώνοντας ταχύτατα τα εισοδήματα και τις αποταμιεύσεις των Τούρκων, αναστατώνοντας τους προϋπολογισμούς των νοικοκυρών που διαγκωνίζονται να βρουν κάποια εισαγόμενα φάρμακα.
Οι μαζικές πωλήσεις της λίρας τον Νοέμβριο ήταν από τις μεγαλύτερες ιστορικά και συγκρίσιμες με εκείνες που αντιμετώπισε η τουρκική οικονομία στις κρίσεις του 2018, του 2001 και του 1994.
Το κόμμα AK του Ερντογάν, ο οποίος ανέβηκε στην εξουσία μετά την κρίση του 2001, βλέπει τα ποσοστά στήριξής του από τους πολίτες να μειώνονται πολύ στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν ότι ο Ερντογάν θα έχανε από τους περισσότερους πιθανούς υποψήφιους για την προεδρία.
Από τον Σεπτέμβριο, η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει το βασικό επιτόκιό της κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες στο 15% υπό την πίεση του Ερντογάν, με αποτέλεσμα τα πραγματικά επιτόκια να είναι έντονα αρνητικά, με τον πληθωρισμό να κινείται περί το 20%. Η αντιπολίτευση έχει ζητήσει την άμεση αναστροφή της πολιτικής και πρόωρες εκλογές.
Οικονομολόγοι σημειώνουν ότι η υποτίμηση της λίρας και η επιτάχυνση του πληθωρισμού - ο οποίος προβλέπεται να φθάσει το 30% το επόμενο έτος, σε μεγάλο βαθμό λόγω της υποτίμησης του νομίσματος - θα εκτροχιάσουν το σχέδιο του Ερντογάν.