Η Ταϊλάνδη ανακοίνωσε την Τρίτη ότι αναστέλλει την εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός με την Καμπότζη, μία ημέρα αφότου έκρηξη νάρκης τραυμάτισε σοβαρά Ταϊλανδό στρατιώτη - εξέλιξη που αποτελεί τη μεγαλύτερη δοκιμασία για την εκεχειρία που διαμεσολάβησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης κατηγόρησε την Καμπότζη ότι τοποθέτησε νέες νάρκες κατά μήκος τμήματος της αμφισβητούμενης μεθορίου, συμπεριλαμβανομένης μιας νάρκης κατά προσωπικού τύπου PMN-2, η οποία τραυμάτισε τέσσερις Ταϊλανδούς στρατιώτες τη Δευτέρα - με έναν εξ αυτών να χάνει το πόδι του.
«Το υπουργείο Εξωτερικών έχει υποβάλει επίσημη διαμαρτυρία προς την Καμπότζη και, εάν δεν υπάρξει περαιτέρω ενέργεια ή διευκρίνιση, η Ταϊλάνδη θα εξετάσει το ενδεχόμενο ανάκλησης της συμφωνίας», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Σιριπόνγκ Ανγκασακούλκιατ.
Ο πρωθυπουργός, Ανουτίν Τσανβιρακούλ, έχει δώσει εντολή στο υπουργείο Άμυνας να αναστείλει επ’ αόριστον όλες τις συμφωνίες με την Καμπότζη, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Την Τρίτη, το υπουργείο Άμυνας της Καμπότζης διέψευσε ότι έχει τοποθετήσει νέες νάρκες και κάλεσε την Ταϊλάνδη να αποφεύγει περιπολίες σε παλαιές ναρκοθετημένες ζώνες. Διαβεβαίωσε επίσης ότι παραμένει δεσμευμένο στη συνεργασία με τη Μπανγκόκ, σύμφωνα με τη διευρυμένη συμφωνία εκεχειρίας που υπεγράφη τον Οκτώβριο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεντρώνουν περισσότερες πληροφορίες για το περιστατικό, δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Reuters, καλώντας τις δύο χώρες να διατηρήσουν τη σταθερότητα και να τηρήσουν τη συμφωνία.
Οι ηγέτες των δύο χωρών είχαν υπογράψει τη συμφωνία του περασμένου μήνα - η οποία προέβλεπε την απόσυρση βαρέων όπλων από τα σύνορα και την επιστροφή 18 Καμποτζιανών αιχμαλώτων πολέμου - στη διάρκεια περιφερειακής συνόδου στη Μαλαισία, στην οποία παρέστη και ο Τραμπ.
Η συμφωνία είχε τερματίσει πενθήμερη σύγκρουση τον Ιούλιο, τη χειρότερη των τελευταίων ετών, έπειτα από τηλεφωνικές παρεμβάσεις του Τραμπ, που προειδοποίησε τους ηγέτες ότι θα υπάρξουν εμπόδια στις εμπορικές συνομιλίες με την Ουάσινγκτον αν δεν σταματήσουν οι εχθροπραξίες.
Οι συγκρούσεις, που περιλάμβαναν εκτοξεύσεις ρουκετών και πυρά πυροβολικού, είχαν προκαλέσει τουλάχιστον 48 θανάτους και τον προσωρινό εκτοπισμό περίπου 300.000 ανθρώπων.
Νάρκες σοβιετικής εποχής
Αφορμή για τις μάχες του Ιουλίου αποτέλεσε μια σειρά εκρήξεων ναρκών κατά μήκος των συνόρων, με τη Μπανγκόκ να κατηγορεί την Καμπότζη ότι χρησιμοποιεί νάρκες τύπου PMN-2 σοβιετικής προέλευσης εναντίον των στρατευμάτων της.
Τουλάχιστον επτά Ταϊλανδοί στρατιώτες τραυματίστηκαν σοβαρά σε ισάριθμα περιστατικά με νάρκες από τις 16 Ιουλίου.
Η έκρηξη της Δευτέρας προκλήθηκε επίσης από νάρκη PMN-2, ενώ βρέθηκαν ακόμη τρεις ίδιες συσκευές στην περιοχή, σύμφωνα με ανακοίνωση του ταϊλανδικού στρατού.
Η Καμπότζη αρνείται τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι οι εκρήξεις προέρχονται από παλαιές νάρκες που είχαν τοποθετηθεί κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, καθιστώντας τη χώρα μία από τις πιο ναρκοθετημένες στον κόσμο.
«Η Καμπότζη επιβεβαιώνει ότι δεν έχει χρησιμοποιήσει ούτε τοποθετήσει νέες νάρκες», ανέφερε σε ανακοίνωση.
Ωστόσο, η απάντηση της Καμπότζης δεν θεωρείται επαρκής, δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών της Ταϊλάνδης, Σιχασάκ Φουανγκκετκεόου.
Πρόσθεσε ότι η Μπανγκόκ θα ενημερώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μαλαισία, η οποία προεδρεύει της ASEAN και διευκόλυνε τη διαδικασία της εκεχειρίας.
«Θα πρέπει να δούμε ποια θα είναι από εδώ και πέρα η στάση της Καμπότζης», είπε στους δημοσιογράφους.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας, Ανουάρ Ιμπραχίμ, δήλωσε ότι Μαλαισιανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι εργάζονται για να βοηθήσουν στην επίλυση της κρίσης, προσθέτοντας: «Ελπίζω πραγματικά αυτό το ζήτημα να λυθεί».
Μακροχρόνια διαμάχη
Για πάνω από έναν αιώνα, η Ταϊλάνδη και η Καμπότζη διαφωνούν για την οριοθέτηση σημείων της χερσαίας μεθορίου μήκους 817 χιλιομέτρων, η οποία χαρτογραφήθηκε το 1907 από τη Γαλλία, όταν η Καμπότζη βρισκόταν υπό αποικιακή διοίκηση.
Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες ειρηνικής διευθέτησης των αλληλοεπικαλυπτόμενων διεκδικήσεων, η ένταση κατά διαστήματα οδηγείται σε συγκρούσεις, όπως η εβδομαδιαία ανταλλαγή πυρών πυροβολικού το 2011.
Η πιο πρόσφατη κρίση ξέσπασε μετά τον θάνατο Καμποτζιανού στρατιώτη σε ανταλλαγή πυρών τον Μάιο και κλιμακώθηκε σταδιακά.
Η προσπάθεια της τότε πρωθυπουργού της Ταϊλάνδης, Παιτονγκτάρν Σιναβάτρα, να αποκλιμακώσει την ένταση μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον πρώην ηγέτη της Καμπότζης, Χουν Σεν, οδήγησε σε πολιτικό σκάνδαλο όταν ο τελευταίος διέρρευσε ηχογράφηση της συνομιλίας, γεγονός που οδήγησε στην καθαίρεσή της με δικαστική απόφαση.
Αν και ο Τραμπ ενδέχεται να επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει τα εμπορικά θέματα ως μοχλό πίεσης για την επαναφορά της συμφωνίας, οποιαδήποτε προσπάθεια θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις έντονες εθνικές ευαισθησίες στην Ταϊλάνδη, εκτιμά ο Μάθιου Γουίλερ, ανώτερος αναλυτής του International Crisis Group.
«Η αναστολή εφαρμογής της συμφωνίας από την Ταϊλάνδη δείχνει πόσο εύθραυστο είναι το πολιτικό κλίμα γύρω από το ζήτημα των συνόρων με την Καμπότζη και πόσο περιορισμένος είναι ο χώρος για μια συμβιβαστική πολιτική προσέγγιση», σημείωσε.