Με ανησυχία παρακολουθεί ο πλανήτης τη νέα επικίνδυνη κλιμάκωση στο Κασμίρ, που φέρνει την Ινδία και το Πακιστάν για ακόμη μια φορά στο χείλος του πολέμου και απειλεί να αποσταθεροποιήσει πλήρως την περιοχή σε μια δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία.
Η Ινδία ανακοίνωσε πως προχώρησε στο βομβαρδισμό εννέα στόχων εντός του Πακιστάν και του πακιστανικού Κασμίρ τα ξημερώματα της Τετάρτης (7/5), ως αντίποινα στο μακελειό της 22ας Απριλίου στο Κασμίρ όταν και σκοτώθηκαν 26 Ινδοί τουρίστες.
Το Πακιστάν δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε αντίποινα, χωρίς ακόμη να έχει γίνει γνωστό πώς θα αντιδράσει.
Κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της Τετάρτης σκοτώθηκαν, όπως μεταδίδουν διεθνή ΜΜΕ, 26 άνθρωποι.
Οι Κασμιριανοί, που μένουν σε μια μικρή περιοχή ανάμεσα σε δύο πυρηνικές δυνάμεις, ουδέποτε είχαν έλεγχο της μοίρας τους -από την αρχή της διαμάχης το 1947 μέχρι και σήμερα.
Το χρονικό της διαμάχης για το Κασμίρ
1947, η αρχή
Η διαμάχη για το Κασμίρ ξεκίνησε αμέσως μόλις ιδρύθηκαν Ινδία και Πακιστάν. Το 1947, η Βρετανία διαχώρισε τις Ινδίες, πρώην αποικία της, σε δύο χώρες -το κυρίως μουσουλμανικό Πακιστάν και την κατοικημένη κυρίως από ινδουιστές Ινδία.
Η μοίρα του Κασμίρ, όμως, δεν αποφασίστηκε.
Μέσα στους επόμενους μήνες, τόσο η Ινδία όσο και το Πακιστάν διεκδίκησαν την περιοχή, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο πλευρών.
Ο ινδουιστής ηγέτης του Κασμίρ, που αρχικά είχε αρνηθεί να παραιτηθεί της κυριαρχίας του, συμφώνησε τελικά η περιοχή της ευθύνης του να προσαρτηθεί στην Ινδία, ζητώντας ως αντάλλαγμα στρατιωτικές εγγυήσεις.
Και αυτό γιατί μαχητές από το Πακιστάν είχαν εισρεύσει σε περιοχές του Κασμίρ.
Ακολούθησε ο πρώτος πόλεμος μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν για το Κασμίρ.
1949, μια εύθραυστη εκεχειρία
Τον Ιανουάριο του 1949, με την παρέμβαση των Ηνωμένων Εθνών, που κατάφερε να κάνει τις δύο πλευρές να καθίσουν στο διαπραγματευτικό τραπέζι, ο πρώτος πόλεμος για το Κασμίρ τελείωσε.
Η συμφωνία εκεχειρίας προέβλεπε το διαχωρισμό των εδαφών, με την Ινδία να κρατά τον έλεγχο των 2/3 της περιοχής και το Πακιστάν τα υπόλοιπα εδάφη.
Ο διαχωρισμός αυτός ήταν προσωρινός, με στόχο να υπάρξει μια πιο μόνιμη λύση μετά από πολιτικές διαβουλεύσεις.
1965, ξεσπά νέος πόλεμος
Το καλοκαίρι του 1965, η ένταση χτύπησε εκ νέου «κόκκινο».
Είχαν προηγηθεί μικροεντάσεις στα νότια σύνορα του Κασμίρ την προηγούμενη χρονιά.
Και όταν το Πακιστάν διεξήγαγε μια μυστική επίθεση κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός του Κασμίρ τον Αύγουστο, η κατάσταση κλιμακώθηκε γρήγορα και ξέσπασε ολοκληρωτικός πόλεμος μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν.
Παρότι σύντομος, με διάρκεια μόλις τρεις εβδομάδες, ο πόλεμος ήταν αιματηρός, με μεγάλο ανθρωπιστικό κόστος και για τις δύο πλευρές.
Τον Ιανουάριο του 1966, Ινδία και Πακιστάν υπέγραψαν συμφωνία για να επιλύουν μελλοντικές διαμάχες μέσω ειρηνικών μέσων.
Το σχέδιο αυτό δεν απέφερε καρπούς.
1972, ο επίσημος διαχωρισμός
Μετά από τον περιφερειακό πόλεμο του 1971, όταν και δημιουργήθηκε το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και η Ινδία αποφάσισαν να καθίσουν εν νέου στο διαπραγματευτικό τραπέζι για να βρεθεί λύση για το Κασμίρ.
Τον Δεκέμβριο του 1972, οι δύο χώρες ανακοίνωσαν ότι είχαν επιλύσει τη διαμάχη για τα εσωτερικά σύνορα του Κασμίρ.
Επί της ουσίας, όμως, δεν άλλαξαν πολλά πράγματα. Τα προσωρινά σύνορα του 1949 υιοθετήθηκαν και επίσημα και οι δύο χώρες διατήρησαν τον έλεγχο των εδαφών που ήδη κατείχαν για 20 χρόνια.
Παρότι η συμφωνία δεν άλλαξε επί της ουσίας το status quo του Κασμίρ, αποτέλεσε μια ευκαιρία για να βελτιωθούν -έστω και πρόσκαιρα- οι… εκρηκτικές σχέσεις μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν.
1987, η εξέγερση
Το 1987 υπήρξε τεράστια πολιτική αναταραχή κατά τη διάρκεια των τοπικών εκλογών στο Κασμίρ, με τους πολίτες να μιλούν για νοθεία.
Αρκετοί κάτοικοι του Κασμίρ πήραν τα όπλα -κάτι που το Πακιστάν ενθάρρυνε και στήριζε υπογείως.
Κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, η τοπική αστυνομία του Κασμίρ κατέγραψε δεκάδες χιλιάδες βομβιστικές επιθέσεις, περιστατικά ανταλλαγής πυροβολισμών, απαγωγές και επιθέσεις με ρουκέτες.
Η ένταση αυτή άρχισε να μειώνεται κατά μετά το 2000, ωστόσο οι σχέσεις μεταξύ του Πακιστάν και της Ινδίας είχαν ήδη διαβρωθεί ανεπανόρθωτα.
1999, ναυάγιο στις ειρηνευτικές συζητήσεις
Μόλις μια «ανάσα» από τη νέα χιλιετηρίδα, η Ινδία και το Πακιστάν φάνηκαν να επιθυμούν μια πιο μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία.
Σε μια κίνηση καλής θέλησης, ο πρωθυπουργός του Πακιστάν υποδέχτηκε τον Ινδό ομόλογό του για ένα Σαββατοκύριακο διπλωματίας τον Φεβρουάριο του 1999.
Ήταν η πρώτη φορά που Ινδός πρωθυπουργός επισκεπτόταν το Πακιστάν την τελευταία δεκαετία.
Η σύνοδος μεταξύ των πυρηνικών, πλέον, δυνάμεων, οδήγησε στην υπογραφή συμφωνιών, που επιβεβαίωναν την αμοιβαία δέσμευση των δύο πλευρών στην εξομάλυνση των μεταξύ τους εντάσεων.
«Πρέπει να φέρουμε ειρήνη στους πολίτες μας» είπε ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Ναγουάζ Σαρίφ σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ινδό ομόλογό του, Ατάλ Μπιχάρι Βατζπαγί.
Μόλις τρεις μήνες αργότερα, ξέσπασε ξανά πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών.
Το Κασμίρ βρισκόταν, για ακόμη μια φορά, στο επίκεντρο της διχόνοιας.
Οι μάχες ξεκίνησαν όταν Πακιστανοί μαχητές παρεισφρήσαν στην ινδική πλευρά του Κασμίρ και προχώρησαν σε κατάληψη θέσεων. Η Ινδία υποστήριξε ότι επρόκειτο για Πακιστανούς στρατιώτες, θέση στην οποία κατέληξαν αργότερα και δυτικοί αναλυτές.
Το Πακιστάν αρνήθηκε ότι οι δυνάμεις της είχαν οποιαδήποτε ανάμειξη στην εισβολή, επιμένοντας ότι επρόκειτο για ανεξάρτητους μαχητές.
Ο πόλεμος ολοκληρώθηκε όταν ο Σαρίφ ζήτησε από τους εισβολείς να αποσυρθούν από το ινδικό Κασμίρ -παρότι από την πρώτη ημέρα είχε υποστηρίξει μετ’ επιτάσεως ότι δεν επρόκειτο για Πακιστανούς στρατιώτες και πως η κυβέρνηση δεν μπορούσε να τους ελέγξει.
Μερικούς μήνες αργότερα, στρατιωτικό πραξικόπημα ανέτρεψε τον Σαρίφ.
Όπως έγινε γνωστό αργότερα, ο στρατηγός που κρυβόταν πίσω από το πραξικόπημα ήταν αυτός που είχε διατάξει την στρατιωτική εισβολή στο ινδικό Κασμίρ.
2019, επιχείρηση καταστολή από την Ινδία
Από το 1999 και μετά, το Κασμίρ παρέμεινε μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες ζώνες του πλανήτη.
Η ένταση ήταν συνεχής στην περιοχή, και Ινδία και Πακιστάν βρέθηκαν στα πρόθυρα πολέμου αρκετές φορές τα επόμενα χρόνια.
Η τελευταία μεγάλη ένταση σημειώθηκε το 2019, όταν βομβιστική επίθεση στο Κασμίρ σκότωσε τουλάχιστον 40 Ινδούς στρατιώτες.
Η Ινδία πραγματοποίησε αεροπορικές επιθέσεις στο Πακιστάν ως αντίποινα αλλά η ένταση αποκλιμακώθηκε πριν ξεσπάσει νέος πόλεμος.
Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά, η Ινδία αφαίρεσε ένα από το Κασμίρ το καθεστώς αυτονομίας του και ακολούθησαν δρακόντεια μέτρα.
Χιλιάδες Ινδοί στρατιώτες μπήκαν στα εδάφη του Κασμίρ, η σύνδεση στο διαδίκτυο μπλοκαρίστηκε και κόπηκαν οι τηλεφωνικές γραμμές.
Η κυβέρνηση του Μόντι άρχισε να διοικεί την περιοχή από το Νέο Δελχί, φυλακίζοντας χιλιάδες κατοίκους του Κασμίρ, μεταξύ των οποίων και πολιτικοί αρχηγοί της περιοχής.
Αναλυτές από όλο τον κόσμο εξέφρασαν την ανησυχία τους για την κατάσταση, ωστόσο η τρομοκρατία μειώθηκε και ο τουρισμός άνθισε.
Όπως αποδείχτηκε τελικά, επρόκειτο για μια παροδική ψευδαίσθηση.
2025, η τρομοκρατική επίθεση
Στις 22 Απριλίου του 2025, ένοπλοι πυροβόλησαν και σκότωσαν 26 ανθρώπους -κυρίως τουρίστες από διάφορες περιοχές της Ινδίας κοντά στο Pahalgam του Κασμίρ.
Άλλοι 17 άνθρωποι τραυματίστηκαν. Επρόκειτο για μια από τις πιο αιματηρές επιθέσεις κατά Ινδών αμάχων των τελευταίων δεκαετιών.
Αμέσως μετά την επίθεση, Ινδοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι ενορχηστρωτής της επίθεσης υπήρξε το Πακιστάν, με τον Μόντι να διαμηνύει ότι οι υπεύθυνοι θα τιμωρηθούν.
Το Πακιστάν αρνήθηκε οποιαδήποτε ευθύνη για την επίθεση, υποστηρίζοντας ότι είναι «έτοιμο να συνεργαστεί» με οποιαδήποτε διεθνή έρευνα για την τρομοκρατική επίθεση.
Όπως φάνηκε, η Ινδία δεν επείσθη και τα ξημερώματα της Τετάρτης έπληξε εννέα στόχους εντός του Πακιστάν και το πακιστανικό Κασμίρ.
Πηγή: New York Times