Η εμπορική ανακωχή μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας απειλείται με κατάρρευση, καθώς το Πεκίνο καθυστερεί τις εγκρίσεις για εξαγωγές σπάνιων γαιών, πυροδοτώντας την αντίδραση της Ουάσινγκτον, που κατηγορεί την Κίνα ότι αθετεί τη συμφωνία.
Η επίτευξη της συμφωνίας στη Γενεύη νωρίτερα μέσα στον μήνα στηρίχθηκε σε παραχωρήσεις από την πλευρά του Πεκίνου σχετικά με τα κρίσιμα ορυκτά, όπως αναφέρει η Wall Street Journal. Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές απαίτησαν από τον Κινέζο αντιπρόεδρο Χε Λιφένγκ την επανεκκίνηση των εξαγωγών σπάνιων γαιών, με αντάλλαγμα μια 90ήμερη αναστολή των αμερικανικών δασμών. Ο Κινέζος αντιπρόεδρος συμφώνησε την τελευταία στιγμή, μετά από μαραθώνιες συνομιλίες με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ και τον εμπορικό αντιπρόσωπο Τζέιμι Γκριρ.
Η συμφωνία που ανακοινώθηκε οδήγησε στην αναστολή των περισσότερων αμοιβαίων δασμών, προκαλώντας θετική αντίδραση από επενδυτές και επιχειρήσεις σε διεθνές επίπεδο.
Ωστόσο, από τότε, το Πεκίνο φέρεται να καθυστερεί την έκδοση αδειών εξαγωγής για σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα υλικά, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή αυτοκινήτων και μικροτσίπ.
Την Παρασκευή, ο πρόεδρος Τραμπ και ο εμπορικός του αντιπρόσωπος κατηγόρησαν την Κίνα ότι παραβιάζει τους όρους της συμφωνίας, με τον Τραμπ να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων.
«Η Κίνα, ίσως όχι και τόσο απροσδόκητα για κάποιους, ΠΑΡΑΒΙΑΣΕ ΠΛΗΡΩΣ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΑΣ», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social, ενώ ο εμπορικός αντιπρόσωπός του, Τζέιμι Γκριρ, κατηγόρησε το Πεκίνο ότι «καθυστερεί σκόπιμα» την εφαρμογή της συμφωνίας, με αιχμή τις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Για τον Χε Λιφένγκ, τον άνθρωπο-κλειδί της κινεζικής οικονομικής πολιτικής και έμπιστο συνεργάτη του Σι Τζινπίνγκ, η διάθεση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της Κίνας για τις σπάνιες γαίες εξασθένησε μετά την ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργείου Εμπορίου στις 12 Μαΐου, που προειδοποιούσε για την απαγόρευση χρήσης των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Ascend της Huawei «οπουδήποτε στον κόσμο».
Το Πεκίνο εξέλαβε την προειδοποίηση αυτή ως νέα επιθετική ενέργεια από πλευράς ΗΠΑ και υπέβαλε διαμαρτυρία στην Ουάσινγκτον.
Οι αξιωματούχοι του Τραμπ στη συνέχεια διαβεβαίωσαν την ομάδα του Χε ότι η οδηγία για τα τσιπ Ascend αποτελούσε απλώς επανάληψη της πάγιας αμερικανικής πολιτικής και ότι η Κίνα όφειλε να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Ωστόσο, τέτοια μηνύματα δεν κατάφεραν μέχρι στιγμής να μεταπείσουν ούτε τον Χε ούτε τον Σι. Το Πεκίνο εξακολουθεί να καθυστερεί την έγκριση των σχετικών αδειών εξαγωγής.
Αυτή η μέχρι πρότινος άγνωστη πτυχή εξηγεί γιατί η συμφωνία της Γενεύης κινδυνεύει τώρα να καταρρεύσει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα μεταφέρουν πλέον τη μεταξύ τους αντιπαράθεση σε νέα πεδία οικονομικού πολέμου, με τα δύο στρατόπεδα να επιχειρούν να αποκτήσουν πλεονέκτημα μέσω μη δασμολογικών μέσων.
Οι δηλώσεις της κυβέρνησης Τραμπ την Παρασκευή ήρθαν τη στιγμή που πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις, και ιδίως αυτοκινητοβιομηχανίες, εξέφραζαν παράπονα ότι το Πεκίνο καθυστερεί στην έγκριση αδειών εξαγωγής σπάνιων γαιών, υλικών ζωτικής σημασίας για την κατασκευή εξαρτημάτων σύγχρονων οχημάτων. Εάν η Κίνα δεν επιταχύνει τις εγκρίσεις, εταιρείες έχουν προειδοποιήσει τον Λευκό Οίκο ότι μπορεί να αναγκαστούν να σταματήσουν την παραγωγή, όπως συνέβη κατά την πανδημία, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται η WSJ.
Λίγο μετά τις συνομιλίες της Γενεύης, ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ που συμμετείχαν στις εμπορικές διαπραγματεύσεις παραδέχτηκαν ιδιωτικά ότι υπήρχε πιθανότητα η Κίνα να υπαναχωρήσει από βασικά σημεία της συμφωνίας, με τις ΗΠΑ να παρακολουθούν στενά την παράμετρο που αφορά τις σπάνιες γαίες, σύμφωνα με πηγές με γνώση του θέματος.
Στο Πεκίνο, αξιωματούχοι θεωρούν το σύστημα αδειοδότησης εξαγωγών, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή στις αρχές Απριλίου, ως ένα ισχυρό νέο όπλο κατά των ΗΠΑ και σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί στις εμπορικές συνομιλίες.
Προς το παρόν, η διαδικασία για την επανεκκίνηση υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεων έχει παγώσει. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε στο Fox News την Πέμπτη ότι ίσως χρειαστεί μια τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τραμπ και του Σι Τζινπίνγκ για να αρθεί το αδιέξοδο. «Δεδομένου του μεγέθους και της πολυπλοκότητας των συνομιλιών, εκτιμώ ότι
θα απαιτηθεί παρέμβαση των δύο ηγετών», ανέφερε. Οι δύο είχαν συνομιλήσει τελευταία φορά τον Ιανουάριο, λίγο πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ. Το απόγευμα της Παρασκευής, ο Τραμπ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι θα μιλήσει με τον Σι, προσθέτοντας πως ελπίζει οι δύο ηγέτες να «τα βρουν».
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε ήδη ξεκινήσει να καταρτίζει ένα εναλλακτικό σχέδιο εμπορικού πολέμου (Plan B), μετά την απόφαση δικαστηρίου αυτή την εβδομάδα που έθεσε υπό αμφισβήτηση τη δασμολογική της πολιτική. Οποιαδήποτε διακοπή στην εφαρμογή των δασμών λόγω της απόφασης θα αποδυνάμωνε τη διαπραγματευτική ισχύ του Τραμπ στις εν εξελίξει συνομιλίες με το Πεκίνο.
Σε απάντηση σε αυτό που χαρακτηρίζει ως μη συμμόρφωση της Κίνας με τη συμφωνία της Γενεύης, η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιβάλει ακόμη αυστηρότερους ελέγχους εξαγωγών σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας προς την Κίνα. Σύμφωνα με πηγές με γνώση του θέματος, οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν εξαρτήματα απαραίτητα για την κατασκευή των εμπορικών αεροσκαφών C919, το αγαπημένο του Σι Τζινπίνγκ, καθώς και το ειδικό λογισμικό που χρειάζονται οι κινεζικές εταιρείες για τον σχεδιασμό μικροτσίπ.
Σε ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, Λιου Πενγκιού, ανέφερε ότι η Κίνα έχει «εκφράσει τις ανησυχίες της επανειλημμένα» προς τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την «κατάχρηση των εξαγωγικών ελέγχων» στον τομέα των ημιαγωγών και άλλες συναφείς πρακτικές. Ο Λιου κάλεσε τις ΗΠΑ να «τηρήσουν από κοινού τη συναίνεση που επιτεύχθηκε στις συνομιλίες υψηλού επιπέδου στη Γενεύη».
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Τραμπ διεξάγει σειρά ερευνών για τις άδικες εμπορικές πρακτικές της Κίνας και τις ενδεχόμενες απειλές τους για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Οι έρευνες αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν στην επιβολή υψηλότερων δασμών σε κινεζικά φαρμακευτικά προϊόντα και άλλα αγαθά, σε μια προσπάθεια να αντισταθμιστεί η πρόσφατη απόφαση δικαστηρίου που επιχειρεί να μπλοκάρει το μεγαλύτερο μέρος των δασμών Τραμπ.
Σε άλλο σημάδι κλιμάκωσης της έντασης μεταξύ των δύο παγκόσμιων δυνάμεων, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι θα ξεκινήσει την ανάκληση φοιτητικών θεωρήσεων για Κινέζους φοιτητές που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας χαρακτήρισε την απόφαση «πολιτικοποιημένη και μεροληπτική».
Το Πεκίνο θεωρεί όλες αυτές τις πρόσφατες κινήσεις ως μέρος της προσπάθειας του Τραμπ να αυξήσει την πίεση ενόψει μελλοντικών εμπορικών διαπραγματεύσεων. Κινέζοι αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις συνομιλίες της Γενεύης έχουν επίσης εκφράσει προθυμία να συνεχίσουν τις επαφές με τους Αμερικανούς ομολόγους τους, σύμφωνα με πρόσωπα με γνώση του θέματος.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, το Πεκίνο δείχνει ελάχιστη διάθεση να υποχωρήσει.
«Οι ΗΠΑ γύρισαν την πλάτη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αμέσως ενέτειναν την πίεσή τους στη βιομηχανία ημιαγωγών της Κίνας», ανέφερε την Τετάρτη σχόλιο στον επίσημο λογαριασμό του κομματικού περιοδικού "Qiushi" («Αναζητώντας την Αλήθεια»). «Αυτό δείχνει ότι η επίλυση των εμπορικών διαφορών δεν θα συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη».
Πηγή: skai.gr