Μέχρι τις 9 Ιουλίου έχει δώσει προθεσμία ο Ντόναλντ Τραμπ στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για να αποφευχθεί η επιβολή δασμών 50% σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε αρχικά θέσει την 1η Ιουνίου ως όριο, αλλά αποφάσισε να το παρατείνει μετά από ένα «πολύ καλό τηλεφώνημα» που είχε με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν υπάρχουν σημάδια που να δείχνουν ότι επίκειται κάποια σημαντική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών. Η Ε.Ε. δεν είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε σημαντικές παραχωρήσεις καθώς η αναξιοπιστία που επιδεικνύει η διοίκηση του Λευκού Οίκου σε συνδυασμό με την προηγούμενη κατάρρευση των προσπαθειών εμπορικής σύνδεσης του μπλοκ με τις ΗΠΑ μέσω της TTIP, δεν αφήνουν περιθώρια για στρατηγικές συμφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών.
«Η Ευρώπη», αναφέρει το Politico, «δεν έχει καμία όρεξη να επαναλάβει τον εφιάλτη της τελευταίας προσπάθειάς της να σφυρηλατήσει ένα σαρωτικό εμπορικό σύμφωνο ΕΕ-ΗΠΑ (TTIP)». Υπενθυμίζουμε ότι η TTIP ήταν μια πρόταση για συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών στο πλαίσιο της συνεργασίας της Δύσης έναντι της ανερχόμενης Κίνας.
Η πικρή εμπειρία της TTIP
Οι συνομιλίες κατέρρευσαν το 2016 καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετώπισαν αντιδράσεις στο εσωτερικό των κρατών σε σχέση με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις αυτού του συμφώνου σε διάφορους τομείς, όπως την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία του περιβάλλοντος και τα εργασιακά δικαιώματα.
«Μια βιαστική συμφωνία για την ικανοποίηση των βασικών εμπορικών συμφερόντων της Αμερικής σχεδόν μια δεκαετία αργότερα θα αποδεικνυόταν εξίσου τραυματική και τοξική», επισημαίνει το Politico.
Η Γαλλία και η Γερμανία γνωρίζουν ότι οι ψηφοφόροι τους δεν έχουν αλλάξει στάση προς το «χλωριωμένο κοτόπουλο»* ,και εξακολουθούν να φοβούνται ότι οι αμερικανικές εταιρείες θα χρησιμοποιήσουν διεθνείς ρήτρες διαιτησίας για να υπονομεύσουν τα υγειονομικά και περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ.
Πώς είναι δυνατόν λοιπόν να αποφευχθεί ένας εμπορικός πόλεμος;
Η ΕΕ έχει δείξει ότι είναι διατεθειμένη να κάνει συμβιβασμούς σε ορισμένα μόνο ζητήματα και ίσως αυτό δώσει στον Τραμπ τη δυνατότητα να μιλήσει για «νίκη».
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη προσφερθεί να μειώσουν τους (σχετικά χαμηλούς) δασμούς τους σε βιομηχανικά αγαθά και να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της πληθώρας των κινεζικών εξαγωγών.
Το «τυρί» για μια συμφωνία
Για να σπρώξουν στην κατεύθυνση μιας συμφωνίας μπορούν να αποδεχτούν την αναγνώριση των αμερικανικών προτύπων ασφαλείας για τα αυτοκίνητα και την πτώση των δασμών στην αμερικανική αιθανόλη, αν και υπάρχουν και αντίθετες φωνές εντός ΕΕ για αυτά τα δύο ζητήματα.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πάντως απορρίπτουν το ενδεχόμενο μίας νέας TTIP. Ο Μερτς έκλεισε τη χαραμάδα που είχε ανοίξει προεκλογικά προς μία τέτοια κατεύθυνση. Το ίδιο και ο Μακρόν που απέρριψε ένα τέτοιο ενδεχόμενο καθώς το μόνο που του έλειπε τώρα είναι οι αγρότες να κατασκηνώσουν στα Ηλύσια Πεδία.
Πέρα από την πικρή προηγούμενη εμπειρία, ακόμα ένα εμπόδιο για μία εκτεταμένη συμφωνία με τις ΗΠΑ είναι το έλλειμμα αξιοπιστίας στον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ έχει δείξει ότι θα σκίσει ευχαρίστως οποιαδήποτε συμφωνία συνάψει – όπως ανακάλυψαν οι Μεξικανοί και οι Καναδοί.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου, ο Τραμπ έχει ανταγωνιστεί την ΕΕ περισσότερο από ποτέ λέγοντας ότι η Ένωση είναι «πιο μοχθηρή» ακόμα και από την Κίνα και ότι δημιουργήθηκε για να κοντράρει τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε αυτό το πλαίσιο, και παρά τα μπρος πίσω της αμερικανικής ηγεσίας, οι Βρυξέλλες βλέπουν ότι οι εκκλήσεις τους για δασμολογικό αφοπλισμό έχουν πέσει στο κενό.
Οι διαπραγματευτές στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχουν αποδειχθεί επίσης εξαιρετικά ασταθείς.
Τα μπρος πίσω του Τραμπ
«Πρόκειται για μια διαφορετική κυβέρνηση Τραμπ. Στο πλαίσιο της TTIP και στο πλαίσιο όσων συνέβησαν αμέσως μετά, υπήρχαν ακόμη πολύ έμπειροι άνθρωποι στην αμερικανική πλευρά, ακόμη και αν δεν άρεσαν σε κάποιους αυτά που έλεγε ο [πρώην εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ] Robert Lighthizer. Εξακολουθούσε να είναι ένας πολύ έμπειρος διαπραγματευτής για τις εμπορικές σχέσεις», δήλωσε ο David Henig του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο Politco.
Σε μια προσπάθεια να διασώσει ό,τι έχει απομείνει από τη διατλαντική εμπορική σχέση ύψους 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ, η ΕΕ ποντάρει σε μέτρια πρόοδο. Εάν η TTIP δεν ήταν δυνατή όταν οι διαπραγματευτές κινούνταν λίγο πολύ προς την ίδια κατεύθυνση πριν από 10 χρόνια, τώρα είναι ακόμη λιγότερο βιώσιμη.
Το κατά πόσο ο Τραμπ θα τηρήσει την απειλή του και θα επιβάλει δασμούς 50% στην ΕΕ εάν οι διαπραγματεύσεις δεν προχωρήσουν όπως θα ήθελε, είναι επίσης αμφίβολο καθώς παρά τις εξαγγελίες και τα τελεσίγραφα έχει ήδη υποχωρήσει ολοταχώς στην περίπτωση της Κίνας και όχι μόνο.
* Ο όρος «χλωριωμένο κοτόπουλο» αναφέρεται στα πουλερικά που έχουν πλυθεί με διάλυμα που περιέχει χλώριο ή άλλους αντιμικροβιακούς παράγοντες. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως Pathogen Reduction Treatment (PRT) στις ΗΠΑ, χρησιμοποιείται για τη μείωση της βακτηριακής μόλυνσης στα πουλερικά μετά τη σφαγή και την επεξεργασία.