Από τη δεκαετία του 1990, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου παραμένει ακλόνητος στον στρατηγικό του στόχο: να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Σε μια εποχή που ακόμη και η Ουάσινγκτον ήταν επικεντρωμένη σε ειρηνευτικές συμφωνίες με τους Παλαιστίνιους, ο Νετανιάχου ήταν ήδη προσηλωμένος στο Ιράν.
Επέκρινε την ειρηνευτική συμφωνία με τους Παλαιστίνιους, αλλά τόνιζε συνεχώς την «ιρανική απειλή». Σε μια εποχή που αυτό το ζήτημα δεν αποτελούσε παγκόσμια ή περιφερειακή προτεραιότητα, ο Νετανιάχου στάθηκε σχεδόν μόνος του προειδοποιώντας κατά των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν.
«Το ιρανικό καθεστώς δεν ήταν ποτέ πιο αδύναμο. Αυτή είναι η στιγμή σας - Ιρανοί - να ξεσηκωθείτε, να κάνετε τις φωνές σας να ακουστούν. Είμαστε στο πλευρό σας.»
— Benjamin Netanyahu, 13 Ιουνίου 2025
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενώ ο πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν επικεντρώθηκε στην καταστολή της Ιντιφάντα Αλ-Άκσα και σε αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε «παλαιστινιακή τρομοκρατία», ο Νετανιάχου ταυτόχρονα προειδοποιούσε για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Ο Σαρόν θεωρούσε το Ιράν ως ένα διεθνές πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί παγκοσμίως, αλλά ο Νετανιάχου επιδίωκε μονομερή αντιπαράθεση.
Ο Νετανιάχου ήθελε πάντα να αφήσει το στίγμα του στην εβραϊκή ιστορία και να μείνει στη μνήμη ως ο ηγέτης που εξουδετέρωσε την «ιρανική πυρηνική απειλή».
Ακυρωμένα σχέδια και αναβιωμένες φιλοδοξίες
Μέχρι το 2010, ο Νετανιάχου και ο τότε υπουργός Άμυνας Εχούντ Μπαράκ διέταξαν τον ισραηλινό στρατό να προετοιμάσει επιθέσεις εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και να δολοφονήσει Ιρανούς επιστήμονες. Η επιχείρηση σταμάτησε μόνο επειδή βασικοί ηγέτες ασφαλείας αντέδρασαν: ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Γκάμπι Ασκενάζι, ο επικεφαλής της Σιν Μπετ, Γιουβάλ Ντισκίν, και ο επικεφαλής της Μοσάντ, Μέιρ Νταγκάν, προειδοποίησαν ότι το Ισραήλ δεν είχε τη στρατιωτική ικανότητα να χτυπήσει το Ιράν χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Η κυβέρνηση Ομπάμα, στράφηκε προς τη διπλωματία και σφράγισε το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) με την Τεχεράνη. Ο Νετανιάχου εξοργίστηκε. Αλλά το όνειρο του βομβαρδισμού του Ιράν δεν έσβησε ποτέ. Συνέχισε αυτή την προσπάθεια στη διεθνή σκηνή - μάλιστα χρησιμοποιώντας τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να επιδείξει ένα σκίτσο μιας βόμβας, προειδοποιώντας ότι το Ιράν θα ξεπερνούσε την κόκκινη γραμμή στον εμπλουτισμό ουρανίου.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, ο Νετανιάχου κατάφερε να τον πείσει να αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία, αφού αποκάλυψε το «κλεμμένο πυρηνικό αρχείο» του Ιράν. Για να διατηρήσει την πολιτική και στρατιωτική ορμή, ο Νετανιάχου διέταξε τον στρατό να προετοιμαστεί για ένα χτύπημα στο Ιράν χωρίς εξωτερική βοήθεια, επικαλούμενος το σύνθημα που επαναλαμβάνει συχνά: «Η μοίρα του μοναδικού εβραϊκού κράτους στον κόσμο δεν μπορεί να εμπιστευτεί σε ξένους, ακόμα κι αν είναι σύμμαχοί μας».
Στη συνέχεια, το Τελ Αβίβ αύξησε τις στοχευμένες δολοφονίες και τις κυβερνοεπιθέσεις. Η δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ (ο οποίος βρισκόταν στη λίστα της Μοσάντ από το 2009), του κορυφαίου πυρηνικού επιστήμονα του Ιράν, το 2020 ήταν ένα μήνυμα: ο πόλεμος του Ισραήλ εναντίον του Ιράν είχε εισέλθει σε μια νέα φάση.
Η αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν δεν έχει σταματήσει ποτέ. Ο Νετανιάχου παραμένει ο αρχιτέκτονας αυτής της σύγκρουσης. Ακόμα και αφότου έγινε ηγέτης της αντιπολίτευσης στην Κνεσέτ υπό την κυβέρνηση Μπένετ-Λάπιντ, ο Μπένετ υποστήριξε τη στάση του Νετανιάχου, δηλώνοντας ότι «χίλιες μαχαιριές» πρέπει να στραφούν στην «κεφαλή του άξονα», εννοώντας το Ιράν. Έτσι, ο Νετανιάχου έχει ενσωματώσει το ιρανικό ζήτημα στην καθημερινή πολιτική ζωή του Ισραήλ — κανένας πρωθυπουργός δεν μπορεί να το αγνοήσει.
Από τον μυστικό πόλεμο στην ανοιχτή αντιπαράθεση
Η τρομοκρατική επίθεση της 7ης οκτωβρίου υπό την ηγεσία της Χαμάς ενέτεινε τους φόβους του Ισραήλ. Το Τελ Αβίβ απάντησε με κλιμακώσεις σε πολλαπλά μέτωπα: Γάζα, Λίβανο, Συρία, Υεμένη και, κρυφά, στο Ιράν. Το Ισραήλ εκμεταλλεύτηκε τις περιφερειακές αλλαγές - την αποδυναμωμένη συριακή αεράμυνα και έναν νέο διάδρομο μέσω Ιράκ - για να χτυπήσει βαθύτερα στο ιρανικό έδαφος.
Το Τελ Αβίβ πιστεύει ότι έκανε στρατηγικό λάθος που δεν χτύπησε το Ιράν το 2010. Τώρα, οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι πιο οχυρωμένες και η άμυνά του ισχυρότερη. Ορισμένοι Ισραηλινοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι εάν η Τεχεράνη αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αυτή και οι σύμμαχοί της θα γίνουν πιο τολμηροί, αναγκάζοντας το Ισραήλ να δράσει για να αποτρέψει μια πραγματική υπαρξιακή απειλή.
Ο τρέχων πόλεμος είναι το αποκορύφωμα της δεκαετιών εμμονής του Νετανιάχου. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης παραδέχονται τώρα ότι η Επιχείρηση Rising Lion στοχεύει Ιρανούς επιστήμονες, πυρηνικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) και στρατιωτικό προσωπικό . Αλλά η φιλοδοξία είναι βαθύτερη.
Το σχέδιο αλλαγής καθεστώτος
Όπως τεκμηριώνεται από ισραηλινές ομάδες προβληματισμού και στρατηγικούς σχεδιαστές, ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι η αλλαγή καθεστώτος : η διάλυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η εγκαθίδρυση μιας φιλικής κυβέρνησης και η διάλυση του Άξονα Αντίστασης. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι με τη γήρανση του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, το σύστημα είναι ευάλωτο.
Άλλοι υποστηρίζουν ακόμη πιο ριζοσπαστικά βήματα: ένα χτύπημα με αποκεφαλισμό της ηγεσίας του Ιράν σε συνδυασμό με επιθέσεις σε πετρελαϊκές υποδομές για την πυροδότηση εσωτερικών αναταραχών. Οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι, αλλά το Τελ Αβίβ το βλέπει αυτό ως ένα ιστορικό άνοιγμα.
Αυτός δεν είναι πλέον ένας σκιώδης πόλεμος . Για πρώτη φορά, το Ισραήλ χτύπησε ανοιχτά βαθιά σε ιρανικό έδαφος, πυροδοτώντας άμεσα αντίποινα. Οι δυτικές δυνάμεις έσπευσαν να υπερασπιστούν το Ισραήλ, αλλά η πορεία τους είναι σπειροειδής.
Το Ισραήλ στοιχηματίζει ότι μπορεί να απορροφήσει μια ιρανική απάντηση, να διασπάσει την Ισλαμική Δημοκρατία και να ξαναγράψει τις εξισώσεις ισχύος της μέσης ανατολής για τις επόμενες δεκαετίες.
Αλλά το Ιράν δεν είναι απομονωμένο, και ο Νετανιάχου μπορεί να το παρακάνει. Αν και έχει πληγεί και έχει διαταραχθεί σε πολλαπλά μέτωπα, ο "Άξονας της Αντίστασης" - από τη Χεζμπολάχ μέχρι την Ανσαράλα και τις ιρακινές παρατάξεις - έχει κινητοποιηθεί. Η περιοχή προετοιμάζεται για μια ευρύτερη αντιπαράθεση.
Ο Νετανιάχου βλέπει ένα παράθυρο. Η Τεχεράνη βλέπει όχι μόνο μία, αλλά πάρα πολλές κόκκινες γραμμές να έχουν ξεπεραστεί. Η υπόλοιπη περιοχή βλέπει έναν πόλεμο που θα μπορούσε να επανασχεδιάσει τον χάρτη.