Όταν ο Σαουδάραβας διάδοχος του θρόνου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον τον προηγούμενο μήνα, η πολιτική «παράσταση» ήταν εμφανής. Στο πλευρό του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο μπιν Σαλμάν δήλωσε: «Πιστεύω, κύριε Πρόεδρε, ότι σήμερα και αύριο μπορούμε να ανακοινώσουμε ότι θα αυξήσουμε τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια σχεδόν στο 1 τρισεκατομμύριο για πραγματικές επενδύσεις».
Ο Τραμπ, όπως πάντα θεατρικός, επενέβη: «Μου λέτε ότι τα 600 δισεκατομμύρια γίνονται 1 τρισεκατομμύριο;»
«Απολύτως», απάντησε ο διάδοχος, «γιατί όσα υπογράφουμε θα το διευκολύνουν».
Πίσω από την επιδεικτική σκηνή όμως κρύβεται μια σοβαρή αναπροσαρμογή στρατηγικών συμφερόντων: οι ΗΠΑ, μια υπερδύναμη σε αναπροσαρμογή της παγκόσμιας επιρροής της, και η Σαουδική Αραβία, πλούσια σε πετροδολάρια και όλο και πιο τολμηρή, προσπαθούν να επανασχεδιάσουν τη θέση τους στη Μέση Ανατολή.
Ο μπιν Σαλμάν, ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας από το 2017, δείχνει ένα μοναδικό συνδυασμό φιλοδοξίας, οξυδέρκειας και ριψοκίνδυνου πνεύματος. Επιδιώκει να αναβαθμίσει το Ριάντ σε περιφερειακή δύναμη, εμβαθύνοντας τις σχέσεις με Ρωσία, Κίνα, BRICS και ΣΑΕ, ενώ διατηρεί επαφές με Ισραήλ και ανοίγει συζητήσεις για πυρηνική συνεργασία με το Πακιστάν.
Η τεράστια συμφωνία των επενδύσεων δεν αφορά μόνο οικονομικά κέρδη. Περιλαμβάνει στρατηγικές συμφωνίες για πυρηνική ενέργεια, κρίσιμα μέταλλα και τεχνητή νοημοσύνη (AI), με στόχο την ενίσχυση της αμερικανικής τεχνολογικής ηγεμονίας και την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων στρατηγικών οφελών.
Η πυρηνική συνεργασία, η οποία προβλέπει πολυετή επενδυτική δέσμευση με αυστηρή τήρηση των κανόνων μη διάδοσης, θεωρείται το «διαμάντι» της συμφωνίας, ενώ η AI αναδεικνύεται σε νέο «πετρέλαιο», με μεγάλα data centers και συνεργασίες με εταιρείες όπως η xAI του Elon Musk και η Amazon Web Services, σχεδιάζοντας την ανάπτυξη δεκάδων χιλιάδων επεξεργαστών για τεχνητή νοημοσύνη.
Η Σαουδική Αραβία επενδύει επίσης σε πράσινη ενέργεια και βιώσιμη ανάπτυξη, προετοιμάζοντας το κράτος για μετά το πετρέλαιο, ενώ παράλληλα επιδιώκει να μειώσει την εξάρτηση των ΗΠΑ από Κίνα και Ρωσία στους κρίσιμους φυσικούς πόρους.
Παρά τα μεγάλα νούμερα, υπάρχει σκεπτικισμός για την πραγματική ρευστότητα του Public Investment Fund (PIF), καθώς μεγάλο μέρος των κεφαλαίων είναι μη ρευστοποιήσιμο. Οι διεθνείς επενδυτές ενημερώνονται για περιορισμένες μελλοντικές δεσμεύσεις, ενώ η Σαουδική Αραβία αναζητά τρόπους να διπλασιάσει την αξία του fund σε 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε πέντε χρόνια.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, προκύπτουν πολιτικές προκλήσεις: η πίεση από φιλοϊσραηλινούς λομπίστες, οι ανησυχίες των «hawks» για τη σταθερότητα της Σαουδικής Αραβίας και οι αντιδράσεις των θρησκευτικών ομάδων που υποστηρίζουν τον Τραμπ μπορεί να περιορίσουν την ταχύτητα εφαρμογής ορισμένων συμφωνιών.
Στο φόντο αυτό, ο Μπιν Σαλμάν επιχειρεί να ισορροπήσει πολυμερώς, συμμετέχοντας σε BRICS, SCO και διατηρώντας σταθερές σχέσεις με τη Δύση, ενώ ταυτόχρονα προωθεί τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις του κράτους υπό το όραμα Vision 2030, επιδιώκοντας τη μετατροπή της Σαουδικής Αραβίας σε κεντρικό παράγοντα στη νέα οικονομία της Μέσης Ανατολής.