Μπορεί τα βλέμματα τα κοινού να ήταν καρφωμένα στην επιβλητική τεράστια παρέλαση στο Πεκίνο την Τετάρτη, με πεζοπόρα τμήματα να βαδίζουν σε άψογους σχηματισμούς με το «βήμα της χήνας» και θηριώδη φορτηγά με διηπειρωτικούς πυραύλους, αλλά οι αναλυτές κοίταζαν προσεκτικότερα την «παρέα» του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ.
Ο εορτασμός της 80ής επετείου από το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου στην Κίνα σηματοδοτήθηκε από την τεράστια στρατιωτική παρέλαση, μπροστά στον Πρόεδρο Σι και περισσότερους από 25 προσκεκλημένους παγκόσμιους ηγέτες – συμπεριλαμβανομένων των Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας.
Ο Κινέζος Πρόεδρος εκφώνησε μια φορτισμένη ομιλία προειδοποιώντας ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει επιλογές όπως: «ειρήνη ή πόλεμος», «διάλογος ή αντιπαράθεση», «win-win ή μηδενικό άθροισμα», σημειώνουν οι Financial Times.
Παρά την προφορική του έκκληση για συνεργασία, η παρέλαση ήταν μια εντυπωσιακή επίδειξη στρατιωτικής ισχύος. Περιλάμβανε σύγχρονο εξοπλισμό όπως υπερηχητικούς πυραύλους, υποβρύχια drones, άρματα μάχης και αεροσκάφη – σαφή σημάδια των εξελισσόμενων στρατιωτικών δυνατοτήτων της Κίνας.
Συμβολισμός αλληλεγγύης: Σι, Πούτιν, Κιμ (και Ιράν και Ινδία)
Σε μια έντονα συμβολική στιγμή, ο Σι πλαισιώθηκε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, σηματοδοτώντας την πρώτη δημόσια εμφάνισή τους μαζί.
Ο πρόεδρος του Ιράν παρευρέθηκε επίσης στην στρατιωτική παρέλαση και στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), σηματοδοτώντας τη διεύρυνση των συμμαχιών.
Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντα Μόντι, ενώ ήταν παρών στη σύνοδο κορυφής του SCO, δεν παρευρέθηκε στην ίδια την παρέλαση – μια ενέργεια που ερμηνεύτηκε ως σκόπιμη ακροβασία μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Η εμφάνιση του «Άξονα της Αναταραχής» και ο επαμφοτερίζων Τραμπ
Οι αναλυτές περιγράφουν όλο και περισσότερο την ένωση Κίνας, Ρωσίας, Ιράν και Βόρειας Κορέας ως «άξονα αναταραχής» – έναν συνασπισμό που σκοπεύει να αμφισβητήσει την καθιερωμένη, υπό την ηγεσία της Δύσης παγκόσμια τάξη.
Η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα έχουν υποστηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας – μέσω τεχνολογίας (π.χ. drones σχεδιασμένα από το Ιράν), ανθρώπινου δυναμικού (βορειοκορεατικά στρατεύματα στην Ουκρανία) και… εμπορικές γραμμές σωτηρίας (Κίνα)
Η κοινή εμφάνιση αυτών των ηγετών δεν χρησίμευσε μόνο ως θέαμα, αλλά και ως γεωπολιτικό σήμα ενοποιημένης πρόθεσης
Εν τω μεταξύ, ο Ντόναλντ Τραμπ, έχοντας αποκλειστεί από αυτές τις υψηλού προφίλ συγκεντρώσεις, εξέφρασε ένα μείγμα θαυμασμού και σαρκασμού – αποκαλώντας την τελετή «πολύ, πολύ εντυπωσιακή», ενώ παράλληλα δημοσίευσε σαρκαστικούς χαιρετισμούς στους Σι, Πούτιν και Κιμ καθώς «συνωμοτούν εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών», σημείωσαν οι FT.
Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ασταθής διπλωματία του Τραμπ – δασμοί, απρόβλεπτο και αποξενώνοντας τους παραδοσιακούς εταίρους (όπως ο Καναδάς, η Ευρώπη, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ινδία) – έχουν αποδυναμώσει τη δυτική συμμαχία και έχουν ανοίξει χώρο για κινεζική επιρροή.
Η πράξη στρατηγικής εξισορρόπησης της Ινδίας
Η Ινδία, ένας βασικός εταίρος των ΗΠΑ στην Ασία, αισθάνεται μόνη, πιεζόμενη ανάμεσα στους πόλους του μεταβαλόμενου σδιεθνούς συστήματος. Ενώ προηγουμένως εμβάθυνε την αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ, το Δελχί αντιμετώπισε ξαφνικούς δασμούς από την Ουάσινγκτον για αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία.
Η επίσκεψη του Μόντι στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και η απουσία του από την παρέλαση σηματοδότησε την προσπάθεια του Νέου Δελχί να εξισορροπήσει τους δεσμούς, με ορισμένους Ινδούς πολιτικούς να θεωρούν ολοένα και περισσότερο τις ΗΠΑ αναξιόπιστες, σύμφωνα με αναφορές στο Associated Press και τους Financial Times.
Ο στρατηγικός αναλυτής Τζέιμς Κραμπτρι, μιλώντας στους FT, προειδοποίησε ότι η αποξένωση της Ινδίας από τις ΗΠΑ θα ήταν «μια τεράστια πράξη γεωπολιτικού αυτοτραυματισμού».
Εναλλακτικοί θεσμοί και χρηματοοικονομικές υποδομές
Στη σύνοδο κορυφής του SCO, ο Σι εισήγαγε μια «πρωτοβουλία παγκόσμιας διακυβέρνησης» και έθεσε το ζήτημα της δημιουργίας μιας τράπεζας ανάπτυξης του SCO για τη χρηματοδότηση του εμπορίου και των υποδομών – προσπάθειες που θεωρούνται βήματα προς μια εναλλακτική χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική για την αμφισβήτηση των δυτικών θεσμών.
Οι επικριτές σημειώνουν ότι αυτές οι διαρθρωτικές προτάσεις στοχεύουν στη νομιμοποίηση μιας νέας πολυπολικής τάξης υπό την κινεζική ηγεσία, αν και παραμένουν ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους.
Αποκλίσεις μεταξύ αναλυτών
Ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν ότι ενώ η παρέλαση και οι ευθυγραμμίσεις είναι συμβολικά ισχυρές, η πραγματική συνοχή μεταξύ αυτών των χωρών παραμένει περιορισμένη. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) εξακολουθεί να έχει εσωτερικές εντάσεις και οι διμερείς διαφορές παραμένουν μεταξύ των μελών του.
Οι στρατιωτικές αναβαθμίσεις που παρουσιάζονται, αν και έχουν λάβει μεγάλη δημοσιότητα, μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν την πλήρη ετοιμότητα στο πεδίο της μάχης – αλλά αντιπροσωπεύουν σαφείς προθέσεις αποτροπής των αντιπάλων, ιδίως των ΗΠΑ και των εταίρων τους, σχετικά με την Ταϊβάν.
Η στρατιωτική παρέλαση της Κίνας και η διπλωματία που διοργανώνεται από τον SCO αναδεικνύουν μαζί μια επιταχυνόμενη γεωπολιτική μετατόπιση: ο Σι στοχεύει να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια ηγεσία, σφυρηλατώντας δεσμούς με τη Ρωσία, τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν για να αντιμετωπίσει την κυριαρχία των ΗΠΑ. Το θέαμα χρησίμευσε ως μια ζωντανή δήλωση προθέσεων: η Κίνα βλέπει τον εαυτό της ως ηγέτη μιας νέας παγκόσμιας τάξης.
Ωστόσο, αυτή η στροφή συμβαίνει εν μέσω της φθίνουσας συνοχής των ΗΠΑ, της απρόβλεπτης ηγεσίας και των στρατηγικών λαθών που κινδυνεύουν να ωθήσουν περισσότερα έθνη στην τροχιά του Πεκίνου – ακόμη και αν παραμείνουν δομικά ανεξάρτητα.
Πηγή: ΟΤ