Νέα διάθεση για υποχωρήσεις σε καίρια σημεία των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία εμφανίζει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιχειρώντας να ξεμπλοκάρει μια εύθραυστη ειρηνευτική διαδικασία και να μεταφέρει το βάρος των αποφάσεων στη ρωσική πλευρά, όπως επισημαίνει ανάλυση του CNN.
Σε μια ασυνήθιστα ανοιχτή συζήτηση με δημοσιογράφους, ο Ζελένσκι παρουσίασε λεπτομέρειες ενός σχεδίου 20 σημείων, το οποίο χαρακτήρισε βασικό πολιτικό πλαίσιο για τον τερματισμό του πολέμου, με τη συμμετοχή Ουκρανίας, ΗΠΑ, Ευρώπης και Ρωσίας. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στις εγγυήσεις ασφαλείας που θα πρέπει να συνοδεύουν οποιαδήποτε συμφωνία, υπογραμμίζοντας τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών και των ευρωπαϊκών κρατών.
Ο Ουκρανός πρόεδρος ανέφερε ότι αναμένει απάντηση από τη Μόσχα, μετά τις σχετικές επαφές της αμερικανικής πλευράς με το Κρεμλίνο. Το νέο σχέδιο αποτελεί συμπυκνωμένη εκδοχή προηγούμενης πρότασης 28 σημείων και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, συμβιβαστική προσέγγιση για την απόσυρση ουκρανικών δυνάμεων από τμήματα της περιοχής του Ντονέτσκ που δεν βρίσκονται υπό ρωσικό έλεγχο.
Ο Ζελένσκι εξήγησε ότι μια τέτοια κίνηση θα πρέπει να συνοδευτεί από αντίστοιχη αποχώρηση ρωσικών στρατευμάτων, ώστε να δημιουργηθεί αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη γύρω από τις σημερινές γραμμές του μετώπου. Στο πλαίσιο αυτό, πρότεινε τη δημιουργία ελεύθερης οικονομικής ζώνης σε περιοχές όπως το Κραματόρσκ και το Σλοβιάνσκ, με παράλληλη απομάκρυνση βαρέων όπλων και δυνάμεων σε προκαθορισμένο βάθος και από τις δύο πλευρές.
Μεταξύ των βασικών αξόνων του σχεδίου περιλαμβάνονται η επιβεβαίωση της ουκρανικής κυριαρχίας, μια συμφωνία μη επίθεσης με τη Ρωσία και ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, θα προσομοιάζουν στο Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Το πακέτο προβλέπει επίσης μηχανισμό άμεσης στρατιωτικής αντίδρασης και επαναφοράς κυρώσεων σε περίπτωση νέας ρωσικής εισβολής, καθώς και ένα ευρύ πρόγραμμα οικονομικής ανασυγκρότησης της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο.
Στο τραπέζι τίθεται ακόμη μια συμβιβαστική λύση για τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, με κοινή αμερικανο-ουκρανική διαχείριση, αλλά και η πλήρης αποχώρηση ρωσικών δυνάμεων από σειρά ουκρανικών περιφερειών. Η εφαρμογή της συμφωνίας θα εποπτεύεται από διεθνές όργανο, ενώ προβλέπεται άμεση και καθολική κατάπαυση του πυρός με την επίτευξη συμφωνίας.
Ο έλεγχος των εδαφών παραμένει το δυσκολότερο ζήτημα. Ο Ζελένσκι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την επικύρωση του τέλους του πολέμου, τονίζοντας ωστόσο ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο υπό συνθήκες ασφάλειας και πραγματικής εκεχειρίας, ώστε να θεωρηθεί νόμιμο. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι δίκαιη ψηφοφορία δεν μπορεί να διεξαχθεί σε περιοχές που ελέγχονται από τη Ρωσία.
Την ίδια στιγμή, το Κίεβο δέχεται πιέσεις για τη διεξαγωγή εκλογών μετά την υπογραφή συμφωνίας, με τη Μόσχα να αμφισβητεί τη νομιμότητα της ουκρανικής ηγεσίας. Η ειρηνευτική πρωτοβουλία των ΗΠΑ εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς, ενώ το Κρεμλίνο αποφεύγει να δώσει λεπτομέρειες, δηλώνοντας ότι θεωρεί αντιπαραγωγική τη δημόσια συζήτηση των διαπραγματεύσεων.