Μονή Αγίων Αναργύρων: Με το σταυρό και το όπλο

 
Μονή Αγίων Αναργύρων Λακωνίας

Ενημερώθηκε: 10/03/21 - 00:39

Πολύ κοντά στα χωριά Βασσαράς, Βέροια και Τσίντζινα υπάρχει το αρχαιότερο μοναστήρι της Λακωνίας αυτό των των Αγίων Αναργύρων(«Κοσμά καί Δαμιανού μετά της μητρός αὐτών Θεοδότης») με τις βαριές ξύλινες πόρτες, τα πολλά κελιά και τα σήμαντρα...

Το μοναστήρι, που έχει συνδεθεί με όλα τα σημαντικά γεγονότα της περιοχής, έχει χτιστεί στο ύψωμα Σταματήρα του Πάρνωνα, σε υψόμετρο χιλίων περίπου μέτρων.
Η ύπαρξη της μονής ως λατρευτικού χώρου χρονολογείται από 881μ.Χ. όπως προκύπτει από τον βίο του Οσίου Ηλία τού Νέου ή Σικελιώτη, ο οποίος για ένα διάστημα ασκήτευσε στην περιοχή.

Η ζωή της μονής έχει περάσει διάφορες φάσεις ακμής και παρακμής. Το 1685, πλήττεται από τους Βενετούς του Μοροζίνι και στη συνέχεια από Τούρκους, καταστρέφεται αλλά ανασυγκροτείται σύντομα, αφού το 1711 ειδικοί τεχνίτες φτιάχνουν ξυλόγλυπτο τέμπλο, που διατηρείται μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με την παράδοση της περιοχής και εδώ κατά τον 17ο αιώνα λειτουργούσε κρυφό σχολείο ως την απελευθέρωση. Η σημαντική θέση της Μονής για την ευρύτερη περιοχή αποδεικνύεται και από την ύπαρξη πατριαρχικών σιγιλίων (Γαβριήλ του Γ΄ το 1707 και του Γρηγορίου του Ε΄ το 1798 και το 1819).

Σε περιόδους ακμής -και όχι μόνο- το μοναστήρι είχε αναπτύξει σημαντική φιλανθρωπική δράση. Σε όλες τις δύσκολες στιγμές για το λαό της περιοχής προσφέρει καταφύγιο και τρόφιμα, κυρίως κατά την Μεγάλη Εβδομάδα.

Σημαντική είναι η συμβολή της στην Επανάσταση του 1821 καθώς καθόλη τη διάρκεια του αγώνα λειτούργησε ως καταφύγιο πεινασμένων, διωκομένων αλλά και γνωστών αγωνιστών. Μάλιστα οι μοναχοί συμμετέχουν προσωπικά στις μάχες, και σε έξι απονέμονται τιμητικά αριστεία.

Ο ηγούμενος της μονής Αρχιμανδρίτης Νικόδημος Γρουμπός (1900-1964) κατάφερε να την ανακαινίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα, αναστήλωσε το κωδωνοστάσιο του Καθολικού, έκτισε το παρεκκλήσι των Αγίων Αποστόλων (με έργα τού Φώτη Κόντογλου) καί ανήγειρε εκ βάθρων τον παλιό μετοχιακό ναό της Αναλήψεως του Σωτήρος, στην κορυφή της Σταματήρας.