Μονή Ευαγγελισμού Μπουνάσιας: Το ιερό βιβλιοδετείο

 
Μονή Ευαγγελισμού Μπουνάσιας

Ενημερώθηκε: 13/10/21 - 23:20

Στην περιοχή της Παλιουριάς Γρεβενών ανήκει η Ιερά Μονή Ευαγγελισμού, η επονομαζόμενη και Μπουνάσια. Ονομάστηκε έτσι επειδή είναι κτισμένη κοντά στην κορυφή των Καμβουνίων Μπουνάσια (υψόμετρο 1.000 μ).

Η μονή είναι κτισμένη σε περίοπτη θέση που μοιάζει με φυσικό θρόνο.

Το μοναστήρι της Bαγγελίστριας, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι, ιδρύθηκε αρχικά τον 14ο αιώνα και ανακαινίσθηκε για τελευταία φορά το 1814, μετά την πυρκαγιά του 1810, οπότε αποτεφρώθηκε το καθολικό της μονής και χάθηκαν οι γραπτές μαρτυρίες. Για την ανέγερση τόσο του ναού και των βοηθητικών κτισμάτων (κελιά, φούρνος, μαγειρεία και άλλα) εργάστηκαν αφιλοκερδώς οι πιστοί της γύρω περιοχής.

Άκμασε τον 18 αιώνα, συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμό μοναχών. Σε χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ γίνεται αναφορά για τη Μονή της Μπουνάσιας ως γυναικεία μονή στις αρχές του 17ου αιώνα, που όμως μετατράπηκε σε ανδρώνα τον 18ο αιώνα.

Στο μοναστήρι της Μπουνάσιας λειτουργούσε και βιβλιοδετικό εργαστήρι, του οποίου γνωρίζουμε τον βιβλιογράφο μοναχό Γαλάκτιο, που άρχισε τον μοναχικό του βίο εκεί το έτος 1601. Επίσης αρκετά Ιερά Ευαγγέλια Μονών και Εκκλησιών της περιοχής Φιλουριάς βιβλιοδετήθηκαν στην Ευαγγελίστρια όπως προκύπτουν από σχετικές ενθυμήσεις.

Σε σημείωση έντυπου Ευαγγελίου έκδοσης του έτους 1686, το οποίο βρέθηκε στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου Παλιουριάς, διαβάζουμε το εξής: «1812 εδέθη το ιερόν εβαγγέλιον δια χειρός χαραλάμπους ιερομονάχου εις την σεβασμίαν μονήν Βουνάσιας», όπως επίσης και σε πολλά άλλα έντυπα.

Το 1930 ο τότε μητροπολίτης της Ελασσόνας Καλλίνικος Λαμπρινίδης συγκέντρωσε στην Ελασσόνα, στη βιβλιοθήκη της Ολυμπιώτισσας, όλα τα παλιά βιβλία, έντυπα και χειρόγραφα, τα οποία σώζονταν μέχρι τότε στα διάφορα μοναστήρια της μητροπολιτικής επαρχίας του.

Η ενέργεια αυτή του μητροπολίτη δυσαρέστησε πολλούς, αλλά αποδείχθηκε σωστή, διότι έσωσε από την καταστροφή, στην περίοδο 1940-1950, όλα αυτά τα βιβλία, κυρίως τους χειρόγραφους κώδικες, οι οποίοι είναι σημαντικός θησαυρός πληροφοριών.

Το μοναστήρι στην περίοδο της Τουρκοκρατίας έχει να επιδείξει μεγάλη αντιστασιακή δράση. Ήταν λημέρι κλεφτών και αρματολών, καθώς και νοσοκομείο για τους λαβωμένους.

Στη μάχη της Δημινίτσας (Καρπερού) ή Φιλουριάς – μεταξύ των δυνάμεων του Θεοδώρου Ζιάκα και των Τούρκων το 1854, είχε απώλεια (Θ. Ζιάκας) 5 νεκρούς και 15 τραυματίες οι οποίοι νοσηλεύτηκαν στο μοναστήρι της Μπουνάσιας (Νικόλαος Κουκόλης κ.ά.).

Εδώ, άλλωστε, είχαν ζητήσει πολλές φορές καταφύγιο ξακουστοί Μακεδονομάχοι, όπως ο Παύλος Μελάς και ο Θεόδωρος Ζιάκας.