Η Μαρίκα Κοτοπούλη, το ιερό τέρας του θεάτρου, γεννήθηκε κυριολεκτικά πάνω στη σκηνή και για τη σκηνή στα 1887. Οι γονείς της Ελένη και Δημήτριος Κοτοπούλης είχαν έναν από τους σημαντικότερους θιάσους («Πρόοδο) στα τέλη του 18ου αιώνα. Την Ελένη Κοτοπούλη την έπιασαν οι πόνοι την ώρα της παράστασης πάνω στη σκηνή. Ηταν 3 Μαΐου 1887.
Μια μικροκαμωμένη γυναίκα, με ταλέντο τόσο σπάνια φωνή κυριάρχησε στη θεατρική σκηνή όπου είχε αδιάλειπτη παρουσία για 50 χρόνια. Είναι ταυτισμένη με ένα σημαντικό κομμάτι της θεατρικής μας ιστορίας. Αυτή μαζί με την Κυβέλη ανέβασαν το πολιτιστικό επίπεδο του τόπου.
Ξεκίνησε στο θέατρο από τα παιδικά της χρόνια:
«Η οικογένεια Κοτοπούλη είχε τέσσερα κορίτσια. Μόλις έφθαναν σε ηλικία να κρατήσουν ένα ρόλο, τα έβγαζε στη σκηνή. Περιέκοπτε έτσι κάποια έξοδα, αποφεύγοντας τη συνεργασία με άλλους ηθοποιούς και την απόδοση μεριδίων. Τα παιδιά ακολουθούσαν τους γονείς στις περιπλανήσεις τους, υφίσταντο τις ταλαιπωρίες τους. Αν τα πράγματα έρχονταν βολικά, πήγαιναν και στο σχολείο.Η Μαρίκα ήταν η μικρότερη. Ήταν η μόνη που το όνομά της δεν άλλαζε στα προγράμματα. Οι δίδυμες εμφανίζονταν, η μεν Φωτεινή ως Έλσερ, η δε Χρυσούλα ως Χρυσαΐς Ρενώ, ώστε να σπάει κάπως η εντύπωση της κλειστής οικογένειας. Η Μαρίκα το 1901, στα δεκατέσσερά της, είχε πάρει ήδη κριτικές που την ξεχώριζαν ανάμεσα στους ηθοποιούς, διαπίστωναν το ταλέντο της και προέβλεπαν την εξέλιξή της. Ο Χρηστομάνος, που ετοίμαζε τη Νέα Σκηνή, τη ζήτησε για τον θίασό του, όμως η συνεργασία ναυάγησε, επειδή ο πατέρας απαίτησε την πρόσληψη και των δύο μεγαλυτέρων.Η έναρξη των εργασιών του Βασιλικού Θεάτρου, το 1901, έφερε νέα δεδομένα στη ζωή των ηθοποιών. Μπορούσαν να δουλεύουν με μισθό, σε σταθερό χώρο, για αρκετούς μήνες. Επίσης, με την πρόσληψή τους στον βασιλικό θίασο, αναβαθμίζονταν κοινωνικά. Όλοι προσπάθησαν να μπουν, λίγοι τα κατάφεραν. Η Μαρίκα είχε τη συμπαράσταση του Τύπου, που απαιτούσε να μην πάει χαμένο το ταλέντο της. Ένα χαστούκι του πατέρα της, την έπεισε να εγκαταλείψει τον θίασο της οικογένειας και να ενταχθεί στον διακεκριμένο βασιλικό θίασο.Το Βασιλικό ήταν το δεύτερο θεατρικό σχολείο της Μαρίκας, μετά τον θίασο «Πρόοδος». Εδώ ήρθε σε επαφή με ένα διαφορετικό, πιο πλούσιο δραματολόγιο, με έργα που αποκλειόταν να ανεβάσει ένας μικρός θίασος· δηλαδή να τα ανεβάσει με τα μέσα και τα χρήματα που διέθετε το Βασιλικό για σκηνικά και για κοστούμια. Και, το κυριότερο, είχε έναν μεγάλο δάσκαλο: τον Θωμά Οικονόμου» (ΤΑ ΝΕΑ 12/10/1999).
Στα 1905 -σε ηλικία μόλις 18 ετών- η Μαρίκα Κοτοπούλη πρωταγωνίστησε, ως Ηλέκτρα, στην Ορέστεια του Αισχύλου, σε μια παράσταση που δόθηκε στην Αλεξάνδρεια. Ανάμεσα στους θεατές ήταν ο Ίων Δραγούμης και ο Κωνσταντίνος Καβάφης.
Τρία χρόνια αργότερα ο και η Μαρίκα Κοτοπούλη θα γνωριστούν και θα ερωτευτούν παράφορα. Μετά τη δολοφονία του Ιωνα Δραγούμη, παντρεύτηκε τον Γιώργο Χέλμη.
Στα 21 της είναι πλέον θιασάρχης και καθορίζει πλέον μόνη της το ρεπερτόριο. Πρωταγωνίστησε σε ποικίλα είδη του θεατρικού λόγου (τραγωδία, κομεντί, ψυχολογικό δράμα κλπ.)
Ιχνογραφώντας το πορτρέτο της Μαρίκας Κοτοπούλη γράφει ο Μιλτιάδης Μαλακάσης (στο περιοδικό ΕΣΤΙΑ, 1/1/1940):
«Ο τόνος της φωνής της μου άρεσε πάντα, όσο και το μέτρο της στις κινήσεις. Σπάνια, νομίζω, ξεχνιέται κι αυτό ποτέ σε έργα δραματικά και τραγικών υποθέσεων. Σε αυτά το δίκαιο μέτρο έμπαινε αδιατάρακτο και αν κάποτε ξέφευγε, ευσταθούσε υπέρ αυτής. Αλλωστε η τραγωδία και το δράμα ήτανε και είναι το αναμφισβήτητο φόρτε της. Διασκεδάζει κανείς, βέβαια, μαζί της και σε ελαφρά έργα τέχνης, γιατί μια μεγάλη αρτίστα, είναι παντού και πάντα εξαιρετική, αλλά εδώ είναι που, όπως είπα παραπάνου, ξεχνιέται κάποτε (...)
Αν διαβάσει κανείς μερικά του Ντιντερό και του Αριστοτέλη περί θεάτρου, περί ηθοποιΐας και μημητικής, θα δει πως τόσο στη μία, όσο και στην άλλη, η Κοτοπούλη παίρνεται σα μοντέλο πρωθύστερο, να πούμε έτσι, και από τις δύο. Τόσο είναι η Κοτοπούλη ο τύπος της μεγάλης γυναίκας του θεάτρου. Ο ένας μας λέει, ανάμεσα στα άλλα, πως ο ηθοποιός δεν αρκεί να καταλαβαίνει το ρόλο του, πρέπει και να τον αισθάνεται, κι ο Αριστοτέλης πως κάθε κίνηση αρκεί να είναι καλά εκτελεσμένη, για να χρειάζεται απόλυτα».
Η τελευταία Παράσταση της Μαρίκας Κοτοπούλη ήταν το 1952. Δύο χρόνια αργότερα στις 11 Σεπτεμβρίου 1954 πέθανε. Από το πέρασμά της δεν έχουμε τίποτε άλο παρά μόνο φωτογραφίες. Τελευταία έγινε γνωστό ένα μονόλεπτο απόσπασμα με τη φωνή της μεγάλης κυρίας του θεάτρου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τα παιδιά της 11ης Σεπτεμβρίου (BINTEO)
Η συγκλονιστικότερη φωτογραφία της τραγωδίας στους Δίδυμους Πύργους
Καιρός 11/9/2016: Αστατος ο καιρός, με τοπικές βροχές και σποραδικές καταιγίδες