Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με τους ειδικούς να επισημαίνουν πως όσα γίνονται αυτές τις ημέρες θα μελετώνται για δεκαετίες. Η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ με την ονομασία «Ανατέλλων Λέων» κατά του Ιράν ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου 2025 με μια σαρωτική και πολυεπίπεδη επίθεση. Η επιχείρηση επαναπροσδιόρισε τη σημασία των όρων «σοκ και δέος» στον 21ο αιώνα.
Η εκστρατεία ήταν μια συγχρονισμένη επίδειξη σύγχρονης πολεμικής τέχνης, βασισμένη σε βαθιά στρατηγική παραπλάνηση και στην καινοτόμο συγχώνευση παλαιών και νέων εργαλείων πολέμου. Ο διευθυντής του Urban Warfare Institute Τζον Σπένσερ σε άρθρο του εξηγεί τα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από την εκρηκτική μέθοδο του Ισραήλ.
Η έκπληξη ως το βασικό στοιχείο
Η εκστρατεία του Ισραήλ κατά του Ιράν είναι ένα κλασικό παράδειγμα σύγχρονης επιχειρησιακής τέχνης. Δεν ήταν απλώς μια αεροπορική επίθεση. Ήταν μια συγχρονισμένη, πολυεπίπεδη επίθεση που συνδύαζε κυβερνητικές πληροφορίες, ψηφιακά μέσα, αεροπορικές δυνάμεις και ψυχολογική επιρροή.
Το Ισραήλ πέτυχε την έκπληξη και μάλιστα, στο υψηλότερο επίπεδο. Ξεκίνησε μια εκστρατεία που διατάραξε τις ιρανικές άμυνες πριν ακόμη το πρώτο μαχητικό αεροσκάφος περάσει τα σύνορα. Δεν επρόκειτο λοιπόν, για έναν πόλεμο σαν αυτούς του παρελθόντος, αλλά για έναν υπερσύγχρονο πόλεμο που ακολουθεί πιστά τις διαταγές του 2025.
Βαθιά διείσδυση των μυστικών υπηρεσιών
Ίσως η πιο εντυπωσιακή αποκάλυψη να είναι το βάθος στο οποίο η Μοσάντ και οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες είχαν διεισδύσει στους εσωτερικούς στρατιωτικούς και πυρηνικούς κύκλους του Ιράν. Κι αυτό διότι γνώριζαν καλά πού βρίσκονταν οι πυρηνικοί επιστήμονες και οι διοικητές των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC). Χειραγώγησαν τα προγράμματα των συναντήσεων και παρέσυραν πολλούς κορυφαίους στρατηγούς στην ίδια υπόγεια εγκατάσταση για να εξοντωθούν ταυτόχρονα.
Μεταξύ των επιβεβαιωμένων θανάτων περιλαμβάνονται ο αρχηγός του γενικού επιτελείου, υποστράτηγος Mohammad Hossein Bagheri, ο διοικητής του IRGC, υποστράτηγος Hossein Salami, ο διοικητής του αρχηγείου Khatam al-Anbia, υποστράτηγος Gholam Ali Rashid, ο διοικητής της αεροδιαστημικής δύναμης του IRGC, υποστράτηγος Amir Ali Hajizadeh, και εννέα πυρηνικοί επιστήμονες.
Δεν ήταν αντικαταστάσιμα πρόσωπα. Πολλοί είχαν υπηρετήσει για δεκαετίες και δεν είχαν αντικαταστάτες. Η απώλειά τους δεν ήταν μόνο συμβολική. Αποκεφάλισε την ικανότητα του Ιράν να συντονίσει αντίποινα μεγάλης κλίμακας.
Επιπλέον, ο διοικητής της Δύναμης Quds Esmail Qaani χτυπήθηκε, μαζί με περισσότερους από 20 ανώτερους διοικητές που στοχοποιήθηκαν και εξοντώθηκαν μόνο την πρώτη νύχτα. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα χτύπημα. Ήταν o αποκεφαλισμός της στρατηγικής ομάδας συμβούλων του Ιράν.
2.jpg?t=V4N7N7s9TfqTRpIvz8WHPg)
Συνδυαστική χρήση σύγχρονης τεχνολογίας
Για μήνες, η Μοσάντ διοχέτευε λαθραία στο Ιράν εκατοντάδες drones, ένα προς ένα. Τα έκρυβε σε βαλίτσες, φορτηγά και εμπορευματοκιβώτια. Αυτά συναρμολογήθηκαν από εκπαιδευμένες ομάδες μέσα στη χώρα και τοποθετήθηκαν κοντά σε στόχους υψηλής αξίας: εγκαταστάσεις αεροπορικής άμυνας, συστοιχίες ραντάρ και ζώνες κινητών εκτοξευτών πυραύλων. Στη συνέχεια, τα F-35 και τα bunker busters ακολούθησαν για να χτυπήσουν βαθιά θαμμένους και θωρακισμένους στόχους.
Η Ουκρανία ήταν η πρώτη που εφάρμοσε αυτή την προσέγγιση εναντίον των ρωσικών αεροπορικών βάσεων. Το Ισραήλ απλώς την επέκτεινε στρατηγικά. Τα drones «τύφλωσαν» τα ραντάρ και τις επικοινωνίες, ανοίγοντας διαδρόμους για τα αεροσκάφη.
Οι ομάδες στόχευσαν κινητούς εκτοξευτές πυραύλων, γνωρίζοντας ότι το Ιράν είχε περισσότερους πυραύλους από ό,τι οχήματα εκτόξευσης. Δεκάδες ραντάρ, εκτοξευτές και κέντρα συντονισμού καταστράφηκαν πριν προλάβει να αντιδράσει το Ιράν. Έτσι το Ισραήλ πέτυχε την ελευθερία δράσης στον αέρα. Όχι κυριαρχώντας σε όλο τον εναέριο χώρο, αλλά απενεργοποιώντας τακτικά τα συστήματα που είχαν μεγαλύτερη σημασία.
Αεροπορική υπεροχή
Το Ισραήλ ανέπτυξε περίπου 200 drones κατά τη διάρκεια της πρώτης νύχτας της επιχείρησης. Έδρασαν για πάνω από δύο ώρες στον ιρανικό εναέριο χώρο. Μια κίνηση άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη πολεμική τέχνη.
Πώς επετεύχθη κάτι τέτοιο; Οι αεροπορικές άμυνες τυφλώθηκαν, οι συσκευές παρεμβολής ραντάρ και τα εργαλεία κυβερνοπολέμου διέκοψαν τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, ενώ ο ηλεκτρονικός πόλεμος διέκοψε τον συντονισμό των διοικήσεων.
Με άλλα λόγια, το Ισραήλ εξουδετέρωσε την ικανότητα του Ιράν να παρακολουθεί ή να ανταποκριθεί αμέσως.
.jpg?t=fRgJOV1Qop5j0VTrZxCgIA)
Αποδυναμωμένα αντίποινα
Το Ιράν αντέδρασε, αλλά το αποτέλεσμα ήταν πολύ χαμηλότερο των προσδοκιών. Κι αυτό γιατί το Ισραήλ είχε ήδη στοχεύσει και εξουδετερώσει τα φορτηγά, τα ραντάρ και τους διοικητές που θα είχαν οργανώσει μια πιο συντονισμένη και θανατηφόρα ενέργεια αντιποίνων. Η άμεση αντίδραση του Ιράν δεν ήταν μόνο περιορισμένη, ήταν συγκεχυμένη και σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματική.
Το παραπάνω αποδεικνύεται καθώς οι αρχικές επιθέσεις του Ισραήλ δεν είχαν ως στόχο μόνο την υποβάθμιση της πυρηνικής υποδομής του Ιράν. Ήταν μια σκόπιμη εκστρατεία για την καταστολή των αντιποίνων, με την εξουδετέρωση πυραύλων, των δικτύων επικοινωνίας αλλά και των βασικών ηγετικών στελεχών πριν προλάβουν να αντιδράσουν.
Ψυχολογικές ενέργειες
Στον σχεδιασμό του Ισραήλ είχαν ενταχθεί και οι ψυχολογικές ενέργειες. Όπως είπε πρώην αξιωματούχος της Μοσάντ, «κανείς στην ανώτατη διοίκηση του Ιράν δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι δεν είναι γνωστός στις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ή ότι δεν είναι ο επόμενος στη λίστα».
Αυτού του είδους η αβεβαιότητα είναιεξουθενωτική. Δημιουργεί φόβο και δισταγμό στους κύκλους της ηγεσίας του εχθρού. Μετατοπίζει την προσοχή από την επίθεση στην αυτοσυντήρηση. Με άλλα λόγια, το Ισραήλ κατέλαβε τη στρατηγική πρωτοβουλία σε κάθε διάσταση: στρατιωτική, ψυχολογική και πολιτική.
Τι πρέπει να μάθει ο αμερικανικός στρατός
Η επιχείρηση «Ανατέλλων Λέων» είναι κάτι περισσότερο από μια περιφερειακή επιχείρηση. Είναι μια παγκόσμια μελέτη ενός σύγχρονου πολέμου. Στο άρθρο του ο Τζον Σπένσερ αναφέρει τα βασικά διδάγματα για τις ΗΠΑ και άλλους προηγμένους στρατούς.
Η στρατηγική επιτυχία εξαρτάται από την ολοκλήρωση, όχι από την κλίμακα. Ο αποκεφαλισμός της ηγεσίας του εχθρού είναι απαραίτητος. Τα σμήνη των drones είναι μέρος της αρχικής φάσης και όχι μια μεταγενέστερη σκέψη. Η καταστολή της ικανότητας αντίποινων μπορεί να είναι πιο πολύτιμη από την καταστροφή των επιθετικών μέσων.
Ένας σύγχρονος πόλεμος χρειάζεται να είναι πολυεπίπεδος, να φέρει πλούσια και ποικιλόμορφη πρόληψη και να στηρίζεται σε λεπτομερή σχεδιασμό. Το Ισραήλ δεν επιτέθηκε απλώς στο Ιράν. Αφόπλισε, αποπροσανατόλισε και αποσταθεροποίησε έναν πολύ μεγαλύτερο εχθρό πριν καν ξεκινήσει ο πόλεμος.
Η επιχείρηση «Ανατέλλων Λέων» είναι μια προειδοποίηση για τους εχθρούς και ένα σχέδιο για τους συμμάχους. Με βαθιά πληροφορία, στρατηγική υπομονή και επιχειρησιακή σύγκλιση, ακόμη και ο πιο οχυρωμένος εχθρός μπορεί να σπάσει. Η πρόκληση για τους άλλους δεν είναι να το θαυμάζουν από μακριά, αλλά να το κατανοήσουν, να το εσωτερικεύσουν και να εφαρμόσουν πριν το απαιτήσει ο επόμενος πόλεμος.
*Με πληροφορίες από Jerusalem Post