Κατά την ολοκλήρωση των πρώτων 100 ημερών της θητείας του στα τέλη Απριλίου, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, προέβη σε μια δήλωση σχετικά με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων για τους δασμούς. Ανέφερε ότι είχε ολοκληρώσει εμπορικές συμφωνίες με 200 χώρες.
Περισσότερο από δύο μήνες αργότερα, ο Τραμπ έχει ανακοινώσει μόλις τρεις από αυτές τις συμφωνίες - με την Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βιετνάμ, σημειώνει το CNN.
Τι συνέβη λοιπόν;
Η 9η Ιουλίου ήταν η ημέρα που ο Τραμπ είχε θέσει πριν από τρεις μήνες ως προθεσμία για όλες τις χώρες να καταλήξουν σε συμφωνία ή να αντιμετωπίσουν υψηλότερους «αμοιβαίους» δασμούς. Ο Τραμπ έχει έκτοτε αναγνωρίσει δημοσίως ότι το πάγωμα αυτών των δασμών της «Ημέρας της Απελευθέρωσης» μέχρι τις 9 Ιουλίου δεν άφηνε επαρκή χρόνο για να διαπραγματευτεί με σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου.
Ο Τραμπ ανέμενε αρχικά να ολοκληρώσει περισσότερες εμπορικές συμφωνίες μέχρι την προθεσμία της Τετάρτης, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες έχει πεισθεί ότι η επίτευξη αυτών των συμφωνιών δεν μπορεί να γίνει πιο γρήγορα, ανέφεραν στο CNN πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο η δημόσια ρητορική του έχει μετατοπιστεί τις τελευταίες εβδομάδες στο να λέει ότι θα στείλει επιστολές που θα ορίζουν υψηλότερους δασμούς στους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, ενώ οι συνομιλίες συνεχίζονται.
Έτσι, ο Τραμπ συμφώνησε να μεταθέσει την προθεσμία για την 1η Αυγούστου, ώστε να δώσει στις χώρες που βρίσκονται κοντά σε μια συμφωνία λίγο περισσότερο χρόνο για συνομιλίες - ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βρίσκεται στα πρόθυρα της ανακοίνωσης μιας εμπορικής συμφωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ
Οι διαπραγματευτές της ΕΕ και των ΗΠΑ για το εμπόριο πλησιάζουν σε μια συμφωνία-πλαίσιο που θα θέσει σε ισχύ δασμούς 10% και θα καθορίσει τις παραμέτρους για εκτεταμένες εμπορικές συζητήσεις που θα προχωρήσουν, σύμφωνα με τρεις αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα.
Η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, ειδικότερα, αποτέλεσε βασικό στοιχείο για την παράταση της προθεσμίας πέραν της 9ης Ιουλίου.
Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών συνεχίζονται, αλλά οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συμφωνία θα ανακοινωθεί πριν από το τέλος της εβδομάδας. Ο Όλοφ Γκιλ, εκπρόσωπος για θέματα εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιβεβαίωσε σε ενημέρωση του Τύπου την Τετάρτη ότι οι διαπραγματευτές της ΕΕ για το εμπόριο βρίσκονται σε ενεργές συζητήσεις με τον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λούτνικ και τον εμπορικό αντιπρόσωπο των ΗΠΑ Τζέιμισον Γκριρ και ότι η συμφωνία αναμένεται να ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες.
Η πρόοδος αυτή σηματοδοτεί μια «δραματική» στροφή στη μακροχρόνια και δημόσια περιφρόνηση του Τραμπ για την ΕΕ, μια άποψη που αποτέλεσε το υπόβαθρο για μήνες απογοητευτικών και δύσκολων εμπορικών συζητήσεων φέτος.
Όμως ο τόνος του Τραμπ - και παρασκηνιακά, το ύφος και ο ρυθμός των διαπραγματεύσεων - άλλαξε δραματικά τις εβδομάδες που ακολούθησαν από τότε που απείλησε με δασμούς 50% την ΕΕ σε μια πρωινή ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα τέλη Μαΐου. Αυτή η απροσδόκητη και δραματική απειλή προκάλεσε την άμεση αντίδραση της ΕΕ και έθεσε τις βάσεις για μια επείγουσα προσπάθεια επίτευξης κάποιας μορφής συμφωνίας.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ βρίσκονται εν μέσω ενημέρωσης των χωρών μελών σχετικά με το πλαίσιο και την προτεινόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης, δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους της ΕΕ, προσθέτοντας ότι παρά τις συχνά αποκλίνουσες ισορροπίες των χωρών του μπλοκ, η συμφωνία παρουσιάστηκε ως ο καλύτερος και πιθανότατα μοναδικός τρόπος για να αποφευχθεί μια δραματική κλιμάκωση των δασμών την 1η Αυγούστου.
Οι διαπραγματευτές του Τραμπ διατήρησαν μια σκληρή γραμμή απέναντι στην πίεση της ΕΕ για εξαιρέσεις σε κλαδικούς δασμούς που ήδη ισχύουν ή πρόκειται να ισχύσουν, δήλωσαν οι αξιωματούχοι. Για παράδειγμα, η πίεση για τη μείωση του δασμού 25% του Τραμπ στα αυτοκίνητα αποτελεί κεντρικό σημείο εστίασης των συζητήσεων οι οποίες βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όπως και η προσπάθεια για τη μείωση των εισφορών 50% στον χάλυβα.
Οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ έχουν δείξει κάποια προθυμία να εξετάσουν βασικές βιομηχανίες και προϊόντα της ΕΕ για πιθανές μειώσεις των συντελεστών, συμπεριλαμβανομένων των αεροπλάνων, των αλκοολούχων ποτών και ορισμένων γεωργικών προϊόντων. Αλλά αυτό θα απαιτούσε την τελική υπογραφή του Τραμπ, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επίσης δεσμευτεί να αυξήσουν σημαντικά τις αγορές αμερικανικών προϊόντων του ενεργειακού και αμυντικού τομέα.
Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η ΕΕ έχει υποσχεθεί να εισαγάγει αντίμετρα με στόχο εξαγωγές των ΗΠΑ προς το μπλοκ αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αυτά τα αντίποινα επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ στις 14 Ιουλίου. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η ΕΕ θα μεταθέσει την ημερομηνία αυτή για να λάβει υπόψη της την παράταση της προθεσμίας του Τραμπ για τους «αμοιβαίους» δασμούς την 1η Αυγούστου.
«Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός της καθορισμένης προθεσμίας, η ΕΕ είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει στοχευμένα και αναλογικά αντίμετρα για την υπεράσπιση των νόμιμων συμφερόντων της», υπενθύμισε την Τετάρτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μαρί Μπγιέρ, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Δανίας, σημειώνοντας ότι η υπομονή του μπλοκ έχει όρια.
Συμφωνίες που βρίσκονται ακόμη στα «σκαριά»
Ο Τραμπ έχει απογοητευτεί από την έλλειψη προόδου στις εμπορικές συμφωνίες. Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου την Τρίτη, δήλωσε ότι οι απειλές του για τους δασμούς έχουν φέρει με επιτυχία τους εμπορικούς εταίρους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων - αλλά οι συμφωνίες που έχουν προσφέρει άλλες χώρες στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι απαράδεκτες.
«Λένε ... θα σας δώσουμε πλήρη πρόσβαση και δε θα χρειαστεί να πληρώσετε δασμούς, αλλά σας παρακαλούμε να μη μας επιβάλλετε δασμούς, και δε μας αρέσει αυτή η συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ. «Δεν είμαστε σκληροπυρηνικοί, αλλά είναι καιρός οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να αρχίσουν να εισπράττουν χρήματα από χώρες που μας κλέβουν - μας κλέβουν - και γελούν πίσω από την πλάτη μας με το πόσο ηλίθιοι ήμασταν».
Ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα απέστειλε αρκετές επιστολές για τον καθορισμό νέων δασμών, συμπεριλαμβανομένων δασμών 25% στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
Άλλες συμφωνίες ήταν πιο δύσκολο να επιτευχθούν.
Η Ινδία θεωρείται εδώ και καιρό ως ο πιο πιθανός μεγάλος εταίρος που θα υπογράψει ένα πλαίσιο με τις ΗΠΑ. Αλλά οι Ινδοί διαπραγματευτές για το εμπόριο έχουν σκληρύνει τις θέσεις τους τις τελευταίες ημέρες, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους. Η Ινδία είναι επίσης μέλος της ομάδας BRICS, οπότε δεν είναι σαφές τι σημαίνει για τις εμπορικές διαπραγματεύσεις η απειλή του Τραμπ για δασμούς 10% στις χώρες BRICS την Κυριακή.
Η Νότια Κορέα θεωρούνταν επίσης εδώ και εβδομάδες ως πιθανή να καταλήξει σε συμφωνία, αν και οι δασμοί του Τραμπ για τα αυτοκίνητα παραμένουν βασικό σημείο εμπλοκής σε αυτές τις συνομιλίες.
Η Ιαπωνία απομακρύνθηκε σταθερά από μια συμφωνία τις τελευταίες εβδομάδες, και ο Τραμπ έθεσε σε σημαντική αμφισβήτηση τις συνομιλίες. Οι Ιάπωνες εμπορικοί διαπραγματευτές, οι οποίοι μόλις πριν από μερικές εβδομάδες προσπαθούσαν να θέσουν τις βάσεις για μια ανακοίνωση μέχρι τη σύνοδο κορυφής της G7 τον περασμένο μήνα, έδωσαν πολύ πιο απαισιόδοξα μηνύματα στις δημόσιες δηλώσεις τους τις τελευταίες ημέρες.
Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Shigeru Ishiba δήλωσε την Τρίτη ότι παρά τις «σοβαρές και ειλικρινείς συζητήσεις», η Ιαπωνία δεν μπόρεσε να καταλήξει σε συμφωνία. «Λυπούμαστε βαθύτατα που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέβαλε πρόσθετους δασμούς και ανακοίνωσε σχέδια για αύξηση των δασμολογικών συντελεστών», σημείωσε ο Ishiba.
Η Ινδονησία, η Καμπότζη και η Ταϊλάνδη έχουν όλες παραδώσει προσφορές στους Αμερικανούς ομολόγους τους τις τελευταίες δύο εβδομάδες σε μια προσπάθεια να κινηθούν στην πρώτη γραμμή για μια συμφωνία και είναι πιθανό να είναι υποψήφιες για οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμη συμφωνία τις επόμενες ημέρες, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι.
Η Βραζιλία έχει επίσης εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλίσει μια συμφωνία, συμπεριλαμβανομένων διμερών συνομιλιών στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, οι οποίες αποσκοπούσαν στην επέκταση μιας προηγούμενης προσφοράς για δραστική μείωση των δασμών σε ορισμένα αμερικανικά προϊόντα, δήλωσαν αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης.
Το επικρατέστερο σημείο διαφωνίας μεταξύ των ομάδων εξωτερικού εμπορίου ήταν η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με το τι επιθυμούν οι Αμερικανοί ομόλογοί τους για οποιαδήποτε τελική συμφωνία.