Τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης του 2024 της γερμανικής οργάνωσης για την Καταπολέμηση της Πείνας στον Κόσμο (Welthungerhilfe), που παρουσιάστηκε στο Βερολίνο την περασμένη Πέμπτη, είναι συγκλονιστικά: «Ένας στους έντεκα ανθρώπους παγκοσμίως πεινάει. Η κλιματική κρίση, οι πόλεμοι, η ανισότητα και η μειωμένη χρηματοδότηση θέτουν σε κίνδυνο προηγούμενες επιτυχίες».
Παρά τις αντιξοότητες, η ιδιωτική αυτή οργάνωση βοήθειας, που βασίζεται στην κρατική υποστήριξη και σε δωρεές, προσπαθεί να μη χάνει την αισιοδοξία της: «Ο στόχος μας για έναν κόσμο χωρίς πείνα παραμένει εφικτός – εάν δοθεί σε αυτόν προτεραιότητα, υποστηριχθεί πολιτικά και χρηματοδοτηθεί επαρκώς».
733 εκατ. σε χρόνιο υποσιτισμό
Όμως η τάση κινείται δραματικά προς την αντίθετη κατεύθυνση εδώ και χρόνια: 733 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν σήμερα από χρόνιο υποσιτισμό. Από το 2019, ο αριθμός έχει αυξηθεί κατά 152 εκατομμύρια. Και η κατάσταση είναι πιθανό να επιδεινωθεί, επειδή οι σημαντικότερες χώρες δωρητές, οι ΗΠΑ και η Γερμανία, μειώνουν μαζικά τους προϋπολογισμούς τους για αναπτυξιακή συνεργασία και ανθρωπιστική βοήθεια. Λιγότερα χρήματα σημαίνει περισσότερους θανάτους;
«Οι περικοπές κοστίζουν ζωές. Αυτό που φαίνεται λιτότητα στα χαρτιά, σημαίνει πείνα, φυγή ή ακόμα και θάνατο για εκατομμύρια ανθρώπους», φοβάται η πρόεδρος της Welthungerhilfe, Μαρλέν Τίμε. Η εξάλειψη της πείνας πρέπει να παραμείνει πολιτική προτεραιότητα, απαιτεί, ενόψει των συνεπειών των αυξανόμενων πολέμων και κρίσεων.
Γάζα, Σουδάν, Συρία
Ο παλαιστινιακός πληθυσμός στη Λωρίδα της Γάζας και ο λαός του Σουδάν πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά. Εκεί, όπως και σε άλλες περιοχές, η πρόσβαση για τις οργανώσεις βοήθειας περιορίζεται ολοένα περισσότερο, επικρίνει ο Γενικός Γραμματέας της Welthungerhilfe, Ματίας Μόγκε. Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα είναι από τις χειρότερες εδώ και πάνω από 30 χρόνια.
Σύμφωνα με την έκθεση, πάνω από το 90% του πληθυσμού έχει εκτοπιστεί από την έναρξη του πολέμου μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ. Μέχρι το τέλος του 2024, σχεδόν δύο εκατομμύρια εξαρτώνταν από την επισιτιστική βοήθεια και 345.000 ήταν στα πρόθυρα της πείνας. Οι υπάλληλοι της οργάνωσης υποφέρουν επίσης.
«25 κιλά σιταριού κοστίζουν αυτή τη στιγμή πάνω από 500 με 520 δολάρια. Κανείς δεν μπορεί πλέον να το αντέξει οικονομικά. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι απλά δεν έχει απομείνει τίποτα. Δεν έχει απομείνει τίποτα ούτε στις αγορές. Και αυτή είναι μια πραγματικά καταστροφική κατάσταση».
Η άγνωστη τραγωδία στο Σουδάν
Μικρότερης δημοσιότητας τυγχάνουν τα βάσανα των ανθρώπων στο Σουδάν. «Κανείς δεν πηγαίνει εκεί, οπότε ακούς σχετικά λίγα», λέει ο Μόγκε. Από τον Απρίλιο του 2023, ο σουδανικός στρατός έχει εμπλακεί σε καταστροφικές μάχες με την παραστρατιωτική ομάδα «Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης». Πάνω από έντεκα εκατομμύρια άνθρωποι είναι εκτοπισμένοι εντός της χώρας. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ), περίπου 25 εκατομμύρια χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια – αυτό είναι περίπου ο μισός πληθυσμός.
Σύμφωνα με τον Μόγκε, η εργασία στο Σουδάν είναι πιο επικίνδυνη από ό,τι σχεδόν σε οποιοδήποτε άλλο μέρος: «Έχουμε ακόμα υπαλλήλους επί τόπου, μερικοί από τους οποίους πρέπει να κρύβονται σε χωριά και στη γύρω περιοχή. Και κάθε φορά που έχουμε πρόσβαση σε τρόφιμα που μπορούμε να διανείμουμε, οι υπάλληλοι συγκεντρώνονται και προσπαθούν να οργανώσουν μια διανομή».
Σημασία στην πρόληψη
Το ζητούμενο είναι να αναγνωρίσουμε τις καταστροφές νωρίτερα, έτσι ώστε να μπορούμε να βοηθήσουμε πιο γρήγορα, λέει ο Μόγκε. Όμως, δεν είναι μόνο στο Σουδάν, όπου οι άνθρωποι συχνά φτάνουν πολύ αργά όταν οι καταστροφές πλησιάζουν, αναλογίζεται αυτοκριτικά ο Γενικός Γραμματέας. Ως εκ τούτου, έχει δοθεί έμφαση στην προληπτική ανθρωπιστική βοήθεια, προκειμένου να είναι δυνατή η ταχύτερη ανταπόκριση σε κρίσεις και πολέμους, καθώς και στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
«Αν συνειδητοποιήσουμε ότι μια καταστροφή επίκειται κάπου, ότι μια ξηρασία απειλεί να εξαπλωθεί τόσο πολύ, που να χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια, τότε πρέπει να αντιδράσουμε έγκαιρα. Στη συνέχεια, πρέπει να εκταμιευθούν τα κεφάλαια πρώτων βοηθειών, ώστε οι άνθρωποι να μην χάσουν όλα όσα έχουν: ζώα, χρήματα και γεωργικό εξοπλισμό. Θα πρέπει να είναι σε θέση να τα κρατήσουν, αν είναι δυνατόν. Έτσι, όταν τελειώσει η καταστροφή, δεν θα χρειαστεί να ξεκινήσουν ξανά από το μηδέν».
Συρία: Σχεδόν 15 εκατομ. άνθρωποι σε ανάγκη
Ένα άλλο hotspot της Welthungerhilfe είναι η Συρία, όπου η ανθρωπιστική κατάσταση παραμένει καταστροφική, ακόμη και μετά την αλλαγή εξουσίας τον Δεκέμβριο του 2024. Σχεδόν 15 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να τραφούν επαρκώς χωρίς βοήθεια. Η οικονομία είναι στα τάρταρα μετά από 14 χρόνια εμφυλίου πολέμου.
Όλα λείπουν: νερό, τρόφιμα, ηλεκτρικό ρεύμα, υπηρεσίες υγείας, σχολεία. Στο τέλος του έτους, η τιμή του ψωμιού στο Χαλέπι αυξήθηκε έως και 900% μέσα σε έναν μήνα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Welthungerhilfe. Για να εξασφαλιστούν οι προμήθειες, υποστηρίζονται αρτοποιεία. Περίπου 40.000 άτομα που έχουν ανάγκη επωφελούνται από αυτό.
Η Συρία είναι μία από τις 37 χώρες και περιοχές, στις οποίες η Welthungerhilfe δραστηριοποιείται επί του παρόντος. Συνεργάζεται με πάνω από 300 εταίρους επί του πεδίου. Ο οργανισμός, που ιδρύθηκε το 1962, είχε περίπου 384 εκατομμύρια ευρώ διαθέσιμα για το έργο του το 2024. Από αυτά, σχεδόν 87 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από δωρεές.
Η μεγαλύτερη επιχορήγηση, 147 εκατομμύρια ευρώ, προήλθε από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το υπόλοιπο ποσό προήλθε από διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Μόνο επενδύσεις σε όπλα δεν δημιουργούν ασφάλεια»
Μια βασική πρόταση στην ετήσια έκθεση αναφέρει: «Η πείνα και οι βίαιες συγκρούσεις συνδέονται στενά: Χωρίς ασφαλή εφοδιασμό σε τρόφιμα, η ειρήνη παραμένει άπιαστη, και χωρίς ειρήνη, η πείνα είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεραστεί».
Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόεδρος της Welthungerhilfe απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα και τη γερμανική κυβέρνηση να τερματίσουν τις συγκρούσεις με πολιτικές πρωτοβουλίες και διπλωματικές λύσεις. «Οι επενδύσεις σε όπλα από μόνες τους δεν δημιουργούν ασφάλεια», τονίζει, αναφερόμενη στη μαζική αύξηση των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως. Η Γερμανία σχεδιάζει να αυξήσει τον αμυντικό της προϋπολογισμό από 2 σε 5% του ΑΕΠ. Ενώ αυτό το κονδύλι του προϋπολογισμού θα υπερδιπλασιαστεί, η ανθρωπιστική βοήθεια έκτακτης ανάγκης που χρηματοδοτείται από το υπ. Εξωτερικών πρόκειται να μειωθεί στο μισό, σε ένα δισεκατομμύριο ευρώ για το 2025.
«Πολιτική απόκλιση από τις διεθνείς υποχρεώσεις»
Ταυτόχρονα, οι δαπάνες για την αναπτυξιακή συνεργασία μειώνονται κάτω από την εθελοντική δέσμευση του 0,7%. «Με αυτό, η γερμανική κυβέρνηση ανακοινώνει όχι μόνο μια οικονομική, αλλά και μια πολιτική απόκλιση από τις διεθνείς υποχρεώσεις», επέκρινε τον Ιούνιο η Welthungerhilfe, μαζί με την οργάνωση βοήθειας για παιδιά Terre des Hommes. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σημάδια αντιστροφής.
Πηγή: Deutsche Welle